Βίτορ Μπαΐα | |
---|---|
Γενικές πληροφορίες | |
Όνομα στη μητρική γλώσσα | Vítor Baía (Πορτογαλικά) |
Γέννηση | 15 Οκτωβρίου 1969[1][2][3] São Pedro da Afurada |
Χώρα πολιτογράφησης | Πορτογαλία |
Ύψος | 186 cm |
Εκπαίδευση και γλώσσες | |
Ομιλούμενες γλώσσες | Πορτογαλικά |
Πληροφορίες ασχολίας | |
Ιδιότητα | ποδοσφαιριστής |
Περίοδος ακμής | 1989 |
Αξιώματα και βραβεύσεις | |
Βραβεύσεις | Αξιωματικός του Τάγματος του Πρίγκηπα Ενρίκε[4] |
Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Βίτορ Μανουέλ Μαρτίνς Μπαΐα, ΤΠΕ (πορτογαλικά: Vítor Manuel Martins Baía, γεννήθηκε 15 Οκτωβρίου 1969) είναι Πορτογάλος πρώην ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνιζόταν ως τερματοφύλακας.
Ο Μπαΐα είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους τερματοφύλακες όλων των εποχών,[5][6][7] με τη σταδιοδρομία του να είναι στενά συνδεδεμένη με την ΦΚ Πόρτο, την οποία άρχισε να εκπροσωπεί επαγγελματικά από την εφηβεία του, βοηθώντας την στην κατάκτηση 27 τίτλων και τελικά παρέμεινε στον σύλλογο σε ρόλο πρέσβη.
Έχοντας επίσης παίξει για την Μπαρτσελόνα, ο Μπαΐα αγωνίστηκε με την Εθνική Πορτογαλίας σε δύο Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002.
Γεννημένος στη Βίλα Νόβα ντε Γκάια, ο Μπαΐα εντάχθηκε στις ακαδημίες νέων της ΦΚ Πόρτο σε ηλικία δεκατριών ετών, από την Λέσα ΦΚ.[8] Στις αρχές του 1989, αρνήθηκε να αγωνιστεί στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων της FIFA, καθώς είχε παραμείνει από τον Πολωνό Γιούζεφ Μουινάρτσικ στον πάγκο και ο σύλλογός του εξακολουθούσε να κυνηγά τον τίτλο της Πριμέιρα Λίγα, τον οποίο τελικά δεν κατέκτησε (δεύτερη θέση).[9]
Ο Μπαΐα έκανε το ντεμπούτο του στην πρώτη ομάδα σε ένα παιχνίδι εναντίον της Βιτόρια Γκιμαράες και δεν έχασε τη θέση του βασικού για τις επόμενες επτά σεζόν, κερδίζοντας πέντε πρωταθλήματα και δύο κύπελλα και παραχώρησε μόνο 116 γκολ (16,5 γκολ το χρόνο).[10][11] Ήταν μεταξύ του 1994 και του 1996 που έφτιαξε το όνομά του ως τερματοφύλακας παγκόσμιας κλάσης, ψηφίστηκε για την «ESM Ομάδα της Χρονιάς» μετά την σεζόν 1994-95 και ψηφίστηκε στον κατάλογο για τον Καλύτερο Τερματοφύλακα στον Κόσμο της IFFHS της χρονιάς 1995, όπου τερμάτισε έκτος στην ψηφοφορία[12] και πέμπτος το επόμενο έτος.[13] Κατά συνέπεια, ορίστηκε στην ομάδα της Πορτογαλίας για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1996 και μετά το τέλος της διοργάνωσης μεταγράφηκε στην Μπαρτσελόνα για το υψηλότερο ποσό που πληρώθηκε για έναν παίκτη στη θέση του στον κόσμο.
