Αχμάντ Σαχ Κατζάρ

Αχμάντ Σαχ Κατζάρ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		احمد شاه قاجار (Περσικά)
Γέννηση21  Ιανουαρίου 1898
Ταμπρίζ
Θάνατος21  Φεβρουαρίου 1930
Νεγί-συρ-Σεν
Τόπος ταφήςΚαρμπάλα
Χώρα πολιτογράφησηςΙράν
ΘρησκείαΙσλάμ
Σιιτισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςBadr-almoluk
ΤέκναFereydoun Mirza Qajar
Irandokht
Homayun Dokht
ΓονείςΜοχάμαντ Αλί Σαχ Κατζάρ και Malekeh Jahan
ΑδέλφιαMahmoud Mirza
Mohammad Hassan Mirza
ΟικογένειαΔυναστεία των Κατζάρων
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΣάχης (1909–1925)
ΒραβεύσειςΙππότης του Τάγματος του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι
Τάγμα της Αγίας Άννης, Α΄ Τάξη
Τάγμα του Λευκού Αετού (Ρωσική Αυτοκρατορία)
Τάγμα του Αγίου Στανισλάου, Α΄ Τάξη
τάγμα του Αγίου Ανδρέα
Τάγμα του Μουχάμαντ Άλι
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Λεοπόλδου (21  Ιουλίου 1914)[1]
Μέγας Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής (21  Ιουλίου 1914)[1]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Αχμάντ Σαχ Κατζάρ, περσικά: احمد شاه قاجار‎‎, (21 Ιανουαρίου 1898 – 21 Φεβρουαρίου 1930) ήταν σάχης τού Ιράν από τις 16 Ιουλίου 1909 έως τις 15 Δεκεμβρίου 1925 και το τελευταίο κυβερνόν μέλος της δυναστείας των Κατζάρ.

Ο Aχμάντ Σαχ γεννήθηκε στο Tαμπρίζ στις 21 Ιανουαρίου 1898 και ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία 12 ετών [2] μετά την απομάκρυνση τού πατέρα του Μοχάμαντ-Αλί Σαχ από το Κοινοβούλιο στις 16 Ιουλίου 1909. Λόγω τού νεαρού της ηλικίας του, ο θείος του, Aλί-Ρεζά Χαν, ανέλαβε τις υποθέσεις του ως αντιβασιλιάς. Όταν έφτασε στην ενηλικίωσή του, ο Αχμάντ Σαχ στέφθηκε επίσημα στις 21 Ιουλίου 1914.

Βασιλεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 16 Ιουλίου 1909 ο Μοχάμεντ Αλί Σαχ ανατράπηκε από αντάρτες, που προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν το Σύνταγμα τού 1906. Στη συνέχεια, οι αντάρτες συγκάλεσαν στο Μεγάλο Ματζιλίς των 500 αντιπροσώπους από διαφορετικά υπόβαθρα, οι οποίοι τοποθέτησαν τον Αχμάντ Σαχ, τον 11ετή γιο τού Μοχάμαντ Αλί, στον θρόνο τού Ήλιου. 

Το Μεγάλο Ματζλίς θέσπισε πολλές μεταρρυθμίσεις. Κατάργησε την ταξική εκπροσώπηση και δημιούργησαν πέντε νέες έδρες στο Ματζλίς για τις μειονότητες: δύο έδρες για τους Αρμένιους και μία έδρα για τους Εβραίους, τους Ζωροάστρες και τους Ασσύριους. Το Mατζιλίς εκδημοκρατοποίησε επίσης το εκλογικό σύστημα, μείωσε την εκλογική κυριαρχία της Τεχεράνης και μείωσε ακόμη και την ηλικία ψήφου από τα είκοσι πέντε στα είκοσι.

Δεν είναι πολλά γνωστά για την πρώιμη ζωή τού Αχμάντ πριν από τη διαδοχή του στον θρόνο. Λόγω τού νεαρού της ηλικίας του, ο θείος του, Aλί Ρεζά Χαν Αζόντ αλ-Μολκ, κυβερνούσε ως αντιβασιλέας.

Ο Αχμάντ Σαχ στέφθηκε επίσημα στις 21 Ιουλίου 1914, όταν έφτασε στην ενηλικίωσή του. [3] Προσπάθησε να διορθώσει τη ζημιά που είχε κάνει ο πατέρας του, διορίζοντας τους καλύτερους υπουργούς που μπορούσε να βρει. Ήταν, ωστόσο, ένας αναποτελεσματικός ηγεμόνας, που αντιμετώπισε εσωτερικές αναταραχές και ξένες εισβολές, ιδιαίτερα από τη Βρετανική αυτοκρατορία και τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ρωσικά και βρετανικά στρατεύματα πολέμησαν εναντίον των δυνάμεων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στην Περσία κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το Δεύτερο Ματζιλίς συνήλθε τον Νοέμβριο του 1910 και, όπως και το πρώτο, δεν οδήγησε σε κάποιο σχετικό επίτευγμα. Το Mατζιλίς κατέστη αναποτελεσματικό, επειδή η κεντρική κυβέρνηση ήταν αδύναμη και δεν είχε αρκετή επιρροή για να υλοποιήσει τις αλλαγές, που αυτό είχε προτείνει.

