Ανακομιδή οστών

Aυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές συντακτικής ποιότητας. Δείτε και τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος. Για τις προδιαγραφές συντακτικής ποιότητας της Βικιπαίδειας δείτε Βικιπαίδεια:Πολιτική#Πολιτική συγγραφής. Εάν γνωρίζετε κάτι για το θέμα του λήμματος είστε ευπρόσδεκτος/-η να το επιμεληθείτε. Μετά την επιμέλεια του λήμματος, μπορείτε να αφαιρέσετε αυτή την επισήμανση. Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε το λήμμα Πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα.

Ανακομιδή οστών ονομάζεται η διαδικασία εκταφής και η μεταφορά από τον τάφο, των οστών του νεκρού, ύστερα από πλήρη αποσύνθεση του πτώματος, για να φυλαχτούν ή να τοποθετηθούν σε άλλο μέρος.

Η ανακομιδή των οστών στην αρχαία Ελλάδα και η πολιτική σημασία τους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανακομιδή των οστών ηρώων χρησιμοποιείτο για τη νομιμοποίηση εδαφικών αξιώσεων. Το 421 π.Χ. τα οστά του Αρκάδος μεταφέρονται στην Μαντίνεια με σκοπό την ισχυροποίηση των αιτημάτων της Μαντίνειας για κυριαρχία στην περιοχή. [1] Άλλες περιπτώσεις ανακομιδής οστών είναι του Πέλοπα από την Εύβοια στην Ολυμπία, των οστών του Έκτορα από την Τροία στη Θήβα και των οστών του Ησιόδου από τη Ναύπακτο στον Ορχομενό. [2]

Η πολιτική και συμβολική σημασία της ανακομιδής των οστών στη νεότερη Ελλάδα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανακομιδή οστών σημαντικών προσωπικοτήτων στην νεώτερη και σύγχρονη ελληνική ιστορία έλαβε πολιτική και συμβολική διάσταση. Η πρωτοβουλία για την ανακομιδή των οστών του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε' έγινε προσπάθεια να συνδεθεί με τον εορτασμό της πεντηκονταετηρίδας από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Την ημέρας της εκταφής του λειψάνου, στις 7 Απριλίου 1871, ακολούθησε πάνδημο προσκύνημα με εκδηλώσεις έντονης λατρείας, που έφτασαν ως την βίαιη απόσπαση τεμαχίων ξύλου από το φέρετρο του Γρηγόριου Ε'. [3] Έτσι ο Πατριάρχης έλαβε θέση στο πάνθεον των ηρώων της Ελληνικής Επανάστασης που ως τότε δεν είχε, [4] επισφραγίζοντας έτσι την αναγνώριση της αυτοθυσίας του. [5]

Λαογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με το πέρας τριών χρόνων από την ταφή ή και νωρίτερα, ο τάφος ανοίγει με την παρουσία ιερέα ο οποίος αφού τελέσει τρισάγιο και διαπιστωθεί πως το σώμα του νεκρού έχει αποσυντεθεί, συγκεντρώνονται όλα τα οστά. Αφού καθαριστούν από το χώμα, ξεπλένονται με μαύρο κρασί και εσωκλείονται σε άσπρο σεντόνι. Έπειτα τοποθετούνται σε κιβώτιο ή σε κοφίνι και μεταφέρονται στο σπίτι, όπου συγγενείς και γείτονες οι οποίοι φέρουν λουλούδια ή κεριά, και με θρήνους πάνε στην εκκλησία. Εκεί διαβάζεται τρισάγιο, και με πομπή που μοιάζει με κηδεία μεταφέρεται πάλι σε τάφο και ξαναθάβεται ή αποθηκεύονται τα οστά σε οστεοφυλάκιο. Μετά μοιράζονται κόλλυβα και ψωμί. [εκκρεμεί παραπομπή] Στην Ελλάδα πραγματοποιείται ημέρα Σάββατο, ημέρα που κατά τη λαϊκή αντίληψη οι νεκροί κάθονται ήσυχοι στον τάφο τους ή επειδή συνδέεται η μέρα με το Μεγάλο Σάββατο, οπότε έγινε η Ανάσταση του Χριστού. [6] Το τελετουργικό συνιστά μια «μακροχρόνια άσκηση εξοικείωσης» έναντι στον θάνατο. [7]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Πηνελόπη Κουκουτσίλη, Η δημιουργία του μυθικού παρελθόντος στην πόλη-κράτος: οστεοθηρία και πολιτική.Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2004, σελ.12
  2. ↑ Πηνελόπη Κουκουτσίλη, Η δημιουργία του μυθικού παρελθόντος στην πόλη-κράτος: οστεοθηρία και πολιτική. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2004, σελ.13
  3. ↑ Χάρης Εξερτζόγλου,«Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα. Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε΄και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων 23 (2001), σελ.162
  4. ↑ Χάρης Εξερτζόγλου,«Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα. Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε΄ και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων 23 (2001), σελ.166
  5. ↑ Χάρης Εξερτζόγλου,«Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα. Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε΄και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων 23 (2001), σελ.167
  6. ↑ Δημήτρης Λουκάτος, «Ανακομιδή οστών», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.2(1963),στ.485
  7. ↑ Μιχαήλ Μερακλής, Ελληνική λαογραφία, Κοινωνική συγκρότηση, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα, 1984, σελ.40

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μιχαήλ Μερακλής, Ελληνική λαογραφία, Κοινωνική συγκρότηση, εκδ.Οδυσσέας, Αθήνα, 1984
  • Δημήτρης Λουκάτος, «Ανακομιδή οστών», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.2(1963),στ.484-485
  • Πηνελόπη Κουκουτσίλη, Η δημιουργία του μυθικού παρελθόντος στην πόλη-κράτος: οστεοθηρία και πολιτική.Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου Τμήμα Ιστορίας -Αρχαιολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2004[1][νεκρός σύνδεσμος]
  • Χάρης Εξερτζόγλου,«Πολιτικές τελετουργίες στην νεότερη Ελλάδα. Η μετακομιδή των οστών του Γρηγορίου Ε΄και η πεντηκονταετηρίδα της Ελληνικής Επανάστασης», Μνήμων 23 (2001), σ. 153-182[2]