Αυτό το λήμμα αφορά το τμήμα καλαθοσφαίρισης ανδρών της ΑΕΚ που αποτελεί μια από τις πιο ιστορικές και δημοφιλέστερες ομάδες της Ευρώπης . Για τον ευρύτερο σύλλογο, δείτε: Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως.
Είναι η πρώτη ελληνική ομάδα σε όλα τα αθλήματα που κατέκτησε ευρωπαϊκό τίτλο, το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης το 1968, στο κατάμεστο από 80.000 θεατές Καλλιμάρμαρο Στάδιο στον τελικό με αντίπαλο την Σλάβια Πράγας (89-82). Έχει αναδείξει μεγάλες μορφές του αθλήματος, με κορυφαίο τον Γιώργο Αμερικάνο, προς τιμήν του οποίου έχει αποσύρει την φανέλα με το νούμερο 10. Παράλληλα έχει βραβευτεί τρεις χρονιές (1965, 1966, 1968) από τον ΠΣΑΤ ως η καλύτερη ομάδα σε όλα τα αθλήματα σε συλλογικό ή εθνικό επίπεδο.
Η Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως (A.E.Κ.) είναι ελληνικός αθλητικός σύλλογος που εδρεύει στην Αθήνα, με έμβλημα το Δικέφαλο Αετό και χρώματα το κίτρινο και το μαύρο, όλα εμπνευσμένα από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, για να θυμίζουν στους μεταγενέστερους την ένδοξη παρακαταθήκη των Ελλήνων της Πόλης. Η επιλογή ως προς το όνομα δεν έγινε τυχαία, αφού ο σύλλογος ιδρύθηκε από πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη, δύο χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Η ιστορία της ΑΕΚ ξεκινά ουσιαστικά πολύ πριν το 1924, στην Κωνσταντινούπολη, η οποία στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου συγκέντρωνε πληθυσμιακά μεγάλη κοινότητα Ελλήνων, όπως και άλλες πόλεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σαν τη Θεσσαλονίκη και τη Σμύρνη. Τομείς όπως το εμπόριο, η ναυτιλία, η βιοτεχνία, ο πολιτισμός, η μουσική βρίσκονταν σε μεγάλη ακμή. Ο αθλητισμός δε θα μπορούσε να ξεφύγει από τον κανόνα αυτό με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πολλοί αθλητικοί σύλλογοι. Τα κυριότερα ομογενειακά αθλητικά σωματεία ήταν η «Ένωση Ταταύλων», η «Πέρα Κλουμπ», ο «Ερμής» του Πέραν, ο «Μέγας Αλέξανδρος», ο «Ήφαιστος», το αθλητικό τμήμα της Ροβερτείου Σχολής, κ.λπ..
Η ιδρυτική συνέλευση του σωματείου έλαβε χώρα στις 30 Μαΐου του 1924. Η απόφαση για τη δημιουργία της ΑΕΚ είχε παρθεί τον Απρίλιο του 1924 στο μαγαζί αθλητικών ειδών των Αιμίλιου Ιωνά και Κωνσταντίνου Δημόπουλου, που βρισκόταν στην τότε στοά Λουξ της οδού Βερανζέρου 24 στο κέντρο της Αθήνας. Τα ιδρυτικά μέλη του νεοσύστατου συλλόγου ήταν περισσότερα από 40, ανάμεσα στους οποίους οι: Κωνσταντίνος Σπανούδης (πρόεδρος της ΑΕΚ την περίοδο 1924-1932, διετέλεσε υπουργός και βουλευτής του Ελευθέριου Βενιζέλου), Αιμίλιος Ιωνάς, Μενέλαος Ιωνάς, Κώστας Δημόπουλος, Μενέλαος Καροτσιέρης, Τιμολέων Τάγαρης, Μίλτος Ιερεμιάδης, Στέφανος Κεχαγιάς, Νικηφόρος Ελεόπουλος, Παντελής Καραγιάννης, Φωκίων Δημητριάδης (σπουδαίος σκιτσογράφος για δεκαετίες στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ), Κωνσταντίνος Κωνσταντάρας, Αλέξανδρος Μακρίδης, Κώστας Ζαρίφης, Γιάννης Χρυσαφίδης, Κώστας Χρυσόπουλος, Βασίλης Φρυδάς, Φίλιππος Φλωρίδης, Αλέξανδρος Στρογγυλός, Λευτέρης Παξιμαδάς, Χρήστος Αλεξανδρίδης.