Ενώ έχασε μόνο έναν αγώνα της Πριμέρα Ντιβισιόν στην πρώτη του σεζόν, καθώς η Μπαρτσελόνα τερμάτισε δεύτερη πίσω από τη Ρεάλ Μαδρίτης, προσθέτοντας την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων, ο Μπαΐα υπέφερε επίσης από προβλήματα στο γόνατο κατά τη διάρκεια της περιόδου.[14]
Επιπλέον, όταν ο Λουίς φαν Χάαλ ανέλαβε τη Μπαρτσελόνα από τον Μπόμπι Ρόμπσον, απομακρύνθηκε από την ομάδα υπέρ του συμπατριώτη του, Ρούουντ Χεσπ,[15] στη συνέχεια δανείστηκε στα μέσα της σεζόν πίσω στην Πόρτο, γεμίζοντας τη θέση που κάποιοι είπαν ότι είχε «στοιχειωθεί» από την αναχώρησή του, καθώς αρκετοί τερματοφύλακες δεν είχαν αποδώσει σε αυτήν τη θέση.
Τον Ιανουάριο του 1999, ο Μπαΐα επέστρεψε στην Πόρτο για να βρει τη φανέλα Νο 1 μη διαθέσιμη, οπότε επέλεξε το Νο 99, με τις πωλήσεις αυτού του αριθμού να είναι επιτυχημένες,[8] καθώς και τις πωλήσεις εισιτηρίων στους αγώνες του συλλόγου, που σχετίζονταν πολύ με την επιστροφή του παίκτη. Όταν η καριέρα του φάνηκε να επιστρέφει στο προσκήνιο, τραυματίστηκε ξανά κατά τη διάρκεια της σεζόν 1999-2000, όπου χρειάστηκε μια διορθωτική χειρουργική επέμβαση στο γόνατό του.[16]
Ο Μπαΐα επέστρεψε στη Μπαρτσελόνα το καλοκαίρι του 2000, όπου αποδεσμεύθηκε αμέσως και υπέγραψε με την Πόρτο.[17] Μετά από ένα χρόνο στο περιθώριο λόγω τραυματισμού, επέστρεψε στη σεζόν 2001-02 σε έναν αγώνα της ομάδας Β εναντίον της Σ.Κ. Βίλα Ρεάλ, στις 26 Νοεμβρίου 2001.[18] Δεκαέξι ημέρες αργότερα, έκανε το ανταγωνιστικό του ντεμπούτο εναντίον της ΚΝ Σάντα Κλάρα για το Κύπελλο.[19]
Ο Μπαΐα ήταν σε καλή κατάσταση και πάλι τη σεζόν 2002-03, βοηθώντας την ομάδα του να κερδίσει το πρωτάθλημα, το κύπελλο και το Κύπελλο UEFA, εμφανιζόμενος σε 11 από τους 13 αγώνες στην τελευταία διοργάνωση, συμπεριλαμβανομένων των ημιτελικών εναντίον της ΣΣ Λάτσιο, όπου απέκρουσε ένα πέναλτι, και τον τελικό εναντίον της Σέλτικ.[20][21] Δεν θα ήταν μέχρι την επόμενη σεζόν, όταν ανέκτησε την πλήρη φυσική του κατάσταση και θα είχε μία από τις πιο εντυπωσιακές σεζόν της σταδιοδρομίας του, κερδίζοντας το UEFA Champions League και το έβδομο τρόπαιο του στο πρωτάθλημα. Στο Champions League έπαιξε σε όλους τους αγώνες, καθώς η Πόρτο νίκησε την ΑΣ Μονακό στον τελικό με 3-0[22] και, κατά συνέπεια, επελέγη ως «Καλύτερος Τερματοφύλακας της Χρονιάς των συλλόγων της UEFA»[23], ο πρώτος Πορτογάλος τερματοφύλακας που κέρδισε αυτόν τον ατομικό τίτλο. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν αρκετά καλό για να κληθεί για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2004 - που διεξήχθη στην Πορτογαλία -, με τον Ρικάρντο Περέιρα της Σπόρτινγκ να προτιμάται αμφιλεγόμενα.