Βιώσιμη ενέργεια

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (συμπεριλαμβανομένης της ηλιακής, αιολικής, γεωθερμικής, υδροηλεκτρικής ενέργειας, βιοενέργειας και θαλάσσιων πηγών) ως μερίδιο της τελικής (όχι πρωτογενούς) κατανάλωσης ενέργειας.

Παγκόσμια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας με βάση τις πηγές ενέργειας (ορυκτά, ανανεώσιμα και πυρηνικά) σε TWh.^[1]

Κατάταξη διαφόρων πηγών ενέργειας με βάση την ασφαλεία και την καθαρότητά τους.^[2]

H βιώσιμη ενέργεια είναι η ενέργεια η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύονται οι ανάγκες των μελλοντικών γενεών.^[3][4] Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αναπληρωθεί χωρίς να προκαλεί μακροπρόθεσμη ζημιά στο περιβάλλον. Αποτελείται από δύο βασικά συστατικά: τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι η υδροηλεκτρική, τα βιοκαύσιμα, γεωθερμική, αιολική, κυματική, παλιρροιακή και ηλιακή ενέργεια.^[4][5]

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική, υδροηλεκτρική, ηλιακή και η γεωθερμική ενέργεια είναι γενικά πολύ πιο βιώσιμες από τις πηγές ορυκτών καυσίμων. Ωστόσο, ορισμένοι τρόποι παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η εκκαθάριση των δασών για την παραγωγή βιοκαυσίμων, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημίες στο περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά, ο ρόλος των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι αμφιλεγόμενος. Για παράδειγμα, η πυρηνική ενέργεια είναι πηγή χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και έχει ρεκόρ ασφάλειας ανάλογο με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια,^[2] αλλά η βιωσιμότητά της έχει συζητηθεί λόγω ανησυχιών σχετικά με την αυξημένη χρήση των πυρηνικών, τα ραδιενεργά απόβλητα και τα ατυχήματα. Αναλόγως, η μετάβαση από τον άνθρακα σε φυσικό αέριο μπορεί να έχει περιβαλλοντικά οφέλη, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένη μετάβαση σε πιο βιώσιμες επιλογές.

Ενεργειακή μετάβαση

Η ενεργειακή μετάβαση με βιώσιμο τρόπο για την κάλυψη των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια, θέρμανση, ψύξη και μεταφορά είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα τον 21ο αιώνα. Η παραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας ευθύνονται για πάνω από το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούν την κλιματική αλλαγή, τη λειψυδρία και την απώλεια βιοποικιλότητας και μπορούν να δημιουργήσουν τοξικά απόβλητα. Η καύση των ορυκτών καυσίμων και της βιομάζας συμβάλλει σημαντικά στην ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία προκαλεί περίπου 7 εκ. θανάτους κάθε χρόνο. Περισσότεροι από 750 εκ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα και πάνω από 2,6 δισ. άνθρωποι βασίζονται σε ρυπογόνα καύσιμα, όπως το ξύλο ή το κάρβουνο για μαγείρεμα.^[6]

Το κόστος της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, και των μπαταριών έχει μειωθεί και αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται λόγω της χρήσης των καινοτόμων τεχνολογιών και των οικονομιών κλίμακας. Για αξιοποιηθεί μεγαλύτερο μερίδιο αυτών των πηγών ενέργειας, το ηλεκτρικό δίκτυο χρειάζεται επιπρόσθετη υποδομή, όπως η αποθήκευση ενέργειας πλέγματος.^[7] Αυτές οι πηγές ενέργειας παρήγαγαν το 8,5% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας το 2019, ένα μερίδιο το οποίο συνεχίζει να αυξάνεται ραγδαία.^[1] Τομείς όπως οι μεταφορές, η εξοικονόμηση ενέργειας και η χρήση του υδρογόνου που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή από ορυκτά καύσιμα με δεύσμευση και αποθήκευση άνθρακα, είναι πιθανόν να δουν μια στροφή σε πιο βιώσιμο ενεργειακό σύστημα. Σε αυτό συμβάλλουν η συμφωνία του Παρισιού για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής^[8] και οι Παγκόσμιοι Στόχοι των Ηνωμένων Εθνών για μια ταχεία μετάβαση στη βιώσιμη ενέργεια.^[9] Παράλληλα, οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν διάφορες πολιτικές για την προώθηση της χρήσης της βιώσιμης ενέργειας, όπως τα πρότυπα ενεργειακής απόδοσης, η τιμολόγηση άνθρακα, οι κανονισμοί για την αποφυγή ρύπανσης από ορυκτά καύσιμα, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και η κατάργηση των επιδοτήσεων σε εταιρείες που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα.^[10][11]

Ενεργειακή απόδοση

Ενεργειακή απόδοση στις μεταφορές.