Το 1924 παράλληλα με την ίδρυση του συλλόγου δημιουργήθηκε το τμήμα καλαθοσφαίρισης. Στους πρωτεργάτες του τμήματος καλαθοσφαίρισης ήταν ο Κώστας Δημόπουλος (ιδρυτικό μέλος της ΑΕΚ και παράλληλα ποδοσφαιριστής της), οι αδελφοί Συμεωνίδη και ο Ευμένης Αθανασιάδης[3]. Το 1924 η AEK αναδείχθηκε πρώτη πρωταθλήτρια Αθηνών στο πρωτάθλημα που διοργάνωσε η ΧΑΝ Αθηνών.[4] Αρχικά ο πυρήνας της ομάδας σχηματίστηκε από αθλητές που ήρθαν από την Κωνσταντινούπολη (όπου ήταν αθλητές της Ροβέρτειου Σχολής[5]), εν συνεχεία όμως προσχώρησαν στην ομάδα και νεαροί αθλητές. Υπήρξε ένα από τα σωματεία που με τις πρωτοβουλίες τους έγινε αναγκαία η ύπαρξη φορέα διοργάνωσης του αθλήματος.
Μετά τον πόλεμο και συγκεκριμένα το 1949 επανασυστάθηκε το τμήμα καλαθοσφαίρισης[6]. Η ΑΕΚ συμμετείχε στο πρωτάθλημα Γ' κατηγορίας Αθηνών-Πειραιώς τη διετία 1949–51 και στη Β' κατηγορία το 1951–52.[3] Την επόμενη σεζόν η ΑΕΚ έπαιξε στην Α' κατηγορία Αθηνών-Πειραιώς και προκρίθηκε στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα 1952–53, για δεύτερη φορά στη μέχρι τότε ιστορία της[3]. Από το 1952 η ομάδα είχε ως έδρα το ανοικτό γήπεδο καλαθοσφαίρισης που δημιουργήθηκε δίπλα στον αγωνιστικό χώρο του ποδοσφαιρικού γηπέδου της Νέας Φιλαδέλφειας[8]. Την περίοδο 1954–55 συμμετείχε για τρίτη φορά στο πρωτάθλημα Ελλάδος και αναδείχθηκε δεύτερη έχοντας μόνο μια ήττα από τον πρωταθλητή Πανελλήνιο. Το 1958, η AEK, με παίκτη-προπονητή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, κατάκτησε το πρώτο της πρωτάθλημα Ελλάδος.[9]
Μεταπολεμικά ιδρύθηκε και λειτούργησε για σύντομο χρονικό διάστημα και τμήμα γυναικείας καλαθοσφαίρισης. Το τμήμα παρουσίασε αξιόλογη δράση έχοντας πρωταγωνίστριες τις τέσσερις αδερφές Χωριανοπούλου.[10] Ο σύλλογος όμως δεν έδωσε την πρέπουσα σημασία στο τμήμα και λίγο αργότερα διαλύθηκε με τις αθλήτριες να προσχωρούν με ελεύθερες μεταγραφές σε άλλους συλλόγους.
Δεκαετία μεγάλων επιτυχιών (1960–1970): 6 Πρωταθλήματα και ευρωπαϊκός τίτλος
Η ΑΕΚ στις αρχές της δεκαετίας κατέκτησε δύο συνεχόμενες φορές το πρωτάθλημα Αθηνών-Πειραιώς (1960, 1961), χωρίς όμως να καταφέρει να αναδειχθεί πρωταθλήτρια Ελλάδας.
Ωστόσο αυτή η δεκαετία έμελλε να είναι η σημαντικότερη στην ιστορία της AEK στην καλαθοσφαίριση. Ο προπονητής της ομάδας Μίσσας Πανταζόπουλος δημιουργεί ένα σπουδαίο σύνολο και οδηγεί την ομάδα στην κορυφή της Ελλάδας. Ηγετική φυσιογνωμία υπήρξε ο καλαθοσφαιριστής Γιώργος Αμερικάνος.