[24] Αργότερα, το 2007, σε μια συνέντευξη του στο FIFA.com, ο Μπαΐα είπε: «(...) Είναι κάπως περίεργο γιατί ψηφίστηκα ως ο καλύτερος τερματοφύλακας στην Ευρώπη τη σεζόν 2003-04 και λίγες μέρες πριν την ανακοίνωση της ομάδας για το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 2004, θα κέρδιζα το πορτογαλικό πρωτάθλημα και το UEFA Champions League και ακόμη και τότε δεν με κάλεσαν». Στο τέλος της σεζόν ονομάστηκε στον κατάλογο για τον «Καλύτερο Τερματοφύλακα στον Κόσμο του 2004 της IFFHS», τερματίζοντας όγδοος στις ψηφοφορίες, ενώ ο Ρικάρντο κατέλαβε την 19η θέση.[25]
Στις αρχές της σεζόν 2005-06, υπό τον Ολλανδό προπονητή Κο Αντριάνσε, ο Μπαΐα ξεκίνησε αρχικά τη σεζόν, αλλά έχασε τη θέση του ως βασικός στη μέση της σεζόν από τον Βραζιλιάνο Έλτον Αρούντα.[26] Αν και ήταν μέρος της ομάδας που κέρδισε το δεύτερο συνεχόμενο πρωτάθλημα της Πόρτο στην επόμενη σεζόν, ο Μπαΐα, τον τελευταίο χρόνο του συμβολαίου του, έκανε μόνο μία έναρξη στο πρωτάθλημα, την τελευταία αγωνιστική του πρωταθλήματος, σε μια εντός έδρας νίκη με 4-1 εναντίον της ΚΝ Άβες, η οποία ήταν η 700η επίσημη εμφάνιση του. Μετά τη απόσυρση του σε ηλικία 38 ετών, στις 14 Ιουνίου 2007,[27] έγινε διευθυντής δημοσίων σχέσεων με τον κύριο σύλλογό του.[8] Αποχώρησε από τη θέση στα τέλη Ιουλίου 2010. Αυτός και ο Ιταλός Στέφανο Τακόνι είναι οι μόνοι τερματοφύλακες στην ιστορία που έχουν κερδίσει τις τρεις κύριες διοργανώσεις της UEFA.[28]
Ο Μπαΐα έκανε το ντεμπούτο του στην Εθνική Πορτογαλίας στις 19 Δεκεμβρίου 1990, σε φιλική νίκη με 1-0 επί των Ηνωμένων Πολιτειών, σε ηλικία 21 ετών. Έκανε 80 συμμετοχές για την εθνική ομάδα μέχρι το 2002, παίζοντας σε όλους τους αγώνες του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος του 1996[29] και του 2000 (εκτός από έναν στον τελευταίο, καθώς είχαν ήδη προκριθεί) και του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2002.[30] Στο Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του 2000, απέκρουσε το πέναλτι του Άριφ Έρντεμ στην νίκη της Πορτογαλίας με 2-0 επί της Τουρκίας στον προημιτελικό.[31]
Μετά την αποτυχία στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002, ο προπονητής Αντόνιο Ολιβέιρα απολύθηκε όταν αρνήθηκε να παραιτηθεί. Ο Λουίς Φελίπε Σκολάρι προσλήφθηκε ως αντικαταστάτης του και ο Μπαΐα, ένας πιστός για τα τελευταία δέκα χρόνια με ρεκόρ συμμετοχών στη θέση του, απομακρύνθηκε.[32]
