Βζέσνια
Συντεταγμένες: 52°19′30″N 17°33′54″E / 52.32500°N 17.56500°E
| Βζέσνια | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
  Βζέσνια | ||
| Χώρα | Πολωνία | |
| Διοικητική υπαγωγή | Γκμίνα Βζέσνια | |
| Ίδρυση | 1256 | |
| Έκταση | 12,73 km² | |
| Υψόμετρο | 110 μέτρα | |
| Πληθυσμός | 31.986 (31 Μαρτίου 2021)[1] | |
| Ταχ. κωδ. | 62-300 | |
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | |
 Σχετικά πολυμέσα | ||
Η Βζέσνια (πολωνικά: Września, γερμανικά: Wreschen) είναι πόλη και η έδρα του Πόβιατ Βζέσνια, στο Βοεβοδάτο της Μεγάλης Πολωνίας της δυτικοκεντρικής Πολωνίας, στον ποταμό Βζεσνίτσα. Κατά τα έτη 1975 έως 1998, ήταν μέρος του Βοεβοδάτου Πόζναν. Ο πληθυσμός της είναι 30.965 κάτοικοι (2020).[2]
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Βζέσνια αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1256 σε ένα έγγραφο που εκδόθηκε στο Πόζναν.[3] Οι πρώτες πηγές κάνουν λόγο για Wressna (1317) ή Wresna (1364). Η Βζέσνια έλαβε προνόμια πόλης πριν από το 1357.[3] Ήταν μια ιδιωτική πόλη, που ανήκε σε διάφορες οικογένειες Πολωνών ευγενών,[3] που βρισκόταν διοικητικά στο Βοεβοδάτο Κάλις (1314-1793) της Επαρχίας Μείζονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος. Το οικόσημο της Βζέσνια είναι το οικόσημο Πόραϊ της οικογένειας Πόραϊ, των πρώτων ιδιοκτητών της πόλης.[3] Ετήσιες εκθέσεις και εβδομαδιαίες αγορές πραγματοποιούνταν στην πόλη.[3] Η πόλη κάηκε το 1664 (άλλες πηγές μιλούν για το 1656) στον πόλεμο κατά της Σουηδικής Αυτοκρατορίας. Η πλειοψηφία των κατοίκων ήταν Πολωνοί, αλλά από τα μέσα του 17ου αιώνα υπήρχαν και Γερμανοί άποικοι.
Η πόλη προσαρτήθηκε από το Βασίλειο της Πρωσίας το 1793, μετά το δεύτερο διαμελισμό της Πολωνίας. Το 1807 έγινε μέρος του Δουκάτου της Βαρσοβίας, αλλά επέστρεψε στην Πρωσία το 1815. Για να αντισταθούν στις πολιτικές της γερμανοποίησης, οι ντόπιοι Πολωνοί ίδρυσαν πολυάριθμες οργανώσεις και συμμετείχαν επίσης στην Εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας (1848) και στην Ιανουαριανή Εξέγερση (1863).[3] Στις 2 Μαΐου 1848, οι Πολωνοί αντάρτες πολέμησαν μια νικηφόρα μάχη εναντίον των Πρώσων στο κοντινό χωριό Σοκοουόβο, ακριβώς βόρεια της Βζέσνια. Το 1875, η Βζέσνια απέκτησε σιδηροδρομική σύνδεση με το Γκνιέζνο και το Βρότσουαφ, και το 1882 επίσης με το Πόζναν.[3]
Η Βζέσνια είναι γνωστή στην Πολωνία για μια σχολική απεργία Πολωνών παιδιών τον Μάιο του 1901 ως απάντηση στην εντατικοποίηση της γερμανοποίησης (δηλ. την απαγόρευση της πολωνικής γλώσσας στο σχολείο).[4] Η πολωνική γλώσσα ήταν από καιρό ανεκτή στα σχολεία, έτσι η εισαγωγή της γερμανικής ως υποχρεωτικής γλώσσας οδήγησε σε διαμαρτυρίες. Η διαμάχη οδήγησε σε παρατεταμένες διαμαρτυρίες μεταξύ γονέων και αρχών. Επειδή αρνήθηκαν να μιλήσουν γερμανικά, τα παιδιά της Πολωνίας ξυλοκοπήθηκαν άγρια από Πρώσους δασκάλους για αρκετές ώρες. Γονείς που προσπάθησαν να εισβάλουν στο σχολείο και να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τους Πρώσους δασκάλους τιμωρήθηκαν αργότερα από ένα πρωσικό δικαστήριο δηλώνοντας ότι οι ενέργειές τους ήταν «αποτρόπαιες πράξεις κατά του κράτους».[5] Η απεργία εξαπλώθηκε σε γειτονικές πόλεις και τελικά έληξε το 1904.
