Η αυτοκρατορία των Τσόλα (Chola), που συχνά αναφέρεται ως οι αυτοκρατορικοί Tσόλα,[1] ήταν μια μεσαιωνική Ινδική, θαλασοκρατική αυτοκρατορία, που ιδρύθηκε από τη δυναστεία των Τσόλα, η οποία ανέβηκε σε εξέχουσα θέση κατά τη διάρκεια των μέσων του 9ου αι. και ένωσε τη νότια Ινδία κάτω από την κυριαρχία τους.
Η δύναμη και το κύρος, που είχαν οι Τσόλα μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων στη Νότια, Νοτιοανατολική και Ανατολική Ασία στην ακμή τους, είναι εμφανείς στις αποστολές τους στον Γάγγη, τις ναυτικές επιδρομές σε πόλεις της αυτοκρατορίας των Σριβιτζάγια στο νησί Σουμάτρα, και τις επαναλαμβανόμενες πρεσβείες τους στην Κίνα.[2] Ο στόλος των Τσόλα αντιπροσώπευε την κορυφή της αρχαίας Ινδικής ικανότητας στη ναυσιπλοΐα. Περί το 1070, οι Τσόλα άρχισαν να χάνουν σχεδόν όλα τα υπερπόντια εδάφη τους, αλλά οι μεταγενέστεροι Τσόλα (1070-1279) συνέχισαν να κυβερνούν τμήματα της νότιας Ινδίας. Η αυτοκρατορία των Τσόλα άρχισε να παρακμάζει στις αρχές του 13ου αι. με την άνοδο της δυναστείας των Παντυάν, η οποία τελικά προκάλεσε την πτώση των Τσόλα. [3]
Οι Τσόλα εγκαθίδρυσαν μια κεντρική μορφή κυβέρνησης και μια πειθαρχημένη γραφειοκρατία. Η προστασία τους για τη Ταμιλική λογοτεχνία και ο ζήλος τους για την κατασκευή ναών, οδήγησαν σε μερικά από τα μεγαλύτερα έργα της ταμιλικής γραμματείας και της αρχιτεκτονικής. [4] Οι βασιλείς των Τσόλα ήταν ευσυνείδητοι οικοδόμοι, και θεωρούσαν τους ναούς στα βασίλειά τους τόσο ως τόπους λατρείας, όσο και ως τόπους οικονομικής δραστηριότητας.[5][6] Ένα εξαιρετικό παράδειγμα της αρχιτεκτονικής των Τσόλα είναι ο ναός Μπριχαντρισβάρα στο Θαντζαβούρ, ένα μέρος παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, το οποίο ανέθεσε ο Ρατζαράτζα το 1010. Η ανάπτυξη της τεχνικής γλυπτικής η οποία χρησιμοποιήθηκε στα χάλκινα των Τσόλα των Ινδουιστών θεών, που κατασκευάστηκαν χρησιμοποιώντας τη διαδικασία τού χαμένου κεριού, ήταν πρωτοπόρα στην εποχή τους. Η παράδοση της τέχνης των Τσόλα εξαπλώθηκε και επηρέασε την αρχιτεκτονική και την τέχνη της Νοτιοανατολικής Ασίας.[7][8]
Ο Βιτζαγιαλάγια, απόγονος των Πρώιμων Τσόλα, αποκατάστησε την παλαιά ιδρυθείσα αυτοκρατορία των Τσόλα το 848. [9] Ο Βιτζαγιαλάγια χρησιμοποίησε την ευκαιρία, που προήλθε από μια σύγκρουση μεταξύ των αυτοκρατοριών Πάντγια και Παλάβα το 850, κατέλαβε το Θαντζάβουρ από τον Μουταραγιάρ και εγκαθίδρυσε την αυτοκρατορική γραμμή της μεσαιωνικής δυναστείας των Τσόλα.[10][11] Το Θαντζάβουρ έγινε η πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Τσόλα.[12]
Κάτω από τον Αντίτγια Α΄, οι Τσόλα μαζί με τους Παλάβα νίκησαν την δυναστεία των Πάντγια του Μαντουράι το 885, κατέλαβαν μεγάλα τμήματα της χώρας Κανάντα, και είχαν επιγαμίες με τη δυναστεία τού Δυτικού Γάγγη. Αργότερα, ο Αντίτγια Α΄ νίκησε τους Παλάβα, και κατέλαβε το Τονταϊμαντάλαμ. Το 925, ο γιος του Αντίτγια Α΄, ο Παραντάκα Α΄, κατέκτησε τη Σρι Λάνκα, η οποία τότε ήταν γνωστή ως Ιλανγκάι. Ο Παραντάκα Α΄ επίσης νίκησε τη δυναστεία Ραστρακούτα υπό τον Κρίσνα Β΄ στη μάχη του Βαλάλα.[9] Αργότερα, ο Παραντάκα Α΄ νικήθηκε από τους Ραστρακούτα υπό τον Κρίσνα Γ΄ και ο πρίγκιπας διάδοχος των Τσόλα, Ρατζαντίτγια Τσόλα σκοτώθηκε στη μάχη του Τακολάμ, στην οποία οι Τσόλα έχασαν την περιοχή Τονταϊμανταλάμ από τους Ραστρακούτα. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (December 2023)">citation needed</span>]