Την περίοδο 1962–1963 η AEK κατακτά το πρώτο από τα τέσσερα συνεχόμενα πρωταθλήματα. Την επόμενη χρονιά δημιουργείται η Α' Εθνική και η AEK έχοντας πρώτο σκόρερ τον Αντώνη Χρηστέα (4ος στο πρωτάθλημα), αναδεικνύεται και πάλι πρωταθλήτρια. Την περίοδο 1964–65 ο Γιώργος Αμερικάνος θα αναδειχθεί πρώτος σκόρερ της Α Εθνικής και μαζί του η AEK πρωταθλήτρια Ελλάδος. Την ίδια περίοδο η ΑΕΚ σημειώνει την πρώτη σημαντική, για τα μέτρα της εποχής, επιτυχία. Πετυχαίνει την ιστορικά πρώτη εκτός έδρας νίκη όπως και την πρώτη πρόκριση ελληνικής ομάδας μπάσκετ σε ευρωπαϊκή διοργάνωση, σημειώνοντας μάλιστα δύο προκρίσεις, που την φέρνουν στους προημιτελικούς του κυπέλλου πρωταθλητριών. Συγκεκριμένα αποκλείει την Μακάμπι Τελ Αβίβ (67-74, 64-53) και την βελγική Αντβέρπ (72-71, 85-70) πριν έρθει η πανίσχυρη γιουγκοσλαβική Μπέογκραντ να ανακόψει την πορεία της, χάνοντας μεν στην Αθήνα με 78-85, ανατρέποντας όμως την διαφορά στο Βελιγράδι νικώντας με σκορ 101-84. Είναι τα πρώτα βήματα της μετέπειτα μεγάλης ΑΕΚ του αείμνηστου Γιώργου Μόσχου (δεν θα βρίσκεται στη ζωή για να ζήσει τον θρίαμβο του 1968) και των Γιώργου Αμερικάνου, Γιώργου Τρόντζου, Χρήστου Ζούπα, Στέλιου Βασιλειάδη, Αίαντα Λαρεντζάκη κ.α.[11].
Την επόμενη αγωνιστική σεζόν 1965–1966 η AEK κατακτά το 4ο συνεχόμενο πρωτάθλημα Ελλάδος και παράλληλα γίνεται η πρώτη ελληνική ομάδα που συμμετέχει στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών αγωνιζόμενη στο Φάιναλ Φορ που διεξήχθη στην Ιταλία.[12] Οι επιτυχίες αυτές συνοδεύτηκαν από μια μεγάλη απώλεια για την ομάδα. Ο αθλητής Γιώργος Μόσχος είχε προσβληθεί από καρκίνο, κατάφερε όμως να συμμετάσχει σε ορισμένους αγώνες εκείνη τη χρονιά και απεβίωσε στις 29 Δεκεμβρίου 1966 σε ηλικία 29 ετών. Μάλιστα είχε ανακοινώσει το νέο στους συμπαίκτες του στο ημίχρονο του ημιτελικού με την Σλάβια Πράγας (73-103), απαντώντας σε παρατήρηση για την κακή του απόδοση, κάτι που βάρυνε άμεσα το κλίμα στην ομάδα. Η κατάσταση της υγείας του παίκτη ήταν τόσο κακή, που αυτό το πρώτο ημίχρονο του ημιτελικού σηματοδότησε την τελευταία του αγωνιστική δραστηριότητα.[13][14]
Στην Ευρώπη η περίοδος 1967–1968 υπήρξε σταθμός για την ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Η AEK κατέκτησε το Κύπελλο Κυπελλούχων αποκλείοντας στον ημιτελικό την πανίσχυρη Ίνις Βαρέζε με ιστορική ανατροπή στη ρεβάνς στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο (σε αυτόν τον αγώνα κόπηκαν 42.086 εισιτήρια[15]) και επικρατώντας στον τελικό, που έγινε στο Καλλιμάρμαρο στάδιο επί της Σλάβια Πράγας.[16] Η AEK έγινε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος που κατέκτησε ευρωπαϊκό τρόπαιο σε οποιοδήποτε ομαδικό άθλημα. Στον αγώνα σημειώθηκε παγκόσμιο ρεκόρ προσέλευσης θεατών σε αγώνα μπάσκετ[17] που καταγράφηκε στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, υπολογιζόμενο σε 80000 περίπου[18][19]. Επίσημα με βάση τα εισιτήρια που είχαν εκδοθεί -και εξαντληθεί- η προσέλευση ανήλθε στις 55.800 θεατές (50.000 κοινά εισιτήρια, 3.150 αριθμημένα, 600 αθλητικά, 2.050 προσκλήσεις).[20] Σύμφωνα πάντως με δημοσιεύματα της εποχής δόθηκαν 13.000 αμερικανικά δολάρια (ΗΠΑ) στα ταμεία της Σλάβια, προσφορά όχι της ΑΕΚ, αλλά της χουντικής ΓΓΑ του Ασλανίδη και 10 μέρες διακοπές οι παίκτες, οι προπονητές και οι παράγοντες των Τσεχοσλοβάκων στην Αθήνα, πριν τον τελικό[21].
