Ο όρος δαιμονοληψία (spirit possession) ή και πνευματοληψία σημαίνει αφενός, η ακολουθία τελετής πρόσκλησης πνεύματος (δαίμονα ή δαιμόνιου), και αφετέρου, και περισσότερο διαδεδομένη, η αντίληψη ότι κάποιο πνεύμα (δαίμονας) έχει εισέλθει στο σώμα κάποιου ανθρώπου ή έχει αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της σκέψης και των πράξεων αυτού με αποτέλεσμα οι πράξεις αυτές, του κατεχόμενου προσώπου («δαιμονισμένου»), να θεωρούνται πράξεις του πνεύματος (δαίμονα) είτε ως υπαγορευόμενες είτε ως απ΄ ευθείας από το ίδιο το πνεύμα.
Ιδιαίτερη όμως προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις ακόλουθες παρατηρήσεις:
Συνεπώς το όλο θέμα μάλλον ανάγεται στον αρρωστημένο θρησκευτικό ψυχισμό του ατόμου. Η παραδοχή ορισμένων μη κανονικών συμπεριφορών ως δαιμονοληψιών και όχι ως περιπτώσεων που χρήζουν ιατρικής φροντίδας στη σύγχρονη εποχή οδήγησε σε θανάτους ανθρώπων, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την καταδίκη των ιερέων και των συνεργών τους στους τελούμενους εξορκισμούς. Οι γνωστότερες πρόσφατες περιπτώσεις είναι εκείνη της Ανελιέζ Μισέλ, στην οποία ο καθολικός ιερέας και οι γονείς κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν για ανθρωποκτονία εξ αμελείας[1] και του ορθόδοξου μοναχού Ντανιέλ Πέτρου Κορογκεάνου, ο οποίος καταδικάστηκε μαζί με τις μοναχές συνεργούς του για τη σταύρωση της μοναχής Μαρίτσιτσας Ιρίνας Κορνίτσι.[2] Η περίπτωση της Ανελιέζ Μισέλ αποτέλεσε το υπόβαθρο για την ταινία "Ο εξορκισμός της Έμιλυ Ρόουζ".
Η δαιμονοληψία θεωρείται από πάρα πολύ παλιά ως μια αρρωστημένη κατάσταση, γι΄ αυτό και στις εκφράσεις του ο ελληνικός λαός χρησιμοποιεί αυτή ως συνήθη βαριά βρισιά - κατάρα, ιδιαίτερα στην επαρχία. Χαρακτηριστικές είναι εκείνες των Κυκλάδων, ειδικότερα της Νάξου όπως:
Παρόμοιες και εξίσου χαρακτηριστικές είναι και εκείνες της Κεφαλονιάς.