Αριθμός σαπωνοποίησης

Η τυπική αντίδραση σαπωνοποίησης.

Ο Αριθμός σαπωνοποίησης[1] είναι τα χιλιοστόγραμμα καυστικού καλίου που απαιτούνται για τη σαπωνοποίηση 1 γραμμαρίου του λίπους σε ορισμένες συνθήκες.[2][3][4] Είναι δείκτης του μέσου μοριακού βάρους (ή του μήκους αλυσίδων) των λιπαρών οξέων του μείγματος. Τα μακριά λιπαρά οξέα έχουν χαμηλή τιμή σαπωνοποίησης, επειδή έχουν σχετικά λιγότερες καρβοξυλικές δραστικές ομάδες ανά μονάδα μάζας του λίπους συγκριτικά προς τα λιπαρά οξέα βραχείας αλυσίδας. 

Τα ασαπωνοποίητα συστατικά μιας λιπαρής ύλης (λάδι, λίπος, κηρός) είναι οι μη υδατοδιαλυτές ουσίες που δεν αντιδρούν με καυστικό κάλιο.[5]

Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την παρασκευή σαπουνιών επειδή επηρέαζουν τις ιδιότητες του τελικού προϊόντος. Ίσως προσδίδουν επιθυμητές ιδιότητες, όπως ενυδάτωση, φροντίδα, βιταμίνες, υφή ή ίσως υποβαθμίζουν την ποιότητά του.

Ποσοστά ασαπωνοποιήτων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μερικά παραδείγματα:

  • χαμηλό ποσοστό (<1%) : εξευγενισμένα έλαια, καθαρισμένο βούτυρο καριτέ, ελαιόλαδο
  • υψηλό ποσοστό (6-17%): ανεπεξέργαστο βούτυρο καριτέ
  • πολύ υψηλό ποσοστό (≥50%): κερί μέλισσας
  • ασαπωνοποίητο (~100%): ορυκτέλαια, κηρός παραφίνης
  1. «Koettstorfer number». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2018. 
  2. «Saponification Value of Fats and Oils». Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2018. 
  3. «Saponification value of Fat and Oil» (PDF). kyoto-kem.com. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2016. 
  4. Klaus Schumann, Kurt Siekmann (2005). «Soaps». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a24_247. CS1 maint: Uses authors parameter (link) Klaus Schumann, Kurt Siekmann (2005). «Soaps». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a24_247. 
  5. Gunstone, Frank D.· Harwood, John L. The Lipid Handbook, Second Edition (στα Αγγλικά). CRC Press. σελ. 332. ISBN 9780412433207. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2016.