Αυτόλυκος ο Πιτταναίος
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Αυτόλυκος ο Πιτταναίος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Αυτόλυκος ὁ Πιταναίος (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 360 π.Χ. (περίπου)[1][2] Πιττάνη[2] |
| Θάνατος | 290 π.Χ. (περίπου)[1][2] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | αρχαία ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός αστρονόμος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Αυτόλυκος ο Πιταναίος ή Πιτανεύς (περ. 360 π.Χ. – περ. 290 π.Χ.) ήταν επιφανής αρχαίος Έλληνας αστρονόμος, μαθηματικός και γεωγράφος. «Αυτόλυκος» (σημαίνει «αυτόφωτος», αυτός που έχει το δικό του φως).
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Αυτόλυκος γεννήθηκε στην Πιτάνη της Αιολίδας, στη Μικρά Ασία. Δεν είναι γνωστό τίποτα από τη ζωή του. Τα έργα του φαίνεται ότι γράφτηκαν ή τουλάχιστον ολοκληρώθηκαν στην Αθήνα, ανάμεσα στα έτη 335 π.Χ. και 300 π.Χ.. Τα σωζόμενα έργα του Αυτολύκου περιλαμβάνουν ένα βιβλίο για τις σφαίρες, το «Περί της κινουμένης σφαίρας» που περιλαμβάνει δώδεκα ζητήματα περί σφαιρικής αστρονομίας και ειδικότερα περί της όψης του ουρανού και της θέσεως των περί αυτόν κύκλων συναρτήσει του γεωγραφικού πλάτους του τόπου παρατήρησης και έτερο "Περί ανατολών και δύσεων των ουράνιων σωμάτων" που διαιρείται σε δύο μέρη. Στο πρώτο περιλαμβάνει δεκατρείς αστρονομικές προτάσεις, ενώ το δεύτερο αναφέρεται στη διαίρεση του ζωδιακού κύκλου σε δωδεκατημόρια. Το «Περί της κινουμένης σφαίρας» θεωρείται η αρχαιότερη μαθηματική πραγματεία που σώζεται στο σύνολό της.[1][νεκρός σύνδεσμος]
Ο Ευκλείδης αναφέρεται σε εργασίες του Αυτολύκου. Ο Αυτόλυκος υπήρξε δάσκαλος του Αρκεσιλάου: Ο Διογένης ο Λαέρτιος γράφει ότι ο Αρκεσίλαος συνοδεύθηκε από τον δάσκαλό του Αυτόλυκο σε ένα ταξίδι στις Σάρδεις. Ο Φραγκίσκος Μαυρόλυκος μετέφρασε τα σωζόμενα έργα του Αυτολύκου τον 16ο αιώνα.
Οι αστρονομικοί όροι «ακρονύκτιος» και «κοσμική ανατολή των αστέρων» εισάχθηκαν από τον Αυτόλυκο.
Μαθηματικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη Γεωμετρία ο Αυτόλυκος μελέτησε τα χαρακτηριστικά και την κίνηση μιας σφαίρας στο ομώνυμο έργο του. Ο Θεοδόσιος της Βιθυνίας βασίσθηκε για το έργο του «Σφαιρικά» στην εργασία του Αυτολύκου.
Αστρονομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Αυτόλυκος μελέτησε τη σχέση ανάμεσα στην ανατολή και στη δύση των ουράνιων σωμάτων και έγραψε ότι «κάθε αστέρας που ανατέλλει και δύει, πάντα ανατέλλει και δύει στα ίδια σημεία στον ορίζοντα».
Σεληνογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προς τιμή του Αυτολύκου φέρει το όνομά του ο Αυτόλυκος, ένας από τους τρεις μεγάλους κρατήρες στο βόρειο ημισφαίριο της Σελήνης, πάνω από τα σεληνιακά Απέννινα όρη, στη Θάλασσα των Βροχών.
Εκδόσεις έργων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (grc)(fr) Autolycus de Pitane : Histoire du texte suivie de l'édition critique des Traités de la sphère en mouvement et des levers et couchers, ed. Joseph Mogenet, Louvain : Publications Universitaires de Louvain, 1950, Recueil de travaux d'histoire et de philologie 37.[2]
- (lat) (grc) Autolyci, De sphaera quae movetur liber ; De ortibus et occasibus libri duo, ed. Friedrich Otto Hultsch, Lipsiae: Teubner, 1885 [3]
- (grc)(fr) Autolycos de Pitane (trad. G. Aujac), La Sphère en mouvement. Levers et couchers héliaques. Testimonia, Éd.Belles Lettres, coll. « CUF / Série grecque », Paris, 2002, 340 pages (ISBN 978-2-251-00071-8).[4]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118924044. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 MacTutor History of Mathematics archive.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τομ.3ος, σελ.985.
- Σπανδάγος Βαγγέλης (2002), Τα Έργα Του Αυτολύκου Του Πιτανέως "Περί Κινουμένης Σφαίρας" Και "Περί Επιτολών Και Δύσεων", Εκδόσεις Αίθρα, ISBN 9789608333017
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]