Το 2004, ο Μπαΐα ίδρυσε μια φιλανθρωπική οργάνωση με τη σύζυγό του, Αλεξάντρα Ροντρίγκες ντε Αλμέιντα, η οποία θα έφερε το όνομά του και θα ήταν αφιερωμένη στη βοήθεια των μειονεκτούντων παιδιών και των προβληματικών εφήβων.[33][8] Επίσης εκείνο το έτος, θα δωρίσει ένα ζευγάρι από τα γάντια με υπογραφή του για να συμπεριληφθεί στην χρονοκάψουλα της UEFA, μια συλλογή αναμνηστικών της UEFA που σφραγίστηκε υπόγεια τον Σεπτέμβριο και θα ανοιχθεί μόνο 50 χρόνια από τότε.[34]
Δημοσίευσε την αυτοβιογραφία του με τίτλο 99 - Vítor Baía το 2005. Στις 10 Ιουνίου 2008, έγινε αξιωματικός του Τάγματος του Πρίγκιπα Ερρίκου από τον Πρόεδρο της Πορτογαλίας, Ανίμπαλ Καβάκο Σίλβα.[35]
Τον Αύγουστο του 2015, η EA Sports ανακοίνωσε τον Μπαΐα ως μέρος της Ultimate Team Legends του FIFA 16, μαζί με οκτώ άλλους πρώην ποδοσφαιριστές.[36]
Ομάδα | Κατηγορία | Σεζόν | Πρωτάθλημα | Κύπελλο | Ευρώπη | Άλλες | Σύνολο | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | Συμ. | Γκολ | |||
Πόρτο | Πριμέιρα Λίγα | 1987–88 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1988–89 | 15 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 15 | 0 | ||
1989–90 | 34 | 0 | 0 | 0 | 6 | 0 | 0 | 0 | 40 | 0 | ||
1990–91 | 38 | 0 | 1 | 0 | 6 | 0 | 3 | 0 | 47 | 0 | ||
1991–92 | 34 | 0 | 1 | 0 | 4 | 0 | 2 | 0 | 41 | 0 | ||
1992–93 | 34 | 0 | 2 | 0 | 10 | 0 | 2 | 0 | 48 | 0 | ||
1993–94 | 32 | 0 | 2 | 0 | 11 | 0 | 3 | 0 | 48 | 0 | ||
1994–95 | 33 | 0 | 0 | 0 | 6 | 0 | 3 | 0 | 42 | 0 | ||
1995–96 | 26 | 0 | 0 | 0 | 6 | 0 | 1 | 0 | 33 | 0 | ||
Σύνολο | 246 | 0 | 6 | 0 | 49 | 0 | 14 | 0 | 315 | 0 | ||
Μπαρτσελόνα | Πριμέρα Ντιβισιόν | 1996–97 | 37 | 0 | 1 | 0 | 8 | 0 | 1 | 0 | 47 | 0 |
1997–98 | 2 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 3 | 0 | ||
Σύνολο | 39 | 0 | 1 | 0 | 9 | 0 | 1 | 0 | 50 | 0 | ||
Πόρτο | Πριμέιρα Λίγα | 1998–99 | 16 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 16 | 0 |
1999–2000 | 15 | 0 | 1 | 0 | 9 | 0 | 2 | 0 | 27 | 0 | ||
2000–01 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
2001–02 | 17 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 19 | 0 | ||
2002–03 | 25 | 0 | 1 | 0 | 11 | 0 | 0 | 0 | 31 | 0 | ||
2003–04 | 31 | 0 | 0 | 0 | 13 | 0 | 1 | 0 | 45 | 0 | ||
2004–05 | 31 | 0 | 0 | 0 | 6 | 0 | 3 | 0 | 40 | 0 | ||
2005–06 | 24 | 0 | 1 | 0 | 6 | 0 | 0 | 0 | 31 | 0 | ||
2006–07 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | ||
Σύνολο | 160 | 0 | 3 | 0 | 47 | 0 | 6 | 0 | 210 | 0 | ||
Σύνολο σταδιοδρομίας | 445 | 0 | 10 | 0 | 105 | 0 | 21 | 0 | 575 | 0 |
Πορτογαλία | ||
---|---|---|
Έτος | Συμ. | Γκολ |
1990 | 1 | 0 |
1991 | 9 | 0 |
1992 | 7 | 0 |
1993 | 10 | 0 |
1994 | 5 | 0 |
1995 | 6 | 0 |
1996 | 12 | 0 |
1997 | 4 | 0 |
1998 | 6 | 0 |
1999 | 9 | 0 |
2000 | 6 | 0 |
2001 | 0 | 0 |
2002 | 5 | 0 |
Σύνολο | 80 | 0 |
Πόρτο[40]
Μπαρτσελόνα[40]
Ατομικές
Τάγματα