Αμπρουάζ Παρέ

Αμπρουάζ Παρέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Ambroise Paré (Γαλλικά)
Γέννηση1510[1][2][3]
Λαβάλ
Θάνατος20  Δεκεμβρίου 1590[4][2][5]
Παρίσι
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Γαλλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΜέσα Γαλλικά[4]
Γαλλικά[6]
ΣπουδέςΚολλέγιο της Γαλλίας
Πανεπιστήμιο του Παρισιού
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχειρουργός
ανατόμος[7]
medical instrument maker
στρατιωτικός ιατρός
Αξιοσημείωτο έργοDes monstres et prodiges
Bec de Corbin (hemostat)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αμπρουάζ Παρέ (γαλλικά: Ambroise Paré) (περ. 1510 - 20 Δεκεμβρίου 1590) ήταν Γάλλος γιατρός, ένας από τους πιο διακεκριμένους χειρουργούς της Γαλλικής Αναγέννησης. Θεωρείται πατέρας της χειρουργικής και της σύγχρονης παθολογίας και πρωτοπόρος στις χειρουργικές τεχνικές και την ιατρική στο πεδίο της μάχης, ειδικά στην ανώδυνη θεραπεία των τραυμάτων. Ήταν επίσης ανατόμος, εφηύρε νέα χειρουργικά όργανα και ήταν μέλος της παρισινής συντεχνίας γιατρών-κουρέων.[8]

Στις προσωπικές του σημειώσεις σχετικά με την περίθαλψη στρατιωτών κατά τον Όγδοο Ιταλικό Πόλεμο (1536–1538), ο Παρέ έγραψε, συνοψίζοντας τη φιλοσοφία του: «Je le pansai, Dieu le guérit» («Τον περιέθαλψα και ο Θεός τον θεράπευσε»), φράση που παραπέμπει στο λατινικό ρητό Medicus curat, natura sanat.[9]

Η ζωή και το έργο του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αμπρουάζ Παρέ θεραπεύοντας ασθενή, πίνακας του 19ου αι. του Ζαν-Μπατίστ Μπερτράν

Ο Αμπρουάζ Παρέ γεννήθηκε το 1510 στο Μπουρ-Ερσάν κοντά στη Λαβάλ (Μαγιέν) στη βορειοδυτική Γαλλία. Μαθήτευσε στον μεγαλύτερο αδερφό του, που ήταν γιατρός κουρέας στο Παρίσι. Το 1533 μπήκε μαθητευόμενος γιατρός κουρέας στο Οτέλ Ντιέ, το παλαιότερο νοσοκομείο της Γαλλίας.

Διδάχθηκε την ανατομία και τη χειρουργική και το 1536 έγινε χειρουργός στον γαλλικό στρατό, όπου εργάστηκε για 20 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ανέπτυξε τις ιδέες του για τη χειρουργική επέμβαση. Το 1552 είχε αποκτήσει τέτοια φήμη που έγινε βασιλικός χειρουργός. Διετέλεσε στην υπηρεσία τεσσάρων Γάλλων βασιλιάδων: Ερρίκος Β΄, Φραγκίσκος Β΄, Κάρολος Θ΄ και Ερρίκος Γ΄.[10]

Ο Παρέ έφερε στο πεδίο της χειρουργικής μια αποκάλυψη: ότι ένας χειρουργός θα μπορούσε να θεραπεύσει ασθενείς, περιορίζοντας ταυτόχρονα τον πόνο που προέκυπτε από τη θεραπεία: [11]Εκείνη την εποχή, οι χειρουργοί θεράπευαν τα τραύματα από πυροβόλα όπλα με καυτό λάδι επειδή πίστευαν ότι τέτοια τραύματα ήταν δηλητηριώδη. Ο Παρέ έκανε ένα πείραμα: μια ομάδα τραυματιών υποβλήθηκε σε θεραπεία με τον παραδοσιακό τρόπο με βραστό λάδι και μια δεύτερη ομάδα με μια αλοιφή φτιαγμένη από κρόκο αυγού, ροδέλαιο και τερεβινθίνη (νέφτι). Σύντομα διαπίστωσε ότι οι στρατιώτες που υποβλήθηκαν σε θεραπεία με καυτό λάδι υπέφεραν, ενώ αυτοί που έλαβαν αλοιφή είχαν αναρρώσει λόγω των αντισηπτικών ιδιοτήτων του τερεβινθίου. Αυτό απέδειξε την αποτελεσματικότητα αυτής της μεθόδου, και στη συνέχεια απέφευγε τον καυτηριασμό. Τα ευρήματα αυτά ανακοίνωσε στο σύγγραμμα Η μέθοδος θεραπείας των τραυμάτων που προέρχονται από αρκεβούζια και άλλα πυροβόλα όπλα, το 1545.[12]