Ακολούθησε μια χρονιά (1969) κατά την οποία η AEK τερμάτισε στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος εξαιτίας διαιτητικής αδικίας στον αγώνα-μπαράζ με τον ΠΑΟ.[22] Την περίοδο 1969–1970 η AEK θα αναδειχθεί και πάλι πρωταθλήτρια κατακτώντας έτσι 6 πρωταθλήματα μέσα σε 8 χρόνια. Στην Ευρώπη τη σεζόν 1969–70 αγωνίστηκε στα ημιτελικά του Κυπέλλου Κυπελλούχων.[23] Τη δεκαετία αυτή η AEK καταξιώθηκε στον ελληνικό χώρο και παρότι δεν κατέκτησε για 32 χρόνια άλλο πρωτάθλημα, παρέμεινε δεύτερη ομάδα σε πρωταθλήματα έως και το 1988.
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές [24], τις σεζόν 1966–67 και 1970–71 η ΑΕΚ αναφέρεται ως κυπελλούχος. Στην πραγματικότητα η ομάδα που καταλάμβανε τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα, λάμβανε κύπελλο και αναφερόταν ως "κυπελλούχος", καθώς κέρδιζε και την έξοδο στο ευρωπαϊκό κύπελλο Κυπελλούχων λόγω της απουσίας διοργάνωσης Κυπέλλου Ελλάδας μέχρι την περίοδο 1975-76.
Το 1976, με προπονητή των Κώστα Μουρούζη η AEK αγωνίστηκε στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος με κορυφαίο το Μιχάλη Γιαννουζάκο. Το 1977 ο σύλλογος βρέθηκε για πρώτη φορά εκτός της πρώτης τετράδας στο πρωτάθλημα και η 7η θέση, στην οποία κατατάχθηκε το 1978 φανέρωνε τη φθίνουσα πορεία της.
Το 1978, αντιμετωπίζει και πάλι τον Ολυμπιακό στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος και περιορίζεται στη δεύτερη θέση, με πρωταγωνιστές το Μηνά Γκέκο και το Γιώργο Τρόντζο στα τελευταία παιχνίδια της καριέρας του. Προπονητής της ομάδας ήταν ο Γιώργος Αμερικάνος.
Το 1980, η AEK συναντά για τρίτη φορά τον Ολυμπιακό στον τελικό κυπέλλου και ηττάται για μια ακόμη φορά, με το Γιώργο Τρόντζο προπονητή και το Μιχάλη Γιαννουζάκο πρώτο σκόρερ της στον τελικό.
Το 1981 με προπονητή τον Φρεντ Ντέβελι η AEK κατακτά το πρώτο της Κύπελλο Ελλάδος απέναντι στον Ηρακλή με το Βασίλη Γκούμα να σημειώνει 30 πόντους και τον Κερτ Ράμπις να αναδεικνύεται πολυτιμότερος παίκτης.[25] Ο Κερτ Ράμπις, που έπαιξε στην Ελλάδα ως Κυριάκος Ραμπίδης με ελληνική υπηκοότητα, είχε σπουδαία σταδιοδρομία στη συνέχεια στο NBA και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα που έχουν αγωνιστεί στην Ελλάδα.
Το 1983 αποκτήθηκε από την AEK ο Απόστολος Κόντος και μαζί με το Βασίλη Γκούμα και το Μηνά Γκέκο συνέθεσαν μια τριάδα μεγάλων σκόρερ, όμως η AEK παρουσίασε πρωτόγνωρη αγωνιστική πτώση. Ο Βασίλης Γκούμας και ο Μηνάς Γκέκος βρέθηκαν στην πρώτη τετράδα των σκόρερ του ελληνικού πρωταθλήματος το 1983, ενώ ο Βασίλης Γκούμας σε ηλικία 39 ετών αναδείχθηκε δεύτερος σκόρερ στο πρωτάθλημα το 1985 και ο Μηνάς Γκέκος δεύτερος το 1988.