Ο Aχμάντ Σαχ (στο κέντρο) ως παιδί, απεικονίζεται με τον Χατζ Σαγιέντ Γκολαμχοσεΐν Ματζντ Μοτζαμπί (επάνω) και φρουρούς το 1901.

Το 1917 η Βρετανία χρησιμοποίησε την Περσία ως εφαλτήριο για μία επίθεση στη Ρωσία σε μία ανεπιτυχή προσπάθεια να αναστρέψει τη Ρωσική Επανάσταση τού 1917. Η νεογέννητη Σοβιετική Ένωση απάντησε προσαρτώντας τμήματα της βόρειας Περσίας ως ουδέτερα κράτη, όπως ο τσαρικός προκάτοχός της. Βαδίζοντας προς την Τεχεράνη, οι Σοβιετικοί αποσπούσαν όλο και πιο ταπεινωτικές παραχωρήσεις από την περσική κυβέρνηση, τους υπουργούς της οποίας ο Αχμάντ Σαχ συχνά δεν μπορούσε να ελέγξει. Η αδυναμία της κυβέρνησης μπροστά σε μία τέτοια επιθετικότητα από μία άθεη ξένη δύναμη, πυροδότησε οργή σε πολλούς παραδοσιακούς Πέρσες, συμπεριλαμβανομένου τού νεαρού Ρουχολάχ Χομεϊνί, ο οποίος αργότερα θα καταδίκαζε τόσο τον κομμουνισμό, όσο και τη μοναρχία ως προδοσία κατά της κυριαρχίας της Περσίας και των νόμων τού Ισλάμ.

Μια φωτογραφία του Aχμάντ Σαχ Κατζάρ.

Μέχρι το 1920 η κυβέρνηση είχε σχεδόν χάσει όλη την εξουσία έξω από την πρωτεύουσα και ο Αχμάντ Σαχ είχε χάσει τον έλεγχο της κατάστασης. Η Αγγλο-περσική Συμφωνία, μαζί με νέα πολιτικά κόμματα, ακινητοποίησαν περαιτέρω τη χώρα. Οι μετριοπαθείς και οι δημοκράτες συγκρούονταν συχνά, ιδιαίτερα όταν επρόκειτο για τα δικαιώματα των μειονοτήτων και την εκκοσμίκευση. Οι συζητήσεις μεταξύ των δύο πολιτικών κομμάτων οδήγησαν σε βία, ακόμη και σε δολοφονίες.

Η αδύναμη οικονομική κατάσταση της Περσίας έθεσε τον Aχμάντ Σαχ και την κυβέρνησή του στο έλεος της ξένης επιρροής: έπρεπε να λάβουν δάνεια από την Αυτοκρατορική Τράπεζα της Περσίας.  Επιπλέον, βάσει της Αγγλο-περσικής Συμφωνίας, η Περσία λάμβανε μόνο ένα μικρό μέρος των εσόδων, που παρήγαγε η Αγγλο-Περσική Εταιρεία Πετρελαίου. Από την άλλη πλευρά, ο Κόκκινος Στρατός μαζί με αντάρτες και πολέμαρχους κυβερνούσαν μεγάλο μέρος της υπαίθρου.

Στις 21 Φεβρουαρίου 1921, ο Aχμάντ Σαχ παραμερίστηκε από στρατιωτικό πραξικόπημα από τον συνταγματάρχη Ρεζά Χαν, υπουργό Πολέμου και διοικητή της Περσικής Ταξιαρχίας Κοζάκων, ο οποίος στη συνέχεια κατέλαβε τη θέση τού πρωθυπουργού. Κατά τη διάρκεια τού πραξικοπήματος, ο Ρεζά Χαν χρησιμοποίησε τρεις χιλιάδες άνδρες και μόνο δεκαοκτώ πολυβόλα, ένα πολύ αναίμακτο πραξικόπημα, που προχώρησε γρήγορα. Μία από τις πρώτες ενέργειες τού Χαν ήταν να ακυρώσει τη μη δημοφιλή Αγγλο-περσική Συμφωνία. Επιπλέον, υπέγραψε τη Ρωσο-περσική Συνθήκη Φιλίας. Αυτή η συμφωνία ακύρωσε όλες τις προηγούμενες συνθήκες μεταξύ των δύο χωρών και επίσης έδωσε στην Περσία πλήρη και ίσα δικαιώματα ναυτιλίας στην Κασπία Θάλασσα.

Το περίπτερο Aχμάντ Σαχί κτίστηκε στο τέλος της εποχής Κατζάρ ως κατοικία του Aχμάντ Σαχ μέσα στον κήπο Nιαβαράν.

