Αλατζά Ιμαρέτ

Συντεταγμένες: 40°38′21.016″N 22°56′58.726″E / 40.63917111°N 22.94964611°E / 40.63917111; 22.94964611

Αλατζά Ιμαρέτ
Νότια άποψη του Αλατζά Ιμαρέτ. Οι καθαρές αρχιτεκτονικές γραμμές και η επιμελημένη τοιχοποιία έχουν αναδειχτεί μετά την αναστύλωση του μνημείου, που χρησιμοποιείται σήμερα ως εκθεσιακός χώρο
Χάρτης
Είδοςτζαμί
ΑρχιτεκτονικήΟθωμανική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες40°38′21″N 22°56′59″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Θεσσαλονίκης
ΤοποθεσίαΘεσσαλονίκη
ΧώραΕλλάδα
Έναρξη κατασκευήςΔεκαετία του 1480
Υλικάπέτρωμα
ΧρηματοδότηςΙσάκ Πασάς
Προστασίααρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το Αλατζά Ιμαρέτ (τουρκικά: Alaca Imaret), που σημαίνει "Πολύχρωμο άσυλο", ή Ισ(χ)άκ Πασά Τζαμί είναι τζαμί του 15ου αιώνα και βρίσκεται στην οδό Κασσάνδρου βορειανατολικά της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου, στη Θεσσαλονίκη[1].

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με επιγραφή στην είσοδο του κτηρίου, το Αλατζά Ιμαρέτ ιδρύθηκε το Φεβρουάριο του 1484[2] από τον Ινογκιολού Ισ(χ)άκ Πασά[3], ο οποίος ήταν Μεγάλος Βεζίρης επί Μωάμεθ Β' και αργότερα επί Βαγιαζίτ Β' βαλής της Θεσσαλονίκης[2].

Ο χώρος λειτουργούσε ως ιμαρέτ (πτωχοκομείο), μεντρεσές (ιερατική σχολή) και χώρος προσευχής ενώ έλαβε σταδιακά τη σημερινή του μορφή. Το όνομα Αλατζά τα οφείλει στον πολύχρωμο μιναρέ του (αλατζά=χρωματιστός)[4]. Για την εύρυθμη λειτουργία του ιδρύματος, ο κτήτοράς του, παραχώρησε μεταξύ άλλων σημαντικό χρηματικό ποσό αλλά και τα μισά έσοδα από τη φορολόγηση της Γαλάτιστας της Χαλκιδικής[5]. Μάλιστα, κατά τον 17ο αιώνα το Αλατζά Ιμαρέτ είχε αναδειχτεί ως ένα από τα σημαντικότερα ιδρύματα της πόλης[5]. Το 1970, με αφορμή την κατάρρευση του βόρειου τμήματος του προστώου κατά το προηγούμενο έτος, πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά έργα συντήρησης τα οποία επαναλήφθηκαν το 1993-1996, περίοδο κατά την οποία έγινε μεταξύ άλλων και αποκατάσταση της εξωτερικής τοιχοποιίας[6].

Το μνημείο ανακαινίστηκε και στερεώθηκε με τη φροντίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης. Σήμερα το Αλατζά Ιμαρέτ βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση και χρησιμεύει ως εκθεσιακός χώρος στον οποίο λαμβάνουν χώρα διάφορες εκδηλώσεις και περιοδικές εκθέσεις.

Δυτική άποψη - είσοδος Αλατζά Ιμαρέτ.

Μορφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κτίριο έχει σχήμα ανεστραμμένου κάτοψης Τ με κεντρικό χώρο, δύο μεγάλους σφαιρικούς θόλους, ή τρούλους πλάγια πλευρικά διαμερίσματα στη δυτική πλευρά και πεσσοειδή κιονοστήρικτη στοά. Ο κεντρικός χώρος του κτιρίου ήταν ο χώρος προσευχής, ενώ στους τέσσερις παράπλευρους γινόταν η διδασκαλία και τα συσσίτια. Εσωτερικά μια μεγάλη καμάρα χωρίζει το χώρο αυτό σε δύο τετράγωνα τμήματα, που το καθένα είναι στεγασμένο με τρούλο. Στο μνημείο στο κεντρικό ορθογώνιο τμήμα της δημόσιας λατρείας υπήρχε πλούσια εσωτερική ανάγλυφη διακόσμηση και ζωγραφική. Διασώζεται ένα μέρος της στους θόλους (γεωμετρικά συμπλέγματα, και γεωμετρικές τοιχογραφίες και τοιχογραφίες χλωρίδας), στα "σφαιρικά τρίγωνα" ιδιαίτερα του δεύτερου τρούλου και στους τοίχους, που καλύπτονται από δύο ίσου μεγέθους ημισφαιρικούς τρούλους όπου υπάρχουν και ρήσεις από το κοράνι. Στο βάθος του κεντρικού χώρου, απέναντι από την είσοδο και στον τοίχο που βρίσκεται προς την μεριά της Μέκκα, υπάρχει το Μιχράμπ. Στα βόρεια και στα νότια, υπάρχουν από δύο μικρότεροι τετράγωνοι χώροι στεγασμένοι με τρούλους. Στα δυτικά μπροστά στην κύρια είσοδο, υπάρχει ανοιχτή στοά με τόξα που στηρίζονται σε έξι κίονες. Η στοά είναι καλυμμένη με πέντε τρούλους, από τους οποίους ο κεντρικός είναι ο ψηλότερος. Στη βορειοδυτική γωνία του κτιρίου σώζεται η βάση, κατασκευασμένη με ορθογώνιους πωρόλιθους. Ο μιναρές ήταν διακοσμημένος με πολύχρωμες πέτρες (αλάκα), αλλά μόνο η βάση του σώζεται μέχρι σήμερα.

Η ονομασία Αλατζά Ιμαρέτ οφείλεται στους πολύχρωμους λίθους (alaça) σε ρομβοειδή σχήματα που κοσμούσαν το μιναρέ του τζαμιού. Από τον πολύχρωμο μιναρέ σήμερα σώζεται μόνο η βάση του. Η τοιχοποιία είναι ιδιαίτερα επιμελημένη: ορθογώνιοι πωρόλιθοι περίκλειστοι με πλίνθους. Επί του παρόντος, το Alaca imaret φιλοξενεί πολιτιστικές δραστηριότητες και περιοδικές εκθέσεις.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Μαρκ Μαζάουερ, Θεσσαλονίκη - Πόλη των φαντασμάτων, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2006, σ. 59.
  2. ↑ 2,0 2,1 Ελένη Μιχαλοπούλου (επιμ), Η Οθωμανική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Υπουργείο Πολιτισμού, Δεκέμβριος 2009, σ. 229.
  3. ↑ Μαζάουερ, 2006, σ. 60.
  4. ↑ Μαζάουερ, 2006, σ. 59 - 60.
  5. ↑ 5,0 5,1 Μιχαλοπούλου(επιμ.), 2009, σ. 229.
  6. ↑ Μιχαλοπούλου(επιμ.), 2009, σ. 231.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μαρκ Μαζάουερ, Θεσσαλονίκη - Πόλη των φαντασμάτων, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2006.
  • Ελένη Μιχαλοπούλου (επιμ), Η Οθωμανική αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Υπουργείο Πολιτισμού, Δεκέμβριος 2009.