Οι Τσόλα ανέκτησαν την εξουσία τους κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Παραντάκα Β΄. Ο στρατός των Τσόλα, υπό την διοίκηση του πρίγκιπα διαδόχου Aντίθα Καρικαλάν νίκησε τους Πάντγια και επέκτεινε το βασίλειο στο Toνταϊμανταλάμ. Ο Αντίθα Καρικαλάν δολοφονήθηκε σε μια πολιτική συνωμοσία. Μετά τον Παραντάκα Β ́, ο Ουτάμα Τσόλα έγινε αυτοκράτορας των Τσόλα και ακολούθησε ο Ράτζα Ράτζα Τσόλα Α΄, ο μεγαλύτερος μονάρχης των Τσόλα. [<span title="This claim needs references to reliable sources. (December 2023)">citation needed</span>]
Κάτω από τον Ρατζαράτζα Α΄ και τον Ρατζέντρα Ι, η αυτοκρατορία των Τσόλα έφτασε στο αυτοκρατορικό της κράτος. [11] Στην κορυφή της, η αυτοκρατορία εκτείνεται από τα βόρεια τμήματα της Σρι Λάνκα προς τα βόρεια μέχρι την λεκάνη του ποταμού Γκονταβάρι-Κρίσνα, μέχρι την ακτή Κονκάν στο Μπάτκαλ, ολόκληρη την Ακτή Μαλαμπάρ (η χώρα Τσέα), εκτός από το Λακσαντγουίπ και τα νησιά Μαλδίβες. Ο Ρατζαράτζα Τσόλα Α΄ ήταν ένας δραστήριος κυβερνήτης, που ασχολήθηκε με το έργο της διακυβέρνησης με τον ίδιο ζήλο που είχε δείξει στη διεξαγωγή πολέμων. Ενσωμάτωσε την αυτοκρατορία του σε ένα στενό, διοικητικό δίκτυο υπό βασιλικό έλεγχο και ενίσχυσε την τοπική αυτοδιοίκηση. Το 1000, ο Ρατζαράτζα πραγματοποίησε μια έρευνα γης, για να διαχειριστεί αποτελεσματικά τους πόρους της αυτοκρατορίας του. [12] Έκτισε τον ναό Μπτιχαντεεσβάρ το 1010.[13]
Ο Ρατζέντρα κατέκτησε την Οντίσα και οι στρατοί του συνέχισαν βόρεια, και νίκησαν τις δυνάμεις της δυναστείας Πάλα της Βεγγάλης, και έφτασαν στον ποταμό Γάγγη στη βόρεια Ινδία.[14] Ο Ρατζέντρα έκτισε μια νέα πρωτεύουσα, που ονομάστηκε Γκανγκαϊκόντα Τσολαπούραμ για να εορτάσει τις νίκες του στη βόρεια Ινδία.[15] Ο Ρατζέντρα Α΄ επιτυχώς εισέβαλε στο βασίλειο Σριβιτζάγια στη Νοτιοανατολική Ασία, γεγονός που οδήγησε στην πτώση της εκεί αυτοκρατορίας.[16] Αυτή η αποστολή άφησε ένα τέτοιο εντύπωμα στον Μαλάγι λαό της μεσαιωνικής περιόδου, που το όνομά του αναφέρεται στην παρεφθαρμένη μορφή ως Ράτχα Τσουλάν στο Μαλάγια χρονικό Σετζαράχχ Μελαγιού. [17][18][19] Ο Ρατζέντρα ολοκλήρωσε επίσης την κατάκτηση του βασιλείου Ρατζαράτα της Σρι Λάνκα, και πήρε τον βασιλιά του Σινχάλα Μαχίντα Ε΄ ως αιχμάλωτο. Κατέκτησε επίσης το Ραταπάντι -εδάφη των Ραστρακούτα, τη χώρας Τσαλούκγια, το Ταλακάντ και το Κολάρ, όπου ο ναός Κολαράμα έχει ακόμη την προτομή του- στη χώρα Κανάντα. [20] Τα εδάφη του Ρατζέντρα περιλάμβαναν την λεκάνη του Γάγγη-Χούγκλι-Νταμοντάρ, καθώς και το Ρατζαράτα της Σρι Λάνκα και των Μαλδίβων. [21][10] Τα βασίλεια κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Ινδίας μέχρι τον ποταμό Γάγγη αναγνώριζαν την κυριαρχία των Τσόλα.[22] Διπλωματικές αποστολές στάλθηκαν στην Κίνα το 1016, το 1033, και το 1077.[10]