Το 1988 με προπονητή το Βαγγέλη Νικητόπουλο η AEK συμμετέχει για μια ακόμη φορά σε τελικό κυπέλλου Ελλάδος όμως η διαφορά δυναμικού με τον Άρη δεν της επιτρέπει να το κατακτήσει, παρά την προσπάθεια των Αριδά, Γκέκου, Παταβούκα. Την επόμενη χρονιά, επιτρέπεται η χρήση ξένου αθλητή στο ελληνικό πρωτάθλημα και η έλευση του ΑμερικανούΝτάνι Βρέινς μαζί με τον ταλαντούχο Νάσο Γαλακτερό και τον προπονητή Κρέζιμιρ Τσόσιτς, δίνει στην ομάδα το έναυσμα για μια καλύτερη συνέχεια. Ο Κρέζιμιρ Τσόσιτς είχε οραματιστεί και σχεδίαζε τη δημιουργία μιας μεγάλης ομάδας που θα συγκέντρωνε τους σπουδαιότερους ανερχόμενους αθλητές,[26] όμως τα οικονομικά προβλήματα που προκύπτουν στα μέσα της σεζόν δεν επιτρέπουν την επίτευξη των στόχων.[27]
Το 1992 η AEK τερματίζει στην 4η θέση του πρωταθλήματος και συμμετέχει στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας, όπου γνωρίζει την ήττα από τον Άρη. Ο Νάσος Γαλακτερός και ο Κώστας Παταβούκας είναι οι παίκτες που κρατούν την ομάδα σε σεβαστό επίπεδο και μετά την αποχώρησή τους το 1993 η AEK αποδυναμώνεται αισθητά. Η παρουσία του Ρολάντο Μπλάκμαν, που υπήρξε αθλητής με σημαντικότατη σταδιοδρομία στο NBA, τη σεζόν 1994–95 δεν ήταν αρκετή για να γίνει η ομάδα αξιόμαχη. Το 1996 τερμάτισε στη 10η θέση που ήταν η κατώτερη της ιστορίας της στο πρωτάθλημα.
Την επόμενη χρονιά ο πρόεδρος Ιωάννης Φιλίππου επιχειρεί την πλήρη αναμόρφωση της ομάδας, προσλαμβάνει τον προπονητή Γιάννη Ιωαννίδη και αποκτά διακεκριμένους αθλητές όπως οι Βίκτορ Αλεξάντερ και Μπιλ Έντουαρντς με καριέρα στο NBA. Η ανάκαμψη της ομάδας είναι ραγδαία και η AEK τερματίζει στη δεύτερη θέση του πρωταθλήματος εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή της στην Ευρωλίγκα.
Την περίοδο 1997–98 η AEK ενισχυμένη από τον Μπάνε Πρέλεβιτς και το Γουίλι Άντερσον, ο οποίος αντικατέστησε κατά τη διάρκεια της σεζόν τον ολ-σταρ του NBA Ρίκι Πιρς, αγωνίστηκε στον τελικό της Ευρωλίγκα, σημειώνοντας μια από τις πιο αξιόλογες διακρίσεις της ιστορίας της. Στον ημιτελικό επικράτησε με 69-66 της Μπενετόν Τρεβίζο. Την ίδια χρονιά αγωνίστηκε και στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας όπου ηττήθηκε από τον Άρη.
Η περίοδος 1998–99 δεν ήταν το ίδιο επιτυχημένη για την AEK που κατατάχθηκε 5η στο πρωτάθλημα Ελλάδας και αγωνίστηκε απέναντι στον ΠΑΟΚ χωρίς επιτυχία στον τελικό κυπέλλου Ελλάδας. Δίπλα όμως στους διακεκριμένους αθλητές Τζο Αρλάουσκας, Μπάνε Πρέλεβιτς και Άγγελο Κορωνιό, νέοι ταλαντούχοι αθλητές όπως οι Κακιούζης, Ντικούδης, Τσακαλίδης και Χατζής προετοιμάζονταν για να ηγηθούν στην ομάδα τα επόμενα χρόνια.
Την περίοδο 1999–2000 ο Ιωάννης Φιλίππου προσλαμβάνει τον προπονητή Ντούσαν Ίβκοβιτς, ο οποίος βασιζόμενος στη νέα γενιά των αθλητών της AEK οδηγεί την ομάδα στην κατάκτηση του Κυπέλλου Σαπόρτα το 2000 στη Λωζάνη. Στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας η AEK αντιμετώπισε τον Πρωταθλητή ΕυρώπηςΠαναθηναϊκό και κατέκτησε το τρόπαιο με σκορ 57-55.
Το 2001 η AEK κατακτά και πάλι το Κύπελλο Ελλάδας επικρατώντας επί του Παναθηναϊκού με σκορ 66-64, έχοντας κορυφαίο παίκτη τον Ιμπραήμ Κουτλουάι. Στην Ευρώπη η AEK συμμετέχει στην τετράδα της Ευρωλίγκα όπου αποκλείεται από την Ταουγκρές.
