Αδενοφόρα

Αδενοφόρα

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Dicotyledoneae)
Τάξη: Αστερώδη (Asterales)
Οικογένεια: Κωδωνιοειδή (Campanulaceae)
Γένος: Αδενοφόρα
(Adenophora)
Fisch.

Η αδενοφόρα (Adenophora) ή (στην καθαρεύουσα) αδενοφόρος είναι γένος ποωδών φυτών της οικογένειας κωδωνιοειδή (κοινώς «καμπανούλες»), που απαντώνται σε ευρεία κατανομή στην εύκρατη και την πολική ζώνη του Βόρειου Ημισφαιρίου της Γης. Τα περισσότερα είδη αδενοφόρας είναι ιθαγενή της ανατολικής Ασίας και λιγότερα της Ευρώπης. Πολλά είναι ενδημικά της Κίνας ή της Σιβηρίας.[1][2]

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αδενοφόρες είναι πολυετείς πόες, που συχνά έχουν χονδρές και σαρκώδεις ρίζες. Το στέλεχος συνήθως υψώνεται κατακόρυφα, μαζί με αρκετά φύλλα που εκφύονται από τη βάση του με μακρούς μίσχους. Πάνω στο στέλεχος τα φύλλα εκφύονται εναλλάξ στη μία και στην άλλη πλευρά στα περισσότερα είδη. Τα άνθη είναι είτε μοναχικά, είτε διατεταγμένα σε ταξιανθίες με ένα τερματικό άνθος στην κορυφή. Το σύστημα πετάλων τους έχει το σχήμα καμπάνας, χωνιού ή σωλήνα, ενώ ο αριθμός των πετάλων είναι πέντε[2] και το χρώμα τους στα περισσότερα είδη είναι βαθύ μπλε. Τα άνθη στρέφονται προς τα κάτω. Στη βάση κάθε στήμονα υπάρχει ένας χαρακτηριστικός δίσκος με νέκταρ.[2]

Χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλά είδη αδενοφόρας χρησιμοποιήθηκαν και ακόμα χρησιμεύουν στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική.[3] Μερικά είδη καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά για τα άνθη τους, ιδίως το Adenophora triphylla.

Είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σήμερα αναγνωρίζονται γενικότερα περί τα 62 είδη αδενοφόρων[2], τα εξής[1][2][4]:

