Η Αστάνγκα Γιόγκα (Σανσκριτικά: अष्टांग योग) είναι ένα από τα πιο δημοφιλή είδη Γιόγκα στις μέρες μας και αποτελεί ένα από τα κορυφαία είδη άσκησης. Χρησιμοποιεί στάσεις και τεχνικές αναπνοής ως αφετηρία, για να φτάσει κανείς σε κατάσταση ένωσης, ευεξίας και φώτισης.[1]
Περιλαμβάνει συγχρονισμό της αναπνοής μέσω στάσεων και ασκήσεων. Με αυτόν τον τρόπο, παράγεται εσωτερική θερμότητα και αποτοξινώνεται το σώμα. Ουσιαστικά η Αστάνγκα Γιόγκα διδάσκει την αποδέσμευση μέσω του σώματος και την ταύτιση με τη ψυχή του ανθρώπου.
Η λέξη «Αστάνγκα» σημαίνει «οκτώ άκρα». Αναφέρεται σε οκτώ βήματα που περιγράφονται για πρώτη φορά από τον αρχαίο Ινδό Πατάντζαλι, ο οποίος έγραψε τα Γιόγκα Σούτρα. Η Αστάνγκα Γιόγκα γεννήθηκε στην Ινδία περίπου 5.000 χρόνια πριν. Αναφέρεται εκτενώς σε μία συστηματική προσέγγιση της ζωής και βρίσκει τις ρίζες της σε ένα αρχαίο βιβλίο γνωστό ως “Yoga Korunta” του Πατάντζαλι. Επίσης, δημιουργός - πατέρας της υπήρξε και ο K. Patthabi Jois, ο οποίος μέσω των διδασκαλιών του φημισμένου γιόγκι και δασκάλου του, Krishnamacharya, συνέβαλε στη διάδοση της Αστάνγκα στον δυτικό κόσμο κατά τον 20ό αιώνα. Ο Patthabi έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διδασκαλία μιας πειθαρχίας, συνυφασμένης με την Αστάνγκα, που απαιτεί μεγάλη αποφασιστικότητα, ψυχική και σωματική προσπάθεια.[2]
Η Αστάνγκα Γιόγκα απευθύνεται σε όλες τις κατηγορίες ανθρώπων, ανεξαρτήτως ηλικίας, σωματικής κατάστασης ή ευλιγισίας, αλλά και σε ασκούμενους που έχουν διάθεση να βελτιώσουν το σώμα τους και το πνεύμα τους. Στόχος της είναι η βαθύτερη επαφή του μυαλού με τη συνείδηση, χρησιμοποιώντας το σώμα ως μέσο εξερεύνησης. Αποσκοπεί πάντα στον καθαρισμό του σώματος και του νου[3]. Ακόμη, αποτελείται από οκτώ ακολουθίες στάσεων και πρακτικών, όπως συνηθίζεται να ονομάζονται, ώστε να καταφέρει να φτάσει κανείς στην αρεστή πνευματική ανάπτυξη. Αυτές οι πρακτικές είναι οι Yamas (ηθικές παρατηρήσεις και περιορισμοί συμπεριφοράς), οι Niyamas (παρατηρήσεις συμπεριφοράς και ενασχόληση με την εσωτερική και την εξωτερική καθαρότητα), οι Asanas (στάσεις διαμέσω του σώματος), η Pranayama (έλεγχος της αναπνοής), η Pratyahara (η συγκέντρωση στην αναπνοή, η απόσυρση της αίσθησης και η αποφυγή απόσπασης προσοχής από εξωγενείς παράγοντες), η Dharana (συγκέντρωση), η Dhyana (διαλογισμός), η Samadhi (η μετάβαση σε ένα μέρος γαλήνης, ανάπαυσης, φώτισης και ευδαιμονίας).
Είναι αρκετά δυναμική Γιόγκα και ίσως φαίνεται ακατόρθωτο αρχικά για τον ασκούμενο, το να μπορέσει να κάνει ορισμένες ασκήσεις-στάσεις. Είναι αρκετά κουραστική, γιατί συνήθως διαρκεί σίγουρα 90 λεπτά και βελτιώνει πολύ την αντοχή. Βασικά χαρακτηριστικά της είναι η επικέντρωση στην τεχνική αναπνοής και ο διαλογισμός. Υπάρχει μία συγκεριμένη δομή που πρέπει να ακολουθείται, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να υπάρξουν προσαρμογές. Ο βασικός κορμός πάντως είναι ίδιος για όλους. Φυσικά, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι δάσκαλοι που θα επιλέξουν οι ασκούμενοι, γιατί σίγουρα πρέπει να διαλέξουν κάποιον που να τους εμπνέει και να νιώθουν οικεία μαζί του.
Περιλαμβάνει επίσης έξι επίπεδα ακολουθιών-σειρών πρακτικής. Η πρωτογενής σειρά ονομάζεται “Yoga Chikitsa” που σημαίνει «Θεραπευτική Γιόγκα». Αποτελείται από 75 στάσεις-πόζες και διαρκεί μία έως και δύο ώρες για να ολοκληρωθεί. Η ενδιάμεση σειρά είναι η “Nadi shodhana” που σημαίνει «εκκαθάριση καναλιών», δηλαδή εξαγνίζει το σώμα και το νευρικό σύστημα. Ακολουθεί η προηγμένη σειρά “Sthira Bhaga” που σημαίνει «θεϊκή σταθερότητα», που περιλαμβάνει τις προηγμένες σειρές Α,Β,Γ και Δ οι οποίες αφορούν περίτεχνες ισορροπίες και αναφέρεται σε πολύ αφοσιωμένους ασκούμενους.
Τα οφέλη της Αστάνγκα Γιόγκα είναι πάρα πολλά και η συγκεκριμένη Γιόγκα αποτελεί πρόκληση για πολλούς. Αρχικά, βοηθάει στη διαχείριση του στρες και στην επίτευξη εσωτερικής γαλήνης και ηρεμίας. Βελτιώνει αισθητά την καθημερινότητα του ασκούμενου, ο οποίος βλέπει σταδιακά αλλαγή τόσο στο σώμα του, όσο και στην ψυχολογία του. Δυναμώνει όλους τους μυς, έχοντας καλύτερη στάση σώματος και αποκτώντας ευλυγισία. Ακόμη, οδηγεί στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, στην τόνωση του καρδιακού παλμού, στη σωστή ρύθμιση των τεχνικών αναπνοής και στην αυτοπεποίθηση.[4]