Τη σεζόν 2001–02 ο Ντράγκαν Σάκοτα αναλαμβάνει την τεχνική ηγεσία της AEK. Ο κορμός των Ελλήνων παικτών παραμένει στην ομάδα η οποία ενισχύεται με τον Τζέι Αρ Χόλντεν. Η AEK τερματίζει πρώτη στην κανονική περίοδο και αντιμετωπίζει στους τελικούς του ελληνικού πρωταθλήματος τον Ολυμπιακό, ο οποίος βρίσκεται να προηγείται στη σειρά με 0-2 νίκες. Η AEK σημειώνει μια από τις μεγαλύτερες ανατροπές στην ιστορία του πρωταθλήματος και κατακτά μετά από 32 χρόνια το πρωτάθλημα με 3-2 νίκες. Λίγες μέρες μετά το 3-2 και ως πρωταθλήτρια η Αεκ , ένας παράγοντας του Ολυμπιακου έκανε ένσταση ότι το πρωτάθλημα ήταν συμφωνημένο να δωθεί στην Αεκ ως "Δώρο" από την ΕΣΑΚΕ και κάποιοι παίχτες του Ολυμπιακού ήταν στο κόλπο ώστε να έχουν μειωμένη απόδοση στο ματς 60-61 μεσα στο ΣΕΦ. Η ΕΟΚ δεν δέχτηκε την ένσταση και έτσι το πρωτάθλημα της Σεζόν 2001-02 κατέληξε στην Αεκ.
Την επόμενη χρονιά η AEK κατέκτησε τη δεύτερη θέση στο πρωτάθλημα έχοντας αξιόλογη πορεία. Επίσης αξιόλογη δουλειά έγινε και στο τμήμα εφήβων το οποίο κατέκτησε για πρώτη φορά το Πρωτάθλημα Ελλάδας. Το 2003, με την προοπτική ανέγερσης νέου γηπέδου, κατεδαφίστηκε η έδρα της AEK το κλειστό γήπεδο Γιώργος Μόσχος μαζί με το Στάδιο Νίκος Γκούμας και ο σύλλογος χάνει την έδρα του. Τη σεζόν 2004–05 η AEK, παρά το ότι κατατάχθηκε 6η στην κανονική περίοδο του πρωταθλήματος, επικράτησε στις αναμετρήσεις των πλέι οφ με μειονέκτημα έδρας και αγωνίστηκε στους τελικούς της Α1 τερματίζοντας τελικά δεύτερη.
Τη σεζόν 2005–06 η AEK αγωνίστηκε για 6η συνεχόμενη χρονιά, αλλά και τελευταία, στην Ευρωλίγκα. Την ίδια σεζόν απόχωρεί από την AEK ο Δημήτρης Φιλίππου και προκύπτουν άμεσα οικονομικές δυσχέρειες. Στο πρωτάθλημα ακολούθησε κάθετη πτώση και δεν τερμάτισε ξανά πάνω από την 7η θέση. Η διοικητική αστάθεια και τα οικονομικά προβλήματα έπληξαν το σύλλογο που το 2010 τερμάτισε στη 10η θέση ισοφαρίζοντας τη χειρότερη επίδοση της ιστορίας του.
Στις 20 Απριλιου 2011 η AEK τερμάτισε 13η στο πρωτάθλημα και υποβιβάστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της στην Α2 κατηγορία. Μετά τη λήξη του πρωταθλήματος η ΑΕΚ προχώρησε σε ένσταση κατά του Ηλυσιακού, επειδή ο πρόεδρος του ήταν ταυτόχρονα μάνατζερ παικτών που αγωνίζονται στην Α1, κάτι που θεωρείται ασυμβίβαστο. Ο Αθλητικός δικαστής του ΕΣΑΚΕ δικαίωσε την ΑΕΚ και τη διατήρησε στην Α1, ρίχνοντας στην Α2 τον Ηλυσιακό.[28] Ο Ηλυσιακός προχώρησε άμεσα σε προσφυγή στο ΑΣΕΑΔ, το οποίο τον δικαίωσε ανατρέποντας την απόφαση του ΕΣΑΚΕ και ρίχνοντας οριστικά την ΑΕΚ στην Α2 και με κίνδυνο να αποκλειστεί από όλα τα πρωταθλήματα.[29][30]
Την σεζόν 2011–12 η ΑΕΚ με διοίκηση Πρωτοδικείου και με πρόεδρο το Νίκο Γεωργαντζόγλου συμμετείχε στην Α2. Τον Ιούλιο του 2012 η διοίκηση της ερασιτεχνικής ΑΕΚ αποφάσισε την συμμετοχή της ομάδας στην ερασιτεχνική Β' Εθνική για να καθαρίσει από ένα μεγάλο μέρος των χρεών.
