Αιήτης

Αιήτης
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Αἰήτης (Αρχαία Ελληνικά)
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Αστερόδεια Ιδυία Κλυτία Ευρυλύτη Νέαιρα
Σύντροφος	Εκάτη
Τέκνα	Μήδεια Άψυρτος Χαλκιόπη Κίρκη Αιγιαλέας
Γονείς	Ήλιος και Πέρση και Αντιόπη
Αδέλφια	Κίρκη Πασιφάη Πέρσης της Κολχίδας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	βασιλιάς της Κολχίδας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Στην Αρχαία ελληνική μυθολογία ο Αιήτης ήταν θρυλικός βασιλιάς της αρχαίας Κολχίδας. Υφίσταται, αλλά ατεκμηρίωτη, η πρόταση για σύνδεση του βασιλικού ονόματος με την αρχαία Ελληνική λέξη "Αιετός" ή "Αετός".^[1] Ο Αιητής ήταν γιος του θεού Ήλιου και της Ωκεανίδος Πέρσης, αδελφός της Κίρκης, του Πέρση και της Πασιφάης, τα παιδιά του ήταν η Μήδεια, η Χαλκιόπη και ο Άψυρτος. Η σύζυγος του ήταν η Ιδυία μικρότερη κόρη του Ωκεανού, ή η Αστεροδεία μια Καυκασία Ωκεανίδα, ή η Νηριήδα Νέαιρα ή η Κλυτίη ή η Ιπσία ή η Ευρυλύτη.^[2][3][4][5] Σύμφωνα με άλλες πηγές ο Αιήτης ήταν αδελφός του Πέρση ενός βασιλιά της Ταυρίδας, παντρεύτηκε την ανεψιά του Εκάτη και απέκτησε την Μήδεια, την Χαλκιόπη και τον Άψυρτο. Σε άλλες πηγές καταγράφεται σαν γηγενής βασιλιάς της Εφύρας γιος της Ωκεανίδας Εφύρας ή της Αντιόπης ή της Αστεροπής.^[6][7][8] Ο Παυσανίας σημειώνει ότι σύμφωνα με τον αρχαιότατο ποιητή Εύμηλο ο Αιήτης ήταν γιος του βασιλιά της Πελοποννήσου Ηλίου που μοίρασε το βασίλειο στους δυο γιους του, ο Αλωεύς κληρονόμησε την Ασωπία και ο Αιήτης την Εφύρα. Αργότερα το βασίλειο της Εφύρας κληρονόμησε ο Βούνος γιος του θεού Ερμή και της Αλκιδάμειας, ο Αιήτης μετανάστευσε για τον Καύκασο και έγινε βασιλιάς της Κολχίδας. Όταν πέθανε ο Βούτος την Εφύρα κληρονόμησε ο γιος του Αλωεύως Επωπεύς που ένωσε τα βασίλεια του παππού του Ηλίου. Ο Αιήτης μετέβη στην Κολχίδα και οικοδόμησε μια νέα αποικία στις όχθες του ποταμού Φάσι όπου ίδρυσε το Κουτάισι.

