Γιαν Τόμας φαν Ιεπέρεν

Γιαν Τόμας φαν Ιεπέρεν
Γέννηση5  Φεβρουαρίου 1617[1] ή 1  Φεβρουαρίου 1617[1][2]
Υπρ[3]
Θάνατος6  Σεπτεμβρίου 1678[1][4][5]
Βιέννη[3][1]
Χώρα πολιτογράφησηςΚάτω Χώρες των Αψβούργων
Ιδιότηταζωγράφος[2], σκιτσογράφος, χαράκτης και εικαστικός καλλιτέχνης[6]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Gundakar, πρίγκιπας του Dietrichstein

Ο Γιαν Τόμας φαν Ιεπέρεν (Jan Thomas van Ieperen ή και απλά Jan Thomas [7] (5 Φεβρουαρίου 1617 – 6 Σεπτεμβρίου 1673) ήταν Φλαμανδός μπαρόκ ζωγράφος, σχεδιαστής και τυπογράφος χαρακτικών . Ήταν για πρώτη φορά ενεργός στην Αμβέρσα όπου εργάστηκε στο εργαστήριο του Ρούμπενς. Αργότερα έγινε ζωγράφος στην Αυλή των Αψβούργων στη Βιέννη . Είναι γνωστός για τα πορτρέτα των ηγετών της Αυστρίας, καθώς και για τις ποιμαντικές, μυθολογικές και θρησκευτικές του σκηνές. [8]

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιαν Τόμας γεννήθηκε στην Υπρ της Φλάνδρας . Η Υπρ ονομάζεται Ιεπέρ και Ιεπέρρεν στα φλαμανδικά. Η προσθήκη «van Ieperen», που σημαίνει «από την Υπρ» προστέθηκε στο όνομά του για να το υποδεικνύει.

Λίγα είναι γνωστά για την εκπαίδευση του καλλιτέχνη. Ο Φλαμανδός βιογράφος Κορνέλις ντε Μπι του 17ου αιώνα έγραψε στο έργο του Het Gulden Cabinet ότι ο Γιαν Τόμας ήταν μαθητής του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Υπάρχουν ενδείξεις ότι πέρασε χρόνο στο εργαστήριο του Ρούμπενς προς το τέλος της ζωής του καλλιτέχνη ή και λίγο αργότερα. Υπάρχουν υφολογικοί λόγοι για να θεωρηθεί ο Γιαν Τόμας ως μαθητής του Ρούμπενς, καθώς γνώριζε τα τελευταία έργα του Ρούμπενς και μετέφερε μερικά από αυτά σε πίνακες μικρότερης κλίμακας. Η σύγχρονη ιστοριογραφία Τέχνης τείνει να θεωρεί τον Γιαν Τόμας ως έναν από τους πολλούς συνεργάτες στο εργαστήριο του Ρούμπενς, που βοήθησε στις μεγάλες παραγγελίες, όπως οι διακοσμήσεις για το Torre de la Parada, το κυνηγητικό περίπτερο του Ισπανού βασιλιά (1636-1638). Είναι πιθανό ότι μετά τον θάνατο του Ρούμπενς, ο Γιαν Τόμας ήταν ο «επιεφαλής βοηθός» του εργαστηρίου του Ρούμπενς, δηλαδή αυτός που ήταν υπεύθυνος για την εκτέλεση της σύνθεσης σύμφωνα με τα σχέδια του Δασκάλου. [9]

Βοσκός και βοσκοπούλα

Ο Γιαν Τόμας έγινε δασκαλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας το 1639/1640. Δύο χρόνια αργότερα απέκτησε υπηκοότητα της Αμβέρσας. Το 1641/1642 ανέλαβε τον Άντρις Λάμπερεχτς ως μαθητευόμενο. Την επόμενη χρονιά οι Άντριες ντε Κόνινκ Andries de Coninck και Γιάκομπ Σονς (Jacob Sons) μπήκαν στο εργαστήριό του ως μαθητές. Το 1642 νυμφεύτηκε τη Μαρία Κνόμπερτ (Maria Cnobbaert), κόρη του αντιπροσώπου βιβλίων της Αμβέρσας Joannes Cnobbaert . Το 1652 το τρίτο παιδί του Γιαν Τόμας βαφτίστηκε στην εκκλησία του Αγίου Ιακώβου στην Αμβέρσα, γεγονός που αποτελεί απόδειξη ότι τότε ζούσε ακόμη στην πόλη.