Η Ένωση την χρονιά 2012–13 τερμάτισε 2η στον όμιλό της και νίκησε στο μπαράζ των Τρικάλων τον Ηρακλή και επέστρεψε στην Α2. Τη σεζόν 2013–14 η Βασίλισσα κατέκτησε το πρωτάθλημα της Α2 και επέστρεψε στην Α1
μετά από τρία χρόνια απουσίας.
Η επιστροφή της «Βασίλισσας» του μπάσκετ στα μεγάλα σαλόνια, συνδυάστηκε με την ταυτόχρονη επιστροφή του ποδοσφαιρικού τμήματος στη Σούπερ Λίγκα.
Η σεζόν 2014–15 ήταν μια χρονιά προσαρμογής. Με προπονητή τον Βαγγέλη Ζιάγκο και αργότερα τον Ντράγκαν Σάκοτα, η ΑΕΚ κατέκτησε την πέμπτη θέση στο πρωτάθλημα, ενώ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το εμπόδιο του Άρη για τα πλέι οφ.
Η επόμενη σεζόν (2015–16) βρήκε ξανά τον Ντράγκαν Σάκοτα στο τιμόνι της ομάδας, αλλά κάποια αρνητικά αποτελέσματα οδήγησαν στην αντικατάστασή του από τον Σλοβένο προπονητή Γιούρι Ζντοβτς. Η χρονιά τελείωσε με την ΑΕΚ να καταλαμβάνει την τέταρτη θέση του βαθμολογικού πίνακα, αλλά στα πλέι-οφ νίκησε τον ΠΑΟΚ με γενικό σκορ 2-1, έχοντας πλεονέκτημα έδρας. Στη συνέχεια η Ένωση δεν μπόρεσε να κάμψει το εμπόδιο του Ολυμπιακού χάνοντας με 3-0, ενώ στους αγώνες για την τρίτη θέση, νίκησε τον Άρη με σκορ 3-1 (με μειονέκτημα έδρας), κλείνοντας την χρονιά με επιτυχία.
Η σεζόν 2015–16 ήταν η χρονιά επιστροφής της ΑΕΚ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Συμμετείχε στους ομίλους της δεύτερης τη τάξει (με τα δεδομένα εκείνης της χρονιάς) ευρωπαϊκής διοργάνωσης, στο Γιούροκαπ, χωρίς να κάνει τη διαφορά και χωρίς να μπορέσει να προκριθεί από τη φάση των ομίλων, σημειώνοντας συνολικά 5 νίκες και 5 ήττες.
Η σεζόν 2016–17 ξεκίνησε με τον Γιούρι Ζντοβτς στον πάγκο και τον πρώην προπονητή της ομάδας Ντράγκαν Σάκοτα σε ρόλο υπευθύνου των Ακαδημιών της ομάδας. Μάλιστα η Ακαδημία μπάσκετ της ΑΕΚ πήρε το όνομά του[31]. Αν και πριν την έναρξη των επίσημων υποχρεώσεων της ομάδας η διοίκηση επέλεξε να αγωνιστεί ξανά στο Γιούροκαπ, τελικώς η ΑΕΚ αγωνίστηκε στην νεοσύστατη -τότε- διοργάνωση της FIBA, το Μπάσκετμπολ Τσάμπιονς Λιγκ. Παράλληλα απέκτησε παίκτες με εμπειρία στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, όπως τον Κώστα Βασιλειάδη και τον Ρόκο Λένι Ούκιτς, για να μπορέσει να διεκδικήσει το Κύπελλο Ελλάδος ή την συμμετοχή της στους τελικούς του πρωταθλήματος. Η χρονιά τελείωσε με την ΑΕΚ να φτάνει στους τέσσερις του Κυπέλλου, να καταλαμβάνει την 3η θέση στο Πρωτάθλημα, τόσο στην κανονική διάρκεια, όσο και στα πλέι-οφ, ενώ στην Ευρώπη έφτασε μέχρι τους 16. Ο Γιούρι Ζντοβτς αποχώρησε πριν ολοκληρωθεί η σεζόν και αντικαταστάθηκε από τον Σωτήρη Μανωλόπουλο.