Adenophora nikoensis
Η ποικιλία Adenophora triphylla japonica
  1. Adenophora amurica – Κίνα
  2. Adenophora brevidiscifera («αδενοφόρος η βραχυδισκοφόρος») – Κίνα
  3. Adenophora capillaris – Κίνα
  4. Adenophora changaica – Μογγολία
  5. Adenophora coelestis («αδενοφόρος η ουρανία») – Κίνα
  6. Adenophora contracta – Κίνα
  7. Adenophora cordifolia («αδενοφόρος η καρδιόφυλλος») – Κίνα
  8. Adenophora divaricata – Ιαπωνία, Κορέα, Σιβηρία, Κίνα
  9. Adenophora elata – Κίνα
  10. Adenophora erecta[5] – Νήσος Ουλούνγκντο της Νότιας Κορέας
  11. Adenophora fusifolia – Νότια Κορέα
  12. Adenophora gmelinii («αδενοφόρος η στενόφυλλος»)[6] – Σιβηρία, Μογγολία, Κορέα, Κίνα
  13. Adenophora golubinzevaeana – Κρασνογιάρσκ
  14. Adenophora grandiflora («αδενοφόρος η μεγανθής»)[6] – Κορέα
  15. Adenophora hatsushimae – Νήσος Κιούσου της Ιαπωνίας
  16. Adenophora himalayana – Καζακστάν, Κιργισία, Τατζικιστάν, Θιβέτ, Νεπάλ, βόρεια Ινδία, Κίνα
  17. Adenophora hubeiensis – Κίνα
  18. Adenophora × izuensis – Νήσος Χονσού της Ιαπωνίας
  19. Adenophora jacutica («αδενοφόρος της Γιακουτίας») – Γιακουτία
  20. Adenophora jasionifolia – Κίνα
  21. Adenophora kayasanensis («αδενοφόρος του Γκαγιασάν»)[6] – Κορέα
  22. Adenophora khasiana ή A. bulleyana – Ινδία, Μπουτάν, Μιανμάρ, Κίνα
  23. Adenophora koreana («αδενοφόρος η κορεατική»)[6] – Κορέα
  24. Adenophora lamarckii («αδενοφόρος του Λαμάρκ»)[6] – Σιβηρία, Καζακστάν, Κίνα, Μογγολία, Κορέα
  25. Adenophora liliifolia («αδενοφόρος η κρινόφυλλος»)[6] Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (Γερμανία, Ελβετία, Ιταλία κ.ά. χώρες), και ανατολικά μέχρι την Κίνα
  26. Adenophora liliifolioides («αδενοφόρος η κρινοφυλλοειδής») – Κίνα
  27. Adenophora lobophylla («αδενοφόρος η λοβόφυλλος») – Κίνα
  28. Adenophora longipedicellata – Κίνα
  29. Adenophora maximowicziana («αδενοφόρος του Μαξίμοβιτς») – Νήσος Χονσού της Ιαπωνίας
  30. Adenophora micrantha («αδενοφόρος η μικρανθής») – Κίνα (Εσωτερική Μογγολία)
  31. Adenophora morrisonensis («αδενοφόρος του Μόρισον») – Ταϊβάν
  32. Adenophora nikoensis – Νήσος Χονσού της Ιαπωνίας
  33. Adenophora ningxianica[7] – Κίνα
  34. Adenophora palustris («αδενοφόρος των ελών»)[6] – Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία
  35. Adenophora pereskiifolia («αδενοφόρος της Μαντζουρίας»)[6] – Μογγολία, Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα, Σιβηρία, Κουρίλες
  36. Adenophora petiolata («αδενοφόρος η μισχωτή») – Κίνα
  37. Adenophora pinifolia – Κίνα
  38. Adenophora polyantha («αδενοφόρος η πολυανθής»)[6] – Κορέα, Κίνα
  39. Adenophora potaninii – Κίνα
  40. Adenophora probatovae – Πριμόριε
  41. Adenophora racemosa – («αδενοφόρος η βοτρυωτή»)[6] – Κορέα
  42. Adenophora remotidens – Κορέα
  43. Adenophora remotiflora – Πριμόριε, Ιαπωνία, Κορέα, Μαντζουρία
  44. Adenophora rupestris («αδενοφόρος η κρημνόβιος») – Ιρκούτσκ
  45. Adenophora rupincola – Κίνα
  46. Adenophora sajanensis – Κρασνογιάρσκ
  47. Adenophora sinensis («αδενοφόρος η σινική») – Κίνα
  48. Adenophora stenanthina – Μογγολία, Κίνα, Σιβηρία
  49. Adenophora stenophylla («αδενοφόρος η στενόφυλλος») – Μογγολία, Κίνα (Εσωτερική Μογγολία), Μαντζουρία
  50. Adenophora stricta («αδενοφόρος η ορθή»)[6] – Ιαπωνία, Κορέα, Κίνα
  51. Adenophora sublata – Πριμόριε, Χαμπάροφσκ
  52. Adenophora takedae – Νήσος Χονσού της Ιαπωνίας
  53. Adenophora taquetii – Κορέα
  54. Adenophora tashiroi – Νήσοι Φουκούε της Ιαπωνίας και Τζέτζου της Νότιας Κορέας
  55. Adenophora taurica («αδενοφόρος η ταυρική») – Κριμαία
  56. Adenophora trachelioides («αδενοφόρος η τραχηλιοειδής») – Κίνα
  57. Adenophora tricuspidata – Κίνα και μεγάλο μέρος της Ασιατικής Ρωσίας
  58. Adenophora triphylla ή A. verticillata («αδενοφόρος η σπονδυλωτή»[8], «αδενοφόρος η τρίφυλλος») – Κορέα, Ιαπωνία (και Ρίου Κίου), Ταϊβάν, Λάος, Βιετνάμ, ρωσική Άπω Ανατολή και Σιβηρία
  59. Adenophora uryuensis – Νήσος Χοκκάιντο της Ιαπωνίας
  60. Adenophora wilsonii – Κίνα
  61. Adenophora wulingshanica – Κίνα
  62. Adenophora xifengensis – Κίνα


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Kew World Checklist of Selected Plant Families[νεκρός σύνδεσμος]
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 沙参属 sha shen shu «Adenophora» στο Flora of China
  3. ↑ YouLi, H.: «Resource and utilization of medicinal plant of the genus Adenophora in Qinling Mountains», Medicinal Plant, τόμος 1(12), έτος 2010, σσ. 3-6
  4. ↑ GRIN Species Records of Adenophora, Germplasm Resources Information Network (GRIN)
  5. ↑ Lee, S., et al. (1997). «A new species of Adenophora (Campanulaceae) from Korea», Journal of Plant Research, τόμος 110(1), σσ. 77-80
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 English Names for Korean Native Plants (PDF). Pocheon: Korea National Arboretum. 2015. σελ. 364. ISBN 978-89-97450-98-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2016 – μέσω Korea Forest Service. 
  7. ↑ Song, G. & H. De-yuan: «A new species of Chinese Adenophora (Campanulaceae)» Novon, τόμος 9(1), έτος 1999, σελ. 46
  8. ↑ Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χ. Πάτση», τόμ. 2, σελ. 76

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Το λήμμα «αδενοφόρος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 2 (1968), σελ. 76