Πιστεύεται ότι ο Γιαν Τόμας έφυγε από την Αμβέρσα το 1654 για να εργαστεί ως ζωγράφος για τον επίσκοπο του Μάιντς Γιόχαν Φίλιπ φον Σένμπορν (Johann Philipp von Schönborn), μιας από τις σημαντικές Αυλές εκείνη την εποχή. [10] Ο Γιαν Μπάπτιστ ντε Ρούελ (Jan Baptist de Ruel) ήταν μαθητής του κατά τη διάρκεια της παραμονής του σε αυτήν την πόλη. Γύρω στο 1658 βρισκόταν στη Φρανκφούρτη τη στιγμή της στέψης του Λεοπόλδου Α΄ ως αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ζωγράφισε ένα (σήμερα χαμένο) πορτρέτο του αυτοκράτορα. Εκείνη την περίοδο έλαβε επίσης προμήθειες από τον Αρχιδούκα Λεοπόλδου Γουλιέλμου της Αυστρίας . Το τελευταίο τμήμα της δεκαετίας του 1650 ο Γιαν Τόμας έζησε σίγουρα με την οικογένειά του στη Βιέννη. Τεκμηριώνεται στη Βιέννη όταν ένα παιδί του βαπτίστηκε εκεί στις 8 Δεκεμβρίου 1663. Καταγράφεται ότι ζει στην Κέρτνερστράσσε (Kärtnerstrasse) το 1667. Στη Βιέννη έλαβε παραγγελίες από την αυτοκρατορική Αυλή και ζωγράφισε τα πορτρέτα του Λοεπόλδου Α΄ και της συζύγου του Μαργαρίτας Θηρεσίας της Ισπανίας με θεατρική ενδυμασία. Αυτά τα πορτρέτα έγιναν με την ευκαιρία των εορτασμών για τον γάμο του αυτοκρατορικού ζεύγους το 1666.

Ο Γιαν Τόμας έλαβε επίσης παραγγείλίες από ανώτερους κληρικούς και την αριστοκρατία, όπως τον Οίκο των Zrinski (ή Zrínyi.) [8] Ζωγράφισε ένα πορτρέτο του στρατηγού και του ποιητή Μικλος Ζρίνυι λίγα χρόνια πριν από τον θάνατο του Ζρίνιυ το 1664. [11] Απεβίωσε από εγκεφαλικό επεισόδιο στη Βιέννη στις 6 Σεπτεμβρίου 1673.

Έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τους μεγάλους πίνακες θρησκευτικής ιστορίας, ο Γιαν Τόμας ζωγράφισε τοπία με μυθολογικές ή ποιμαντικές μορφές και πορτρέτα. Έφτιαξε έναν μεγάλο αριθμό πορτρέτων του Λεοπόλδου Γουλιέλμου και του αυτοκράτορα Λεποόλδου Α΄ και άλλων μελών των βασιλικών και αριστοκρατικών οικογενειών στα εδάφη των Αψβούργων. [10]

Το ύφος του δείχνει μια στενή σχέση με εκείνο του Ρούμπενς, ειδικότερα με εκείνο των τελευταίων έργων του Ρούμπενς, που στάλθηκαν απευθείας στην Ισπανία. Αυτό είναι απόδειξη ότι πιθανότατα εργάστηκε στο εργαστήριο του Ρούμπενς στο τέλος της ζωής του δασκάλου και / ή αμέσως μετά το θάνατό του. [9] Όπως και ο σύγχρονός του Φρανς Βάουτερς, πολλά από τα έργα του αποπνέουν το μνημειώδες μπαρόκ ύφος του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς σε μικρό πλαίσιο με πίνακες ερμαρίου. [8] Αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στους βιβλικούς πίνακες του, στους οποίους αναφέρεται τακτικά από τα έργα του Ρούμπενς. Στις μυθολογικές σκηνές μικρής κλίμακας το ύφος του θυμίζει περισσότερο το ύστερο μανιεριστικό ύφος του Φρανς Φράνκεν του νεότερου. [11]