Ήταν η καλύτερη χρονιά του συλλόγου και στο ποδόσφαιρο αλλά και στο μπάσκετ. Κατά την αγωνιστική περίοδο 2017–18 η ΑΕΚ έλαβε μέρος στο Πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας Ανδρών με διοργανωτή τον Ελληνικό Σύνδεσμο Ανωνύμων Καλαθοσφαιρικών Εταιρειών (Ε.Σ.Α.Κ.Ε.). Κατέκτησε το Κύπελλο Ελλάδας, 16 χρόνια μετά από τον τελευταίο τίτλο της, το Πρωτάθλημα Ελλάδας 2001-2002, ενώ η «Βασίλισσα» συμμετείχε και στην ευρωπαϊκή διοργάνωση της ΦΙΜΠΑ, Μπάσκετμπολ Τσάμπιονς Λιγκ, την οποία κατέκτησε κερδίζοντας στον τελικό την Μονακό με 100-94.
Στις 17 Φεβρουαρίου του 2019 κατέκτησε για πρώτη φορά στην ιστορία της το Διηπειρωτικό Κύπελλο στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, επικρατώντας στον τελικό της οικοδέσποινας Φλαμένγκο με σκορ 86-70. Έγινε η τρίτη ελληνική ομάδα που κατακτάει την συγκεκριμένη διοργάνωση μετά τον Παναθηναϊκό (1996) και τον Ολυμπιακό (2013).
Στις 16 Φεβρουαρίου του 2020 κατέκτησε για 5η φορά στην ιστορία της (και 2η μέσα σε τρία χρόνια) το Κύπελλο Ελλάδας , επικρατώντας επί του Προμηθέα Πατρών με σκορ 61-57.[32]
Το έμβλημα της ΑΕΚ είναι ο δικέφαλος αετός και έχει εξελιχθεί με το πέρασμα του χρόνου. Το 1997 επιχειρήθηκε η δημιουργία ενός αμιγούς μπασκετικού σήματος κατά τα πρότυπα του NBA. Το σχέδιο περιείχε μια πορτοκαλί μπάλα μπάσκετ και την επιγραφή "Eagles". Το 2004 τροποποιήθηκε αρκετά και παρέμεινε σε αυτή τη μορφή για τρία χρόνια. Το διάστημα 2007–2015 το έμβλημα του τμήματος ήταν όμοιο με αυτό του ποδοσφαίρου, με μόνη διαφορά την επιγραφή «BC». Το 2015 η ΚΑΕ ΑΕΚ προχώρησε στη δημιουργία μιας νέας εκδοχής του εμβλήματος, με την προσθήκη σε αυτό δύο αστέρων στο κέντρο του, τα οποία συμβολίζουν τα δύο Κύπελλα Ευρώπης που έχει κατακτήσει η ΑΕΚ. Το καλοκαίρι του 2018 η ΚΑΕ ΑΕΚ πρόσθεσε ένα ακόμα αστέρι στο έμβλημα της λόγω της κατάκτησης του 3ου ευρωπαϊκού τίτλου στην ιστορία της, του Μπάσκετμπολ Τσάμπιονς Λιγκ.
Η ΑΕΚ ήταν η μία από τις τρεις ελληνικές ομάδες που συμμετείχαν ανελλιπώς στα πρωταθλήματα της Α' και Α1 εθνικής, ώσπου γνώρισε για πρώτη φορά τον υποβιβασμό το 2011. Η πορεία της στα πρωταθλήματα παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.
↑ 3,03,13,2"Η Ιστορία της ΑΕΚ (1924–1969)", εκδ. Alvin Redman Hellas
↑Η ΧΑΝ Αθηνών το 1924 διοργάνωσε ένα πρωτάθλημα, που κέρδισε η ΑΕΚ. Αν αυτό θεωρηθεί ως πρώτο, η ΑΕΚ είναι και η πρώτη πρωταθλήτρια Αθηνών. Βλ. Γέννηση του αθλήματος στον ιστοχώρο της ΕΟΚ
↑«Ιστορίες μέσα από το καλάθι», Σωτήρης Θεολογίδης, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2014
↑Η Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης αναφέρει το συγκεκριμένο πρωτάθλημα ως ανεπίσημο προσθέτοντας ότι διοργανώθηκε από τη ΧΑΝ Αθηνών καθώς ο ΣΕΓΑΣ δεν είχε ακόμη δημιουργήσει την πρώτη Τεχνική Επιτροπή του μπάσκετ. Αναφέρει όμως παράλληλα ότι μπορεί να θεωρηθεί ως το πρώτο πρωτάθλημα Αθηνών ενώ όσον αφορά τη σημασία του συγκαταλέγεται στους σημαντικούς σταθμούς της ελληνικής καλαθοσφαίρισης σύμφωνα με την επίσημη σελίδα της ΕΟΚ. Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης - Το μπάσκετ σην ΕλλάδαΑρχειοθετήθηκε 2013-02-03 στο Wayback Machine.