Βοριράνιο

Βοριράνιο
Γενικά
Όνομα IUPAC Βοριράνιο
Άλλες ονομασίες Επιβοραιθάνιο
Αιθυλενοβοράνιο
Βοριοκυκλοπροπάνιο
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος C2H5Β
Μοριακή μάζα 39,8721 amu
Σύντομος
συντακτικός τύπος
Αριθμός CAS 39517-80-1
SMILES B1CC1
InChI 1/C2H5B/c1-2-3-1/h3H,1-2H2
Ισομέρεια
Ισομερή θέσης 2
βινυλοβοράνιο (CH2=CHBH2)
αιθυλιδενοβοράνιο (CH3CH=BH)
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης -129,01 °C
Σημείο βρασμού -24,32 °C
Διαλυτότητα
στο νερό		 15,425 kg/m3
Χημικές ιδιότητες
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Το βοριράνιο[1] (αγγλικά borirane) είναι οργανική ετεροκυκλική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και βόριο, με μοριακό τύπο C2H5B. Είναι το απλούστερο οργανικό ετεροκυκλικό βοράνιο, δηλαδή μια ένωση που αποτελείται από ένα αλκενυλένιο (-CvH2v-), το οποίο συνδέεται με ένα βορανυλιδένιο (-BH-), σε μια κυκλική δομή. Το χημικά καθαρό βοριράνιο, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, δηλαδή θερμοκρασία 25 °C και υπό πίεση 1 atm, είναι άχρωμο, εύφλεκτο αέριο.

Μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί δομικά ανάλογη ένωση με την αζιριδίνη, από την οποία διαφέρει μόνο στο ότι περιέχει άτομο βορίου αντί για άτομο αζώτου.

Ισομέρεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με βάση το μοριακό τύπο του (C2H5B) έχει τα ακόλουθα τρία (3) ισομερή θέσης:

  1. Αιθυλιδενοβοράνιο, με ημισυντακτικό τύπο CH3CH=BH.
  2. Βινυλοβοράνιο, με ημισυντακτικό τύπο CH2=CHBH2.
  3. Μεθυλενομεθυλοβοράνιο, με ημισυντακτικό τύπο CH3B=CH2.

Σύμφωνα με ab initio κβαντομηχανικούς υπολογισμούς, η ένωση έχει συνολικά πέντε (5) ισομερή που έχουν μελετηθεί (με τους υπολογισμούς αυτούς).[2]

«Μητρικό» και «θυγατρικά» βοριράνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το βοριράνιο είναι η «μητρική ένωση» για μια σειρά «θυγατρικών» του παραγώγων, που μαζί με τη «μητρική ένωση», ονομάζονται συλλήβδην «βοριράνια». Πρόκειται, δηλαδή, για όλες οι παράγωγες ετεροκυκλικές οργανικές ενώσεις που περιέχουν έναν (τουλάχιστον) βοριρανικό δακτύλιο, δηλαδή τριμελή ετεροκυκλικό δακτύλιο που μεριέχει μια βορυλενική ομάδα (-BH-) και δυο (2) μεθυλενικές ομάδες (-CH2-).

Παραπομπές και παρατηρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Δείτε τις εναλλακτικές ονομασίες στον παρακείμενο πίνακα πληροφοριών χημικής ένωσης.
  2. ↑ Stone, F. G. A.· Abel, E. W. (1987). Organometallic Chemistry. 16. London: Royal Society of Chemistry. σελ. 40.