Κατά τη διάρκεια ακρωτηριασμών, για την αποφυγή αιμορραγιών, αντικατέστησε τον καυτηριασμό με καυτό σίδερο με την απολίνωση [13], δέσιμο των μεγάλων αρτηριών και των αποκομμένων τμημάτων (που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Γαληνό). Αν και η μέθοδος αυτή προκαλούσε συχνά λοίμωξη, ήταν ακόμη μια σημαντική ανακάλυψη στη χειρουργική πρακτική.

Ανδριάντας του Αμπρουάζ Παρέ στο Λούβρο, ανάμεσα στους 86 Επιφανείς Άνδρες της Γαλλίας

Κατά τη διάρκεια της εργασίας του με τραυματίες στρατιώτες, ο Παρέ κατέγραψε τον πόνο που βίωναν οι ακρωτηριασμένοι στο άκρο που έλειπε εξηγώντας ότι προέρχεται από τον εγκέφαλο (όπως δέχεται η σύγχρονη ιατρική) και όχι από τα υπολείμματα του άκρου. Πραγματοποίησε πολλές νευροχειρουργικές επεμβάσεις. Ασχολήθηκε επίσης και συνέβαλε στην εξέλιξη της μαιευτικής και της παιδιατρικής.[14]

Αντίθετα με τους περισσότερους χειρουργούς της εποχής του, κατέφευγε σε εγχειρήσεις μόνο όταν το θεωρούσε απολύτως απαραίτητο. Ήταν από τους πρώτους χειρουργούς που απέρριψαν τη μέθοδο του ευνουχισμού των ασθενών κατά την εγχείρηση της κήλης.[15]

Ο Παρέ εισήγαγε την εμφύτευση δοντιών και την εφαρμογή προσθετικών μελών και ματιών, από χρυσό και άργυρο. Εφηύρε πολλά επιστημονικά όργανα, διέδωσε τη χρήση των κηλεπιδέσμων και ήταν ο πρώτος που απέδωσε στη σύφιλη την εμφάνιση ανευρισμάτων.

Ο Αμπρουάζ Παρέ ήταν Ουγενότος σε ένα περιβάλλον που κυριαρχούνταν από τον Καθολικισμό. Ως εκ τούτου, η εργασία του και η ζωή του παρεμποδίστηκαν αρκετές φορές από τις πολιτικές συνθήκες και τις θρησκευτικές προκαταλήψεις. Έζησε τη νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου και επέζησε χάρη στην προστασία του Καρόλου Θ΄, ο οποίος όταν είχε τραυματιστεί στο χέρι, δέχθηκε τη χειρουργική θεραπεία που πρότεινε ο Παρέ και όχι την επώδυνη θεραπεία των άλλων βασιλικών γιατρών και από ευγνωμοσύνη τον προστάτευσε κλειδώνοντάς τον σε μια νουλάπα.[16]

