Αμείουρος

Αμείουρος
Το είδος Ameiurus nebulosus
Το είδος Ameiurus nebulosus
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Υποσυνομοταξία: Σπονδυλωτά (Vertebrata)
Υπερομοταξία: Οστεϊχθύες (Osteichthyes)
Ομοταξία: Ακτινοπτερύγιοι (Actinopterygii)
Τάξη: Σιλουρόμορφα (Siluriformes)
Οικογένεια: Ικταλουρίδες (Ictaluridae)
Γένος: Αμείουρος
(Ameiurus)
Rafinesque, 1820

Ο αμείουρος ή αμίουρος (λατινική και επιστημονική ονομασία Ameiurus/Amiurus) είναι γένος ψαριών, που ανήκουν στην τάξη των σιλουρόμορφων, δηλαδή στα γατόψαρα. Οι αμείουροι βρίσκονται σε ποτάμια και λίμνες των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, όπου τα περισσότερα είδη τους είναι γνωστά με την κοινή περιγραφική ονομασία ταυροκέφαλα γατόψαρα (αγγλ. bullhead catfish). Γενικώς έχουν μήκος από 30 έως 35 εκατοστά, μεγάλο και πλατύ κεφάλι, και τα μεγάλα «μουστάκια» που έδωσαν στα γατόψαρα την ονομασία τους. Είναι ψάρια νυκτόβια, αδηφάγα, με γυμνό δέρμα (χωρίς λέπια), μικρά μάτια και από ένα δηλητηριώδες αγκάθι στο ραχιαίο και στα θωρακικά τους πτερύγια. Μεταφέρθηκε από τον άνθρωπο από την Αμερική στην Ευρώπη.

Είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο αμείουρος αναγνωρίζεται ως μονοφυλετικό γένος, δηλαδή περιλαμβάνει όλους τους απογόνους ενός κοινού πρόγονου είδους. Σήμερα αναγνωρίζονται τα εξής επτά είδη αμείουρου που επιβιώνουν στη σύγχρονη εποχή[1]:

Επιπλέον αναγνωρίζονται άλλα οκτώ προϊστορικά είδη που έχουν εξαφανιοσθεί και είναι γνωστά μόνο από απολιθώματα[2], τα εξής:

  • †Ameiurus hazenensis
  • †Ameiurus lavetti
  • †Ameiurus leidyi
  • †Ameiurus macgrewi
  • †Ameiurus pectinatus
  • †Ameiurus reticulatus
  • †Ameiurus sawrockensis
  • †Ameiurus vespertinus

Το παλαιότερο από αυτά, το A. pectinatus, δίνει μια εκτίμηση ελάχιστης ηλικίας για το γένος περίπου 30 εκατομμύρια έτη, στην Ολιγόκαινη εποχή.[3]

Γεωγραφική κατανομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα ζώντα είδη αμείουρου ζουν ως ιθαγενή στα ανατολικά του βορειοαμερικανικού ηπειρωτικού υδατοκρίτη, από την κεντρική Μοντάνα στα δυτικά, μέχρι το Τέξας στα νότια, σε ποτάμια που εκβάλλουν στον Κόλπος του Μεξικού και τις ακτές του ανοικτού Ατλαντικού Ωκεανού, και βόρεια μέχρι τον ανατολικό και κεντρικό Καναδά.[3]

Δύο από τα είδη, τα A. nebulosus και A. melas, εισάχθηκαν από τον άνθρωπο τον 20ό αιώνα στην Ευρώπη, όπου διαδόθηκαν πολύ γρήγορα εξαιτίας της μεγάλης τους γονιμότητας και κατέστησαν κίνδυνος για άλλα είδη ψαριών

Ενδιαίτημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αμείουροι ζουν σε αρκετά διαφορετικά ενδιαιτήματα: σε λιμνούλες με λίγο οξυγόνο στο νερό τους (ή/και υφάλμυρα νερά), σε ποτάμια και μεγάλες λίμνες. Τρέφονται στον βυθό με οτιδήποτε μπορεί να φαγωθεί (αδηφάγα), όπως με νεκρά ψάρια, έντομα και άλλα αρθρόποδα, σπόρους, καρπούς και άλλα. Εξαιτίας της περιορισμένης καταναλώσεώς τους από τον άνθρωπο οι αμείουροι συλλαμβάνονται συνήθως ενώ επιχειρούν να συλλάβουν οι ίδιοι άλλα ψάρια. Στις βορειοανατολικές ΗΠΑ πάντως πωλούνται συχνά την άνοιξη σε εστιατόρια από ερασιτέχνες αλιείς, πολύ φθηνά, για «τηγανιτά». Καθώς συμβαίνει και με άλλα γατόψαρα, οι αμείουροι έχουν την αίσθηση της οσφρήσεως πιο ανεπτυγμένη από εκείνη των περισσότερων σκύλων.

Περιγραφή και ταυτοποίηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αμείουροι είναι μικρότερα ψάρια από τα άλλα γατόψαρα της Βόρειας Αμερικής, με μέσα βάρη από μισό έως ένα κιλό και «ρεκόρ» κάτω[4] από 4 κιλά.

Και τα τρία πιο συνηθισμένα είδη αμείουρου συγχέονται μάλλον εύκολα με άλλα γατόψαρα από ερασιτέχνες ψαράδες. Διακρίνονται από το ενιαίο (αντί για διχαλωτό) ουραίο πτερύγιό τους, αλλά και τα ψάρια του γένους Pylodictis έχουν ενιαίο ουραίο πτερύγιο όταν είναι ανήλικα. Αμφότερα τα γένη μπορεί να έχουν στικτό, καφετί δέρμα, αλλά στο Pylodictis το κάτω χείλος εξέχει περισσότερο από το άνω χείλος και η κεφαλή είναι πεπλατυσμένη. Αλλά και ο τρόπος ζωής και τα ενδιαιτήματά τους διαφέρουν: Το Pylodictis συναντάται συνήθως στις βάσεις φραγμάτων ή σε λιμνούλες με βοτσαλωτό πυθμένα, ενώ οι αμείουροι βρίσκονται συνήθως σε πιο λασπώδη σώματα νερού και στα νερά με μεγάλη ρύπανση. Εκτός αυτού, όπως προαναφέρθηκε, οι αμείουροι είναι σαφώς μικρότερα ψάρια.

Σχέση με τον άνθρωπο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αμείουροι θεωρούνται γενικώς «άχρηστα» ψάρια και σε λίγους τόπους πωλούνται ως τροφή, παρότι μπορούν κάλλιστα να φαγωθούν από τον άνθρωπο, αν προέρχονται από σχετικώς καθαρά νερά και μαγειρευτούν σωστά. Στη Μινεσότα πάντως ψαρεύονται και από επαγγελματίες αλιείς, που πιάνουν περίπου 500 τόνους αμείουρων κάθε έτος. Οι αμείουροι αποτελούν επίσης θαυμάσιο ζωντανό δόλωμα για τα μεγάλα γατόψαρα.


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ FishBase, genus=Ameiurus, Δεκέμβριος 2011
  2. ↑ Ferraris, Carl J., Jr. (2007). «Checklist of catfishes, recent and fossil (Osteichthyes: Siluriformes), and catalogue of siluriform primary types». Zootaxa 1418: 1-628. doi:10.11646/zootaxa.1418.1.1. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Hardman, Michael; Page, Lawrence M. (2003). «Phylogenetic Relationships among Bullhead Catfishes of the Genus Ameiurus (Siluriformes: Ictaluridae)». Copeia 2003 (1): 20-33. doi:10.1643/0045-8511(2003)003[0020:prabco]2.0.co;2. 
  4. ↑ Empty citation (βοήθεια) 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σ. 722-723