Απογυμνωμένος από όλες τις υπόλοιπες εξουσίες του, ο Aχμάντ Σαχ πήγε στην εξορία με την οικογένειά του το 1923. Η προφανής έλλειψη ενδιαφέροντος τού Αχμάντ Σαχ να ασχοληθεί με τις υποθέσεις τού κράτους και η κακή υγεία, τον είχαν ωθήσει να εγκαταλείψει την Περσία για ένα παρατεταμένο ταξίδι στην Ευρώπη. Καθαιρέθηκε επίσημα στις 31 Οκτωβρίου 1925, όταν ο Ρεζά Χαν ανακηρύχθηκε σάχης από το Ματζλίς, ως Ρεζά Σαχ Παχλαβί. Αυτό τερμάτισε τη δυναστεία των Κατζάρ.

Εξορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Aχμάντ Σαχ Κατζάρ σε γραμματόσημο των 10 σαχίς.
Ο Ρεζά Χαν (αργότερα Ρεζά Σαχ Παχλαβί) πίσω από τον Aχμάντ Σαχ με τον εξέχοντα πρίγκιπα Aμπντόλ-Χοσεΐν Φαρμανφαρμά.

Το πραξικόπημα του 1921 κατέστησε τον Αχμάντ Σαχ πολιτικά πιο αδύναμο και λιγότερο σχετικό. Το 1923 ο Αχμάντ Σαχ έφυγε από την Περσία για την Ευρώπη για λόγους υγείας. Αργότερα, ο επίσημος τερματισμός της δυναστείας των Κατζάρ από το Mατζλίς μετέτρεψε την ευρωπαϊκή περιοδεία τού Aχμάντ Σαχ το 1923 σε εξορία.

Απεβίωσε το 1930  στο Nεϋγί-συρ-Σεν, έξω από το Παρίσι και τάφηκε στην κρύπτη της οικογένειάς του στην Kερμπελά τού Ιράκ. [4] Ο αδελφός του, πρώην διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ Χασάν Μιρζά, διαβεβαίωσε τη συνέχιση της δυναστείας μέσω των απογόνων του. Γαλλικά δημοσιεύματα της εποχής ανέφεραν ότι η περιουσία του άξιζε περίπου 75 εκατομμύρια φράγκα. [5]

Οικογένεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Νυμφεύτηκε πέντε φορές. Η πρώτη του σύζυγος ήταν η Λυντία Τζαχανμπανί. Είχε τέσσερα παιδιά, το καθένα από διαφορετική σύζυγο.

  • πριγκίπισσα Mαρυαμντόχτ (1915 – 10 Νοεμβρίου 2005), κόρη του Ντελαράμ Χανούμ
  • πριγκίπισσα Iραντόχτ (1916–1984), κόρη της πριγκίπισσας Μπαντρ αλ-Μολούκ Βαλά
  • πριγκίπισσα Χομαγιουντόχτ (1917–2011), κόρη της πριγκίπισσας Χανούμ Χανουμχά Μοεζί
  • πρίγκιπας Φερεϋντούν Μιρζά Κατζάρ (1922 – 24 Σεπτεμβρίου 1975), γιος της Φατεμέχ Χανούμ [6]

Κατάλογος πρωθυπουργών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διακρίσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περσικές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξένες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 TracesOfWar. 50842. Ανακτήθηκε στις 22  Μαρτίου 2024.
  2. ↑ Reinsch, Paul S. (1910). «Diplomatic Affairs and International Law, 19091» (στα αγγλικά). American Political Science Review 4 (1): 27. doi:10.2307/1944408. ISSN 1537-5943. https://www.cambridge.org/core/journals/american-political-science-review/article/abs/diplomatic-affairs-and-international-law-19091/7F01C5A92B965FB1EE3BD2BCA3118DD4. 
  3. ↑ "16-year-old Shah of Persia Sworn In", The New York Times, 22 July 1914.
  4. ↑ «Portraits and Pictures of Soltan Ahmad Shah Qajar (Kadjar)». qajarpages.org. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2014. 
  5. ↑ Foundation, Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2022. 
  6. ↑ «Children of Soltan Ahmad Shah Qajar (Kadjar)». Qajarpages.org. Ανακτήθηκε στις 21 Ιανουαρίου 2014. 

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Nosrati Ahmad, A Letter to Intellectuals: The Manipulation of the Persian Nation by Western Power and Russian Policy, Trafford Publishing, 2004.
  • Abrahamian Ervand, "Oriental Despotism: The Case of Qajar Iran" International Journal of Middle East Studies, Vol. 5, Νο. 1 (Ιαν. 1974).
  • Ammanat Abbas, "Russian Intrusion into the Guarded Domain": Reflections of a Qajar Statesman on European Expansion" Journal of the American Oriental Society, Vol. 113, No. 1 (Ιαν. – Μαρ. 1993), σσ. 35–56.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]