Το 1905, η πόλη κατοικούνταν από περίπου 7.000 άτομα εκ των οποίων το 65,4% ήταν Πολωνοί, το 28,9% Γερμανοί και το 5,5% Εβραίοι. Στο πόβιατ, οι Πολωνοί αποτελούσαν το 85,6% του πληθυσμού. Η εκατονταετής πρωσική κυριαρχία έληξε με το ξέσπασμα της Εξέγερσης της Μείζονος Πολωνίας (1918-1919), λίγο μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της Πολωνίας, και το 1920, η πόλη έγινε επίσημα και πάλι μέρος της Πολωνίας. Περίπου 800 ντόπιοι Πολωνοί σχημάτισαν την Εθελοντική Λεγεώνα της Βζέσνια (Legia Ochotnicza Wrzesińska) υπό τη διοίκηση του Στανίσουαφ Μιτσιέλσκι για να πολεμήσουν ενάντια στη σοβιετική εισβολή.[3] Εκείνη τη στιγμή ολοκληρώθηκε η κατασκευή του κτιρίου των γραφείων της περιοχής. Το 68ο Σύνταγμα Πεζικού ήταν τοποθετημένο στη Βζέσνια κατά το μεσοπόλεμο.
Με την εισβολή στην Πολωνία και το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η γερμανική Βέρμαχτ κατέλαβε την πόλη στις 10 Σεπτεμβρίου 1939. Ενσωματώθηκε στο Ράιχσγκαου Βάρτελαντ ως τμήμα του Κράις (περιφέρεια ή κομητεία) Βρέσεν. Οι Γερμανοί πραγματοποίησαν μαζικές συλλήψεις ντόπιων Πολωνών, οι οποίοι στη συνέχεια φυλακίστηκαν στην τοπική φυλακή και σύντομα δολοφονήθηκαν σε μεγάλες σφαγές σε κοντινά δάση τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 1939 (βλ. επίσης: Ιντελιγκέντσακτιον).[6] Οι Πολωνοί υποβλήθηκαν επίσης σε μαζικές απελάσεις, ωστόσο το πολωνικό κίνημα αντίστασης παρέμεινε ενεργό καθ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου.[3] Η συναγωγή καταστράφηκε το 1940 και στην περιοχή λειτουργούσε στρατόπεδο για Γάλλους αιχμαλώτους πολέμου. Επιπλέον, από τον Απρίλιο του 1941 έως το 1943 ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας για Εβραίους λειτούργησε στην περιοχή της πόλης.[7] Μετά την άφιξη του Κόκκινου Στρατού και το τέλος του πολέμου η πόλη έγινε μέρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας .
Το 1979, το Μνημείο της Μάρια Κονοπνίτσκα, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Μιετσίσουαφ Βέλτερ, αποκαλύφθηκε για να αποτίσει φόρο τιμής στην ποιήτρια και συγγραφέα Μάρια Κονοπνίτσκα για την υποστήριξή της στους μαθητές της Βζέσνια κατά τη διάρκεια της σχολικής απεργίας της Βζέσνια (1901-1904).[8]
Αξιοθέατα και μνημεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γοτθική Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
- Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού
- Παλαιό Δημαρχείο
- Rynek (Πλατεία Αγοράς) γεμάτη με πολύχρωμα ιστορικά αρχοντικά
- Πάρκο «Στρατάρχης Γιούζεφ Πιουσούτσκι»
- Μνημείο για τα παιδιά της Βζέσνια
- Παλάτι Πονίνσκι με τα Παιδιά του Πάρκου Βζέσνια
- Μνημείο της Μάρια Κονοπνίτσκα
- Μνημεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συμπεριλαμβανομένου του μνημείου της Σφαγής στο Κάτιν, του μνημείου του 68ου Συντάγματος Πεζικού και του Μνημείου για τους Ανιχνευτές της Βζέσνια που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου
- Τάφοι Πολωνών ανταρτών του 1848 και 1918-1919 στο τοπικό νεκροταφείο
- Λίμνη Βζεσίνσκιε
- Εκκλησία του Αγίου Πνεύματος
- Δικαστήριο
Κουζίνα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Βζέσνια είναι ένας από τους τόπους παραγωγής του τυριού λιλίπουτ Μείζονος Πολωνίας (ser liliput wielkopolski), ενός παραδοσιακού τοπικού πολωνικού τυριού, που προστατεύεται ως παραδοσιακό φαγητό από το Υπουργείο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Πολωνίας.[9]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ bdl
.stat .gov .pl /api /v1 /data /localities /by-unit /023015830054-0971637?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2022. - ↑ «Najwieksze miasta w Polsce pod wzgledem liczby ludnosci» [Οι μεγαλύτερες πόλεις της Πολωνίας από άποψη πληθυσμού]. polskawliczbach.pl (στα Πολωνικά).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 «Historia miasta». Wrzesnia.pl (στα Πολωνικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2020.
- ↑ «The children who were flogged to within an inch of their lives for refusing to pray in German». https://www.thefirstnews.com/article/the-children-who-were-flogged-to-within-an-inch-of-their-lives-for-refusing-to-pray-in-german-22062. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2021.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2022.
- ↑ Βαρντζίνσκα, Μάρια (2009). Był rok 1939. Operacja niemieckiej policji bezpieczeństwa w Polsce. Intelligenzaktion (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης. σελ. 201.
- ↑ Zwangsarbeit in NS-Staat German Federal Archive (Bundesarchiv) Accessed 9-30-11.
- ↑ «Wernisaż wystawy pt. Mieczysław Welter. Rzeźba». https://www.przasnysz.um.gov.pl/asp/pl_start.asp?typ=13&sub=304&menu=8&dzialy=8&akcja=artykul&artykul=1217. Ανακτήθηκε στις 1 April 2020.
- ↑ «Ser liliput wielkopolski». Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi - Portal Gov.pl (στα Πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2021.