Ο μύθος

Ο Αιήτης είναι περισσότερο γνωστός από τον μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας: Ο Φρίξος, αφού διέφυγε πάνω στο ιπτάμενο κριάρι, κατέληξε στην Κολχίδα. Εκεί θυσίασε το κριάρι στον Δία και απέσπασε τη χρυσαφένια προβιά του, το «χρυσόμαλλο δέρας». Ο Αιήτης πάντρεψε μία από τις κόρες του, τη Χαλκιόπη ή την Ευηνία, με τον Φρίξο, οπότε ο Φρίξος του χάρισε το δέρας. Ο Αιήτης κρέμασε το χρυσόμαλλο δέρας σε ένα δέντρο βάζοντας ένα δράκο που δεν κοιμόταν ποτέ να το φυλάγει. Κάποτε έφθασαν στην Κολχίδα οι Αργοναύτες ζητώντας το δέρας. Την εποχή εκείνη η σχέση του Αιήτη με τη Μήδεια δεν ήταν καλή: η πριγκίπισσα αντιδρούσε στη σκληρότητα του πατέρα της, που σκότωνε όποιο ξένο αποβιβαζόταν στη χώρα του. Για τον λόγο αυτό ο Αιήτης την είχε φυλακίσει, αλλά η Μήδεια είχε ξεφύγει την ημέρα της αφίξεως των Αργοναυτών και συναντήθηκε με τον Ιάσονα, τον οποίο ερωτεύθηκε αμέσως και του υποσχέθηκε να τον βοηθήσει να πάρει το χρυσόμαλλο δέρας αν την παντρευόταν. Με τη μεσολάβησή της ο Ιάσονας παρουσιάσθηκε στον Αιήτη και του ζήτησε το δέρας. Ο Αιήτης υποσχέθηκε ότι θα του το έδινε αν ο Ιάσονας κατόρθωνε να ζέψει ταύρους που έβγαζαν φωτιά από τα ρουθούνια τους και να οργώσει ένα χωράφι με αυτούς. Παρόλο όμως που ο Ιάσονας έφερε σε πέρας αυτό τον άθλο με τη βοήθεια της Μήδειας, ο Αιήτης δεν κράτησε την υπόσχεσή του γιατί στο μεταξύ του είχε δοθεί χρησμός που έλεγε ότι θα πέθαινε αν ποτέ έφευγε από την Κολχίδα το χρυσόμαλλο δέρας, σχεδίαζε μάλιστα να σκοτώσει τον Ιάσονα και τους Αργοναύτες. Τότε ο Ιάσονας με τη βοήθεια της Μήδειας και του Ορφέα, που κοίμησαν τον δράκοντα, έκλεψε το δέρας και διέφυγε κρυφά από την Κολχίδα με τους Αργοναύτες και τη Μήδεια.

Ο Αιήτης έστειλε τον γιό του, Άψυρτο, νά φέρει πίσω τη Μήδεια όμως πάνω στη συμπλοκή οι Αργοναύτες φόνευσαν τον Άψυρτο και σάλπαραν με την Αργώ πριν προλάβουν οι Κόλχες να τους σταματήσουν. Όμως έπεσαν σε κακοκαιρία και φουρτούνες μέχρι που έφτασαν στο νησί της Κίρκης. Αυτή δεν τους δέχτηκε γιατί δεν επιτρεπόταν κατά τα ήθη να τους φιλοξενήσει αφού δεν είχαν καθαρθεί από τον φόνο του Αψύρτου. Τους συμβούλεψε όμως νά κάνουν καθαρμούς στην Μαλεία με την βοήθεια και τις γνώσεις του Ορφέα.

Αργότερα ο Αιήτης έχασε τον θρόνο του από τον αδελφό του Πέρση, αλλά ο Μήδειος, γιος της Μήδειας με τον Ιάσονα, ο οποίος είχε επιστρέψει στην Κολχίδα, κατάφερε να εκδιώξει τον σφετεριστή και να επαναφέρει στην εξουσία τον παππού του. Κι έτσι, όχι μόνο δεν επαληθεύθηκε ο χρησμός για το πρόσωπο του Αιήτη, αλλά απεναντίας ο Αιήτης ευνοήθηκε από τον γάμο της κόρης του με τον Ιάσονα.

Παραπομπές

1. Yarnall, Judith (Jan 1, 1994). Transformations of Circe: The History of an Enchantress. University of Illinois Press. σ. 28
2. Hesiod, Theogony 960; Apollodorus, 1.9.23; Hyginus, Fabulae 25; Apollonius Rhodius, Argonautica 3.243–244; Cicero, De Natura Deorum 3.19
3. Απολλώνιος ο Ρόδιος, "Αργοναυτικά", 3.241, 3.242, 3.330
4. Hyginus, Fabulae Preface, 23
5. Απολλώνιος ο Ρόδιος, "Αργοναυτικά" 3.330 "Αστεροδεία" (σ. 168)
6. Απολλώνιος ο Ρόδιος, "Αργοναυτικά", 3.242
7. Olympian Ode 13.52; Diophantus in scholia on Apollonius Rhodius, Argonautica 3.242; Tzetzes on Lycophron, Alexandra 174
8. "Ορφικά Αργοναυτικά", 1216

Πηγές

• Ορφέως Αργοναυτικά. 760-1044
• Πυθιονικός ΙV & αγγλική μετάφραση - Πίνδαρος
• Απολλώνιος ο Ρόδιος, Αργοναυτικά, 3. 240-4. 131.
• Σχόλια στα Αργοναυτικά, 3. 242
• Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου, 1. 9. 23.
• Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, 2. 3. 10.
• Στράβων, Γεωγραφικά, 1,45.