Αδενόχιλος

Αδενόχιλος
Το είδος Adenochilus gracilis near Makarora in New Zealand
Το είδος Adenochilus gracilis near Makarora in New Zealand
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Angiosperms)
Ομοταξία: Μονοκοτυλήδονα (Monocotyledoneae)
Τάξη: Ασπαραγώδη (Asparagales)
Οικογένεια: Ορχιδέες (Orchidaceae)
Υποοικογένεια: Ορχιδοειδή (Orchidoideae)
Γένος: Αδενόχιλος
(Adenochilus)
Hook.f.

Ο αδενόχιλος (Adenochilus) ή αδενόχειλος είναι γένος μονοκοτυλήδονων φυτών της οικογένειας των ορχιδεών, με δύο μόνο είδη, ένα ενδημικό της Νέας Ζηλανδίας και ένα της Αυστραλίας.

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αμφότερα τα είδη αδενόχιλου είναι εδαφόβιες πολυετείς φυλλοβόλες πόες, που έχουν μακρύ οριζόντιο υπόγειο ρίζωμα. Αναπτύσσουν ένα μοναδικό φύλλο, στο ανθοφόρο στέλεχός τους ή σε μακρύ μίσχο, και ένα μοναδικό «κεκλιμένο υπτίως» μονόκλινο άνθος. Το ραχιαίο σέπαλο του άνθους είναι ελεύθερο και σχηματίζει μια κουκούλα πάνω από το τμήμα του άνθους που προσελκύει τα έντομα και χρησιμεύει ως εξέδρα προσγειώσεως για αυτά (το labellum), και πάνω από το γυνοστήμιο.

Τα πλευρικά σέπαλα και πέταλα δεν είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους, απλώνονται μακριά το ένα από το άλλο και είναι μακρύτερα και μικρότερα σε πλάτος από το ραχιαίο σέπαλο. Το labellum συνδέεται επίσης μόνο στη βάση του, δίπλα στο γυνοστήμιο, και είναι καμπύλο, έχοντας μια στενή κεντρική κίτρινη ζώνη με εξογκώματα.[1][2][3][4]

Ιστορία και ονομασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το γένος Adenochilus περιγράφηκε για πρώτη φορά επιστημονικώς το 1853 από τον Βρετανό βοτανολόγο και εξερευνητή σερ Τζόζεφ Ντάλτον Χούκερ, και η περιγραφή δημοσιεύθηκε στο Flora Novae-Zelandiae.[5][6] Στην ίδια δημοσίευση ο Χούκερ περιέγραψε το είδος Adenochilus gracilis, καθιστώντας το το «είδος χαρακτηρισμού» του γένους.[7] Η ονομασία αδενόχιλος προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις αδήν (του αδένος), που σημαίνει «αδένας»[8]:69 και χείλος, που διατηρεί την ίδια σημασία μέχρι σήμερα[8]:200. Αμφότερα αναφέρονται στα εξογκώματα του labellum των δύο ειδών, τα οποία μοιάζουν με αδένες.[4]

Γεωγραφική κατανομή και ενδιαίτημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Adenochilus gracilis, περιγραφέν υπό του Χούκερ, είναι αρκετά διαδεδομένο στη Νέα Ζηλανδία, όπου φυτρώνει συχνά στα στρώματα πεσμένων φύλλων κάτω από δέντρα νότιας οξιάς, ή και κοντά σε υγρότοπους. Συναντάται τόσο στη Βόρεια όσο και στην Νότια Νήσο, καθώς και στις Νήσους Στιούαρτ και Τσάταμ.[9][10]

Το Adenochilus nortonii, που περιγράφηκε από τον Ιρλανδοαυστραλό βιολόγο και ποιητή Ρόμπερτ Ντ. Φιτζέραλντ, έχει μια περιορισμένη κατανομή στην έκταση της Νέας Νότιας Ουαλίας, φυόμενο σε υψόμετρα 400 έως 1.000 μέτρα στο Εθνικό Πάρκο Μπλου Μάουνταινς, στα Μπάρινγκτον Τοπς και στο βουνό Πόιντ Λουκάουτ, συχνά κάτω από δέντρα νότιας οξιάς.[1][11]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Jones, David L. (2006). A complete guide to native orchids of Australia including the island territories. Frenchs Forest, N.S.W.: New Holland. σελ. 266. ISBN 1877069124. 
  2. ↑ Pridgeon, Alec M.· Cribb, Phillip J.· Chase, Mark W.· Rasmussen, Finn N., επιμ. (2001). Genera Orchidacearum. Volume 2, Orchidoideae (part 1). Οξφόρδη: Oxford University Press. σελίδες 86–87. ISBN 0198507100. 
  3. ↑ Bernhardt, Peter J. «Genus Adenochilus». Royal Botanic Garden Sydney. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «Adenochilus». Australian National Botanic Garden. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018. 
  5. ↑ «Adenochilus». APNI. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018. 
  6. ↑ Hooker, Joseph Dalton (1853). The botany of the Antarctic voyage of H.M. discovery ships Erebus and Terror. II. Flora Novae-Zelandiae. Λονδίνο: Lovell Reeve and Co. σελίδες 246–247. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018. 
  7. ↑ Πρότυπο:WCSP
  8. ↑ 8,0 8,1 Brown, Roland Wilbur (1956). The Composition of Scientific Words. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press. 
  9. ↑ «Adenochilus gracilis». New Zealand Plant Conservation Network. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018. 
  10. ↑ «Adenochilus gracilis». New Zealand Native Orchid Group. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018. 
  11. ↑ Bernhardt, Peter J. «Adenochilus nortonii». Royal Botanic Garden Sydney. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2018.