Αγήρατο

Αγήρατο
	; Τα άνθη του είδους Ageratum corymbosum
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά;
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta);
Ομοταξία:	Δικοτυλήδονα (Dicotyledons);
Τάξη:	Αστερώδη (Asterales);
Οικογένεια:	Σύνθετα (Asteraceae);
Υποοικογένεια:	Αστερίδες (Asteroideae);
Ομοιογένεια:	Ευπατορίες;
Γένος:	Αγήρατο; (Ageratum); L. 1753;

Το αγήρατο (Ageratum) ή αγέραστο^[2] είναι γένος δικοτυλήδονων φυτών, που καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά. Περιλαμβάνει τόσο ετήσια όσο και πολυετή είδη.

Τα περισσότερα είδη είναι ιθαγενή της Κεντρικής Αμερικής, αλλά 4 είδη είναι ιθαγενή των ΗΠΑ.^[3] Τα αγήρατα τείνουν να σχηματίζουν συστάδες και φθάνουν σε ύψος μέχρι 75 εκατοστά περίπου. Τα φύλλα τους είναι καρδιόσχημα ή ωοειδή, και λίγο ως πολύ χνουδωτά. Τα χείλη τους είναι ελαφρώς οδοντωτά ή πριονωτά. Η φυλλωσιά των αγήρατων είναι πυκνή, καθώς είναι πολύκλαδοι θάμνοι^[2].

Τα λεπτεπίλεπτα άνθη έχουν γαλάζιο-μοβ έως λευκό ή ροζ χρώμα και αναπτύσσονται σε μικρά σύνθετα σκιάδια, ενώ έχουν μια ελαφρά μυρωδιά παρόμοια με εκείνη της κουμαρίνης^[4]. Ο καρπός είναι μικρός.

Καλλιέργεια

Τα αγήρατα καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά για τα άνθη τους, κυρίως το είδος Ageratum houstonianum. Τα συνηθέστερα καλλιεργούμενα έχουν μικρό σχετικώς ύψος, 15 έως 20 εκατοστά σε πλήρη ανάπτυξη. Διατίθενται ωστόσο και υψηλά είδη με τη μορφή σπόρων, έως περίπου 46 εκατοστά, με γαλάζια άνθη, το χρώμα που προτιμάται συνήθως, αν και μπορεί κάποιος να βρει και βιολετί, ροζ και λευκά άνθη. Το μέγεθος των φυτών και οι αποχρώσεις των λουλουδιών τους καθιστούν τα αγήρατα ιδιαιτέρως κατάλληλα για βραχόκηπους, εποχιακά παρτέρια και ζαρντινιέρες. Αναπτύσσονται καλά στον ήλιο ή σε λίγη σκιά, από τις αρχές του καλοκαιριού μέχρι τα πρώτα κρύα. Η καλλιέργειά τους είναι αρκετά εύκολη, και η ανθοφορία τους είναι άφθονη και διαρκεί πολύ.

Τοξικότητα

Αρκετά είδη αγήρατου είναι τοξικά, επειδή περιέχουν αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης. Τα Ageratum houstonianum και Ageratum conyzoides προκαλούν στα φυτοφάγα ζώα που θα τα φάνε αλλοιώσεις στον ηπατικό ιστό και ογκογενέσεις.^[5]^[6]^[7]^[8]

Τα αγήρατα ως ζιζάνια

Τα είδη Ageratum conyzoides και Ageratum houstonianum είναι ευεπίφορα στο να καταστούν περιβαλλοντικά ζιζάνια όταν φύονται έξω από το φυσικό τους περιβάλλον.^[9]^[10]

Είδη

Περί το 1970 αναγνωρίζονταν 15 περίπου είδη στο γένος, ενώ σήμερα μερικοί βιολόγοι δέχονται μέχρι και 60. Τον Ιούλιο του 2020 το Plants of the World online κατέγραφε 41 γενικώς αποδεκτά είδη^[11], τα εξής:

Ageratum albidum, Hemsl.
Ageratum ballotifolium'' (Maguire, Steyerm. & Wurdack), R.M.King & H.Rob.
Ageratum candidum, G.M.Barroso
Ageratum chiriquense (B.L.Rob.), R.M.King & H.Rob.
Ageratum chortianum, Standl. & Steyerm.
Ageratum conyzoides, L.
Ageratum corymbosum (S.F.Blake) L.O.Williams
Ageratum corymbosum, Zuccagni
Ageratum echioides, Hemsl.
Ageratum elassocarpum, S.F.Blake
Ageratum ellipticum, B.L.Rob.
Ageratum fastigiatum (Gardner) R.M.King & H.Rob.
Ageratum gaumeri, B.L.Rob.
Ageratum grossedentatum, Rzed.
Ageratum guatemalense, M.F.Johnson
Ageratum hondurense, R.M.King & H.Rob.
Ageratum houstonianum, Mill.
Ageratum iltisii, R.M.King & H.Rob.
Ageratum koulianum'', Bhellum
Ageratum littorale, A.Gray
Ageratum lundellii, R.M.King & H.Rob.
Ageratum maritimum, Kunth
Ageratum microcarpum (Benth.) Hemsl.
Ageratum microcephalum, Hemsl.
Ageratum molinae, R.M.King & H.Rob.
Ageratum munaense, R.M.King & H.Rob.
Ageratum myriadenium (Baker) R.M.King & H.Rob.
Ageratum oerstedii, B.L.Rob
Ageratum paleaceum (J.Gay ex DC.) Hemsl.
Ageratum peckii, B.L.Rob
Ageratum petiolatum (Hook. & Arn.) Hemsl.
Ageratum platylepis (B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob.
Ageratum platypodum, B.L.Rob
Ageratum riparium, B.L.Rob.
Ageratum rugosum, J.M.Coult.
Ageratum salvanaturae, B.Smalla & N.Kilian
Ageratum scorpioideum, Baker
Ageratum solisii, B.L.Turner
Ageratum standleyi, B.L.Rob
Ageratum tehuacanum, R.M.King & H.Rob.
Ageratum tomentosum (Benth.) Hemsl.

Πολλές είναι οι συνώνυμες ονομασίες ειδών, μερικές επιλεγμένες είναι οι εξής:

Ageratum altissimum, L. — συνώνυμη της ονομασίας Ageratina altissima, (L.) R.M.King & H.Rob.
Ageratum anisochroma (Klatt) R.M.King & H.Rob. — συνώνυμη της Ageratina anisochroma (Klatt) R.M.King & H.Rob.
Ageratum isocarphoides (DC.) Hemsl. — συνώνυμη της Ageratum echioides, Hemsl.
Ageratum lavenia (L.), Kuntze — συνώνυμη της Adenostemma lavenia (L.) Kuntze
Ageratum lucidum, B.L.Rob. — συνώνυμη της Ageratum corymbosum, Zuccagni
Ageratum meridanum, V.M.Badillo — συνώνυμη της Ageratum microcarpum (Benth.) Hemsl.
Ageratum nelsonii (B.L.Rob.), M.F.Johnson — συνώνυμη της Ageratum elassocarpum, S.F.Blake
Ageratum oliveri, R.M.King & H.Rob. — συνώνυμη της Ageratum oerstedii, B.L.Rob.
Ageratum panamense, B.L.Rob. — συνώνυμη της Ageratum riparium, B.L.Rob.
Ageratum pohlii (Baker), H.Rob. — συνώνυμη της Teixeiranthus pohlii, (Baker) R.M.King & H.Rob.
Ageratum radicans, B.L.Rob. — συνώνυμη της Ageratum peckii, B.L.Rob.
Ageratum salicifolium, Hemsl. — συνώνυμη της Ageratum corymbosum, Zuccagni
Ageratum stachyofolium, B.L.Rob. — συνώνυμη της Paneroa stachyofolia (B.L.Rob.), E.E.Schill