Συγγραφικό έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Έργα του Αμπρουάζ Παρέ, έκδοση του 1628
  • Τα Έργα του Αμπρουάζ Παρέ, συμβούλου και πρώτου χειρουργού του βασιλιά, με μορφές και εικόνες ανατομίας και χειρουργικών οργάνων, Παρίσι, 1585.[17]
  • Σύντομη συλλογή της ανατομίας, με τον τρόπο σύνδεσης των οστών και της εξαγωγής των παιδιών τόσο ζωντανών όσο και νεκρών από τη μήτρα της μητέρας, όταν η φύση από μόνη της δεν μπορεί να βοηθήσει, Παρίσι, 1550.[18]
  • Δύο βιβλία περί χειρουργικής, περί της γέννησης του ανθρώπου, και τρόπος εξαγωγής παιδιών από τη μήτρα της μητέρας, συνολικά τι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί ο τοκετός και να επέλθει νωρίτερα, με τη θεραπεία πολλών ασθενειών που μπορεί να προκύψουν.[19]
  • Λόγος του Αμπρουάζ Παρέ: με έναν πίνακα με τα πιο αξιοσημείωτα περιεχόμενα που περιλαμβάνονται στις εν λόγω ομιλίες. Περί δηλητηρίων, περί πανώλης, Παρίσι, 1582.[20]
  • Δέκα βιβλία χειρουργικής: με παρουσίαση των απαραίτητων οργάνων.[21]
  • Η μέθοδος θεραπείας των τραυμάτων που προέρχονται από αρκεβούζια και άλλα πυροβόλα όπλα, καθώς και κατάγματα οστών, γάγγραινα και θνησιμότητα, με εικόνες των απαραίτητων οργάνων για τη θεραπεία τους, Παρίσι, 1545.[22]
  • Πραγματεία περί της πανώλης, της ευλογιάς και της ιλαράς: με μια σύντομη περιγραφή της λέπρας, Παρίσι, 1568.[23]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 «Nationalencyklopedin» (Σουηδικά) ambroise-pare. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Ambroise-Pare. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Store norske leksikon» (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Ambroise_Paré.
  4. ↑ 4,0 4,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12508902d. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ Roglo. p=ambroise;n=pare.
  6. ↑ CONOR.SI. 163261539.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  8. ↑ . «britannica.com/biography/Ambroise-Pare». 
  9. ↑ Ο γιατρός φροντίζει, η φύση θεραπεύει
  10. ↑ . «sciencedirect.com/science/Ambroise Paré: His Contribution to the Future Advancement of Neurosurgery and the Hardships of His Times Affecting His Life and Brilliant Career». 
  11. ↑ . «ncbi.nlm.nih.gov/Ambroise Paré and the Birth of the Gentle Art of Surgery». 
  12. ↑ . «bbc.co.uk/bitesize/Ambroise Paré». 
  13. ↑ . «el.wiktionary.org/wiki/απολίνωση». 
  14. ↑ . «athensvoice.gr/life/health/_ixeres-pos-enas-koyreas-itan-o-protos-heiroyrgos». 
  15. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, τομ. 48, σελ. 182
  16. ↑ Mallon, Edward A. (December 1913). "Ambrose Paré, Father of Modern Surgery". Records of the American Catholic Historical Society of Philadelphia. 24 (4): 346. JSTOR 44209787.
  17. ↑ . «https://collections.nlm.nih.gov/Les oeuures d'Ambroise Paré: diuisees en vingt huict liures, auec les figures».  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
  18. ↑ . «gallica.bnf.fr/Briefve collection de l'administration anatomique, avec la manière de cojoindre les os, et d'extraire les enfants tant mors que vivans du ventre de la mère, lorsque la nature de soi ne peult venir a son effect / composée par Ambroise Paré». 
  19. ↑ . «gallica.bnf.fr/Deux livres de chirurgie, de la génération de l'homme, & manière d'extraire les enfans hors du ventre de la mère, ensemble ce qu'il faut faire pour la faire mieux, & plus tost accoucher, avec la cure de plusieurs maladies qui luy peuvent survenir / par Ambroise Paré,...». 
  20. ↑ . «gallica.bnf.fr/ Discours d'Ambroise Paré,... asçavoir, de la mumie, des venins, de la licorne et de la peste, avec une table des plus notables matières contenues esdits discours». 
  21. ↑ . «gallica.bnf.fr/Dix livres de la chirurgie, avec le magasin des instrumens nécessaires à icelle, par Ambroise Paré». 
  22. ↑ . «https://donum.uliege.be/La maniere de traicter les playes faictes tant par hacquebutes, que par flèches, & les accidentz d'icelles, comme fractures & caries des os, gangrene & mortification, avec les pourtraictz des instrumentz necessaires pour leur curation.pdf» (PDF).  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)
  23. ↑ . «https://wellcomecollection.org/Traicté de la peste, : de la petite verolle & rougeolle: avec vne brefue description de la lepre. / Par Ambroise Paré».  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |title= (βοήθεια)