Η Νιβχ ή Γκιλιάκ[1] (ενίοτε γνωστή ως Νιβχικές ή Αμουρικές γλώσσες, ενδώνυμο: Нивхгу диф Νιβχγκού ντιφ) είναι μια μικρή γλωσσική οικογένεια. Συχνά αναφέρεται ως απομονωμένη γλωσσική οικογένεια αποτελούμενη από δύο ή τρεις μη κατανοητές μεταξύ τους γλώσσες[2][3] ομιλούμενες από τους Νιβχ στην εξωτερική Μαντζουρία, στη λεκάνη του Αμγκούν (παραπόταμος του Αμούρ), κατά μήκος του κάτω ρου του Αμούρ. Επίσης ομιλείται στο βόρειο μισό της Σαχαλίνης. Ο όρος "γκιλιάκ" είναι η ρωσική απόδοση των όρων που προέρχονται από το τουνγκουζικό όρο "γκιλιέκε". .Ο όρος γκιλιέκε αναφέρεται σε λαούς με παρόμοιο πολιτισμό στην περιοχή του Ποταμού Αμούρ.[4]
Ο πληθυσμός των Νιβχ έχει σταθεροποιηθεί εδώ και πάνω από 100 χρόνια. Η ρωσική απογραφή του 1897 κατέγραψε 4.549 Νιβχ, ενώ το 1989 η τελευταία σοβιετική απογραφή κατέγραψε 4.673 Νιβχ. Ωστόσο, ο αριθμός των ομιλητών της γλώσσας Νιβχ μειώθηκε από 100% σε 23.3% κατά την ίδια περίοδο (1897 - 1989). Το 1989 καταγράφηκαν περίπου 1.000 άτομα που μπορούσαν να μιλήσουν τη γλώσσα Νιβχ. Το 2010, καταγράφηκαν μόνο 200 ομιλητές, κάτι που μπορεί να συνιστά διόρθωση μιας ανακρίβειας από την απογραφή του 1989.
Γράμμα | Ήχος που εκπροσωπεί |
---|---|
А а | [/æ/] |
Б б | [/b/] |
В в | [/v/] |
Г г | [/ɡ/] |
Ӷ ӷ | [/ɢ/] |
Ғ ғ | [/ɣ/] |
Ӻ ӻ | [/ʁ/] |
Д д | [/d/] |
Е е | [/ɪe/] |
Ё ё | [/jo/][α] |
Ж ж | [/ɟ/] |
З з | [/z/] |
И и | [/i/] |
Й й | [/ɪ/] |
К к | [/k/] |
К'к' | [/kʰ/] |
Ӄ ӄ | [/q/] |
Ӄ'ӄ' | [/qʰ/] |
Л л | [/l/] |
М м | [/m/] |
Н н | [/n/] |
Ӈ ӈ | [/ŋ/] |
О о | [/o/] |
П п | [/p/] |
П'п' | [/pʰ/] |
Р р | [/r/] |
Р р | [/r̥/] |
С с | [/s/] |
Т т | [/t/] |
Т'т' | [/tʰ/] |
У у | [/u/] |
Ф ф | [/f/] |
Х х | [/x/] |
Ӽ ӽ | [/χ/] |
Ӿ ӿ | [/h/] |
Ц ц | [/t͡s/] |
Ч ч | [/t͡ʃ/] |
Ч'ч' | [/t͡ʃʰ/] |
Ш ш | [/ʃ/] |
Щ щ | [/ʃt͡ʃ/][α] |
Ъ ъ | [/ʔ/] |
Ы ы | [/ə/] |
Ь ь | [/j/] |
Э э | [/ɤ/] |
Ю ю | [/ju/] |
Я я | [/jæ/] |
Τα γράμματα ё, щ και ь χρησιμοποιούνται μόνο για λέξεις που προέρχονται από τα ρωσικά.