Η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς τρόπους για τη μείωση της ρύπανσης που σχετίζεται με την ενέργεια, ενώ παράλληλα παρέχει οικονομικά οφέλη και βελτιώνει την ποιότητα ζωής. Για ορισμένες χώρες, η ενεργειακή απόδοση μπορεί να βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια μέσω της μείωσης της εξάρτησης από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) εκτιμά ότι το 40% των μειώσεων των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που απαιτούνται για την εκπλήρωση της συμφωνίας του Παρισιού μπορεί να επιτευχθεί με την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης.^[12]

Οι προσπάθειες για ενεργειακή απόδοση επιβραδύνθηκαν από το 2015 έως το 2018, εν μέρει λόγω των προτιμήσεων των καταναλωτών για μεγαλύτερα αυτοκίνητα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι κυβερνήσεις δεν συνεισέφεραν ιδιαίτερα στις προσπάθειες ενεργειακής απόδοσης κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Γενικά, οι πολιτικές για τη βελτίωση της απόδοσης μπορούν να περιλαμβάνουν ελέγχους της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, απαιτήσεις για ενεργειακή απόδοση συσκευών και τιμολόγηση άνθρακα.^[13] Άλλες παρεμβάσεις μπορούν να περιλαμβάνουν μηχανισμούς όπως επιδοτήσεις για λύσεις χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ποσοστώσεις στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και κανονισμούς, όπως όρια εκπομπών στους σωλήνες οχημάτων.^[14]

Η αλλαγή στη συμπεριφορά είναι ένας άλλος σημαντικός τρόπος εξοικονόμησης ενέργειας, ειδικά στις μεταφορές. Οι επαγγελματικές πτήσεις μπορούν να αντικατασταθούν από βιντεοδιάσκεψη και πολλά αστικά ταξίδια μπορούν να γίνουν με ποδηλασία, πεζοπορία ή μέσα μαζικής μεταφοράς και όχι με το αυτοκίνητο. Οι κυβερνητικές πολιτικές για την ανάπτυξη ενεργειακά αποδοτικής υποδομής μπορούν να ενθαρρύνουν αλλαγές στους τρόπους μεταφοράς. Οι μεμονωμένοι καταναλωτές μπορούν επίσης να επιλέξουν να εξοικονομούν ενέργεια μειώνοντας τα αεροπορικά τους ταξίδια.^[15][14]

Παραπομπές

1. «Global direct primary energy consumption». Our World in Data. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
2. «What are the safest and cleanest sources of energy?». Our World in Data. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
3. «Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future - A/42/427 Annex - UN Documents: Gathering a body of global agreements». www.un-documents.net. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
4. «Glossary of Terms in Sustainable Energy Regulation» (PDF). www.reeep.org. 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
5. «Advanced Fibre-Reinforced Polymer (FRP) Composites for Structural Applications | ScienceDirect». www.sciencedirect.com. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
6. «2014 World Energy Issues Monitor: What keeps energy leaders awake at night?» (PDF). www.worldenergy.org’. World Energy Council. 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
7. «Full Page Reload». IEEE Spectrum: Technology, Engineering, and Science News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
8. «The Paris Agreement». unfccc.int. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
9. «Goal 7: Affordable and Clean Energy». The Global Goals (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
10. Lu, Yuehong; Khan, Zafar A.; Alvarez-Alvarado, Manuel S.; Zhang, Yang; Huang, Zhijia; Imran, Muhammad (2020/1). «A Critical Review of Sustainable Energy Policies for the Promotion of Renewable Energy Sources» (στα αγγλικά). Sustainability 12 (12): 5078. doi:10.3390/su12125078. https://www.mdpi.com/2071-1050/12/12/5078. 
11. «Energy policy: general principles | Fact Sheets on the European Union | European Parliament». www.europarl.europa.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2021. 
12. «Energy Efficiency 2019 – Analysis». IEA (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021. 
13. Mundaca, Luis; Ürge-Vorsatz, Diana; Wilson, Charlie (2019-02-01). «Demand-side approaches for limiting global warming to 1.5 °C» (στα αγγλικά). Energy Efficiency 12 (2): 343–362. doi:10.1007/s12053-018-9722-9. ISSN 1570-6478. https://doi.org/10.1007/s12053-018-9722-9. 
14. «Climate action: policy options and economic perspectives» (PDF). royalsociety.org. The Royal Society. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2021. 
15. «Net zero by 2050: A roadmap for the global energy sector» (PDF). www.iea.org. International Energy Agency. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2021.