Διαφορετικά γένη

Το γένος Paneroa περιλαμβάνει μόνο ένα είδος, το Paneroa stachyofolia, ιθαγενές του Μεξικού (πολιτεία Οαχάκα), που τοποθετήθηκε αρχικώς στο γένος Ageratum, αλλά φαίνεται ότι είναι συγγενέστερο των γενών Conoclinium και Fleischmannia.^[12]

Παραπομπές

↑ Tropicos, search for Ageratum
↑ ^2,0 ^2,1 Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμ. 1, σελ. 283
↑ Πρότυπο:EFloras
↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χ. Πάτση», τόμ. 1, σελ. 283
↑ Acamovic, T., Stewart, C.S., Pennycott, T.W.: Poisonous Plants and Related Toxins, 2004
↑ Noa, M., Sanchez, L.M., Durand, R.: «Ageratum houstonianum toxicosis in Zebu cattle», Veterinary and human toxicology, τόμ. 46 (2004), no. 4, σσ. 193-195.
↑ Sani, Y., Bahri, S.: «Pathological changes in liver due to the toxicity of Ageratum conyzoides», Penyakit Hewan (Ινδονησία), τόμ. 26(48), έτος 1994, σσ. 64-70 [1]^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ Fu, P.P., Yang, Y.C., Xia, Q., Chou, M.C., Cui, Y.Y., Lin G.: «Pyrrolizidine alkaloids-tumorigenic components in Chinese herbal medicines and dietary supplements», Journal of Food and Drug Analysis, τόμ. 10, No. 4 (2002), σσ. 198-211 [2]^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ «Global Compendium of Weeds, Ageratum conyzoides (Asteraceae)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2022.
↑ Global Compendium of Weeds, Ageratum houstonianum (Asteraceae)
↑ Kew Science Plants of the World Online, http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30004082-2, ανακτήθηκε στις 15 July 2020
↑ Schilling, Edward E. (2008). «Paneroa, A New Genus of Eupatorieae (Asteraceae) from Mexico». Novon: A Journal for Botanical Nomenclature 18 (4): 520-523. doi:10.3417/2007173.

[1] Tropicos, search for Ageratum

[ReferenceA-2] 2,0 ^2,1 Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμ. 1, σελ. 283

[fna-3] Πρότυπο:EFloras

[4] Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χ. Πάτση», τόμ. 1, σελ. 283

[5] Acamovic, T., Stewart, C.S., Pennycott, T.W.: Poisonous Plants and Related Toxins, 2004

[6] Noa, M., Sanchez, L.M., Durand, R.: «Ageratum houstonianum toxicosis in Zebu cattle», Veterinary and human toxicology, τόμ. 46 (2004), no. 4, σσ. 193-195.

[7] Sani, Y., Bahri, S.: «Pathological changes in liver due to the toxicity of Ageratum conyzoides», Penyakit Hewan (Ινδονησία), τόμ. 26(48), έτος 1994, σσ. 64-70 [1]^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[8] Fu, P.P., Yang, Y.C., Xia, Q., Chou, M.C., Cui, Y.Y., Lin G.: «Pyrrolizidine alkaloids-tumorigenic components in Chinese herbal medicines and dietary supplements», Journal of Food and Drug Analysis, τόμ. 10, No. 4 (2002), σσ. 198-211 [2]^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[9] «Global Compendium of Weeds, Ageratum conyzoides (Asteraceae)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2022.

[10] Global Compendium of Weeds, Ageratum houstonianum (Asteraceae)

[11] Kew Science Plants of the World Online, http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:30004082-2, ανακτήθηκε στις 15 July 2020

[12] Schilling, Edward E. (2008). «Paneroa, A New Genus of Eupatorieae (Asteraceae) from Mexico». Novon: A Journal for Botanical Nomenclature 18 (4): 520-523. doi:10.3417/2007173.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]