Όκνος | |
---|---|
Πληροφορίες ασχολίας | |
Οικογένεια | |
Γονείς | Τιβερίνος και Auletes και Μαντώ του Τειρεσία |
Αδέλφια | Auletes |
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία και τη ρωμαϊκή μυθολογία με το όνομα Όκνος είναι γνωστή μία θεότητα ή θνητός (αντιστοίχως) που προσωποποιούσε τη νωθρότητα, τη βραδύτητα και τη ματαιοπονία (πρβλ. τα επίθετα οκνός, οκνηρός).[1] Ο Όκνος μυθολογείται ως γιος της Μαντούς, κόρης του μάνη Τειρεσία και του Τιβερίνου Σίλβιου, 9ου βασιλέως της Άλμπα Λόνγκα. Ο Όκνος ίδρυσε την πόλη Μάντοβα στην βόρεια Ιταλία προς τιμή της μητέρας του και της έδωσε το όνομα της.[2] Σύμφωνα με άλλες πηγές ο Όκνος ήταν γιος ή αδελφός του Αυλητή, ενώ αναφέρεται συχνά σε σχέση με τον Άδη. Κατά την παράδοση ίδρυσε εκτός από την Μάντοβα τη Φελσίνα (τη σημερινή Μπολόνια, Βιργίλιος Χ 198), την Περούτζα και την Τσεζένα.[3][4] Ο Όκνος καταδικάστηκε για τη συμπεριφορά του να περάσει την αιωνιότητα στα Τάρταρα και να πλέκει ένα σχοινί από άχυρο. Ο ζωγράφος Πολύγνωτος είχε απεικονίσει τον Όκνο στη «Λέσχη των Κνιδίων» στους Δελφούς, ο Όκνος έπλεκε το σχοινί το οποίο έτρωγε αμέσως από πίσω του ένας γάιδαρος.[5]
Σε ανάγλυφο που βρίσκεται στο Βατικανό ο θεός παριστάνεται ως μεσήλικας άνδρας που πλέκει ασταμάτητα ένα σκοινί, το οποίο κατατρώει συνεχώς ένας γάιδαρος που βρίσκεται δίπλα του. Η απασχόλησή του θυμίζει το μάταιο γέμισμα του «Πίθου των Δαναΐδων», μαζί με τις οποίες απεικονίζεται πολλές φορές ο Όκνος. Σε αντίθεση με άλλους κρατούμενους που καταδικάστηκαν στα Τάρταρα, η κατάσταση του ήταν ανεξήγητη επειδή δεν είχε υποπέσει σε τόσο σοβαρό παράπτωμα για τέτοια τιμωρία.[6] Ο κλασσικός αρχαιολόγος και φιλόλογος Ράινχολντ Μέρκελμπαχ εξηγεί την περίπτωση του Όκνου ως τιμωρία για την καθυστέρηση των υποχρεώσεων του στα Ελευσίνια Μυστήρια αλλά δεν υπάρχουν λογοτεχνικές πηγές.[7] Ο κλασικός φιλόλογος Ούλριχ Βιλαμόβιτς βλέπει την τιμωρία του Όκνου υπό το πρίσμα ότι η πνευματική του εξασθένιση και η έλλειψη θάρρους τον οδήγησαν σε πλήρη αμέλεια των καθηκόντων του.[8] Τα ελαττώματα αυτά βοήθησαν τα κακά πνεύματα και τον εγωισμό να κυριεύσουν το μυαλό του.[9] Ο Ιταλός εσωτεριστής Ιούλιος Έβολα εξετάζει τον μύθο του Όκνου σαν μια συμβολική αναπαράσταση της ζωής και του θανάτου. Ο Όκνος σύμφωνα με τον Έβολα συμβολίζει την αιώνια μητέρα που δημιουργεί την ζωή και ο γάιδαρος ο θάνατος που διακόπτει τη ζωή.[10]