Κιργιζικά Φουγιού | |
---|---|
Περιοχή | Χεϊλονγκτσιάνγκ |
Φυσικοί ομιλητές | 10 (αναφέρθηκε στην απογραφή του 1982) |
Ταξινόμηση | Τουρκικές |
Linguist list | kjh-fyk |
Τα Κιργιζικά Φουγιού (Fuyü Gïrgïs, Fu-Yu Kirgiz), επίσης γνωστά ως Κιργιζικά της Μαντζουρίας, είναι η ανατολικότερη Τουρκική γλώσσα. Παρά το όνομα, δεν είναι ποικιλία των Κιργιζικών αλλά συγγενεύει περισσότερο με τα χακασσικά. Οι ομιλητές κατάγονται από την περιοχή Γιενισέι της Σιβηρίας, αλλά μεταφέρθηκαν στη Τζουνγκαρία από τους Τζουνγκάρους.[3][4][5]
Το 1761, αφού οι Τζουνγκάροι ηττήθηκαν από τους Τσινγκ, μια ομάδα Κιργίζιων του Γιενισέι απελάθηκε (μαζί με μερικούς Οελέτ ή Τζουνγκάρους που ομιλούσαν τα Οϊράτ) στη λεκάνη του ποταμού Νόννι (Νεν) στη Μαντζουρία/Βορειοανατολική Κίνα.[6][7] Οι Κιργίζιοι στη Μαντσουρία έγιναν γνωστοί ως Κιργίζιοι Φουγιού, αλλά πολλοί έχουν αφομοιωθεί στο μογγολικό και κινεζικό πληθυσμό. Τα Κινεζικά και Οϊράτ αντικατέστησαν τα Οϊράτ και Κιργιζικά κατά τη διάρκεια του Μαντσούκουο ως οι δύο γλώσσες των Κιργίζιων βασισμένων στους Νόννι.[8]
Σήμερα η Φουγιού Κιργιζική γλώσσα ομιλείται στη βορειοανατολική επαρχία Χεϊλονγκτσιάνγκ στη Κίνα, μέσα και γύρω από τη κομητεία Φουγιού στο Τσιτσιχάρ (300 χλμ. βορειοδυτικά του Χαρμπίν) από ένα μικρό αριθμό παθητικών ομιλητών που ταξινομούνται ως Κιργίζιοι.[9]
Αν και δεν έχει πραγματοποιηθεί πλήρη φωνημική ανάλυση των Γκιργκίς,[10] οι Χου και Ίμαρτ έχουν κάνει διάφορες παρατηρήσεις περί του φωνολογικού συστήματος στην περιγραφή τους για τη γλώσσα. Περιγράφουν ότι τα Γκιργκίς έχουν βραχέα φωνηέντα που αναφέρονται ως "a, ï, i, o, ö, u, ü" τα οποία αντιστοιχούν προσεγγιστικά στα γράμματα [[a, ə, ɪ, ɔ, œ, ʊ, ʉ]] του ΔΦΑ.[11] Το μήκος των φωνηέντων είναι φωνημικό και συμβαίνει ως αποτέλεσμα της διαγραφής φωνηέντων (Γκιργκίς: [/pʉːn/], Κιργιζικά: [/byɡyn/]). Κάθε βραχύ φωνήεν έχει ένα ισοδύναμο μακρύ φωνήεν, με τη προσθήκη του [/e/]. Τα Γκιργκίς παρουσιάζουν φωνηεντική αρμονία και συμφωνική αρμονία.[12] Οι ήχοι συμφώνων στα Γκιργκίς, συμπεριλαμβανομένων των αλλόφωνων παραλλαγών, είναι [[p, b, ɸ, β, t, d, ð, k, q, ɡ, h, ʁ, ɣ, s, ʃ, z, ʒ, dʒ, tʃ, m, n, ŋ, l, r, j]].[13]
Το 1980 η γλώσσα ομιλούταν από την πλειοψηφία των ενηλίκων σε μια κοινότητα με περίπου εκατό σπίτια. Ωστόσο, πολλοί ενήλικες στην περιοχή μετατοπιστεί στην τοπική ποικιλία των μογγολικών και τα παιδιά έχουν μετατοπιστεί προς τα κινέζικα, καθώς διδάσκεται στο εκπαιδευτικό σύστημα.[14]