Ο θρίαμβος του Βάκχου

Τα πορτραίτα του σε φυσικό μέγεθος , τα οποία είχε ήδη δημιουργήσει κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Βιέννη, συνάδουν με το κομψό και, ταυτόχρονα, διακοσμητικό ύφος πορτρέτων που δημιουργήθηκε από Φλαμανδούς καλλιτέχνες που εργάστηκαν στη Βιέννη το δεύτερο ήμισυ του 17ου αιώνα. Ένα παράδειγμα είναι ο Λεοπόλδος Α΄ ως Άκις στο έργο «Η Γαλάτεια» (1668, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης). [11]

Γύρω στο 1658 ο Γιαν Τόμας άρχισε να εργάζεται στο νέο μέσο "mezzotint" . Ένα από αυτά τα έργα σε "mezzotint "είναι ένα πορτρέτο του Τιτσιάνο από το 1661, το οποίο ήταν αφιερωμένο στην αυτοκράτειρα Ελεονώρα Γκοντζάγκα, χήρα του πατέρα του Λεοπόλδου Α΄, αυτοκράτορα Φερδινάνδου Γ΄. Εκτός από τα χαρακτικά σε mezzotint, ο Γιαν Τόμας εργάστηκε επίσης ως χαράκτης. Έκανε χαρακτικά των δικών του συνθέσεων, καθώς και των έργων άλλων καλλιτεχνών όπως ο Ρούμπενς, ο Άντονι ναν Ντάικ, ο Χερριτ Ντάου και ο Giovanni Ambrogio Figino . [12] Στο γραφιστκό του έργο έφτιαξε επίσης ρωπογραφίες και αλληγορικά έργα όπως στη Γυναίκα με το πορτρέτο ενός άνδρα στο χέρι της ( Ρέικσμουζεουμ), το οποίο δημοσιεύθηκε από τον Φρανς φαν ντεν Βάινχερντε (Frans van den Wyngaerde). Απεικονίζει μια καθισμένη γυναίκα με μια ηλικιωμένη γυναίκα πίσω της σε μια περιορισμένη περιοχή. Η νεότερη γυναίκα κρατά το πορτρέτο ενός άνδρα στο ένα χέρι και ένα βέλος στο άλλο. Στο μπουντουάρ μπροστά της τοποθετείται ένα δαχτυλίδι, μια χτένα και ένα ψαλίδι. Αυτό μπορεί να είναι μια καθαρή σκηνή είδους ή μια αλληγορία vanitas που θυμίζει στον θεατή την προσωρινή φύση όλων των ανθρώπινων προσπαθειών. [13]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 77186.
  2. ↑ 2,0 2,1 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/103847. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 1053345526. Ανακτήθηκε στις 13  Αυγούστου 2015.
  4. ↑ «Jan (1617-1678) Thomas». (Ολλανδικά) RKDartists. 77186.
  5. ↑ «Benezit Dictionary of Artists» (Αγγλικά) Oxford University Press. 2006. ISBN-13 978-0-19-977378-7.
  6. ↑ www.museabrugge.be/collection/work/id/2014_GRO0265_III. Ανακτήθηκε στις 24  Μαΐου 2024.
  7. ↑ Αναφέρεται και ως Joannes Thomas, Jan Thomas van Yperen, Jan Thomas van Iperen
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Hans Vlieghe. "Thomas, Jan." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 4 April 2020
  9. ↑ 9,0 9,1 Arnout Balis, Rubens and his Studio: Defining the Problem, in: Joost vander Auwera, Rubens: A Genius at Work: the Works of Peter Paul Rubens in the Royal Museums of Fine Arts of Belgium Reconsidered, Lannoo Uitgeverij, 2007, p. 47
  10. ↑ 10,0 10,1 Hans Vlieghe, Flemish Art and Architecture, 1585-1700, Pelican history of art, New Haven: Yale University Press (1998): 111–112. (ISBN 0-300-07038-1)
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Júlia Tátrai Júlia Tátrai, Wiener Hofkünstler und die Zrínyis. Porträts in der Lobkowicz-Sammlung in: Journal of the Institute of Art History (Zagreb), 2018
  12. ↑ J. van Tatenhove, Jan Thomas van Yperen, in: Delineavit et Sculpsit, No. 15, May 1995, pp. 39–41
  13. ↑ Jan Thomas van Ieperen, Woman with the portrait of a man in her hand at the Rijksmuseum

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Jan Thomas στο Wikimedia Commons