Δημήτρης Λυάκος


Δημήτρης Λυάκος
Γέννηση19 Οκτωβρίου 1966
Αθήνα
Επάγγελμα/
ιδιότητες		θεατρικός συγγραφέας, συγγραφέας και ποιητής
ΥπηκοότηταΕλλάδα
Σχολές φοίτησηςΠανεπιστημιακό Κολλέγιο Λονδίνου
Αξιοσημείωτα έργαZ213: ΕΞΟΔΟΣ
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τoν συγγραφέα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Δημήτρης Λυάκος (Dimitris Lyacos) (19 Οκτωβρίου 1966) είναι σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας. Το έργο του Λυάκου χαρακτηρίζεται από τη μίξη διαφορετικών λογοτεχνικών ειδών[1] και τον πρωτοποριακό συνδυασμό θεμάτων από τη δυτική παράδοση[2] με στοιχεία από τη θρησκεία, τη φιλοσοφία και την ανθρωπολογία.[3]

Η τριλογία του Poena Damni εναλλάσσει πεζογραφία, θέατρο και ποίηση χρησιμοποιώντας μία αποσπασματική αφήγηση που αντανακλά μερικά από τα κύρια μοτίβα του Δυτικού Κανόνα.[4][5][6] Παρά το περιορισμένο του μέγεθος - το συνολικό κείμενο δεν αριθμεί περισσότερες από διακόσιες πενήντα σελίδες - το έργο χρειάστηκε μια περίοδο τριάντα ετών για να ολοκληρωθεί.[6][7][8] Τα επιμέρους βιβλία αναθεωρήθηκαν και επανεκδόθηκαν σε διαφορετικές εκδόσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Τα τρία βιβλία εστιάζουν σε ένα σύμπλεγμα εννοιών, όπως ο αποδιοπομπαίος τράγος, η περιπλάνηση, η επιστροφή των νεκρών, η λύτρωση, η ψυχική ασθένεια. Οι χαρακτήρες του Λυάκου βρίσκονται πάντα σε απόσταση από την κοινωνία αυτή καθαυτή,[2] περιγράφονται ως φυγάδες, όπως ο αφηγητής του Ζ213: Έξοδος, παρίες σε μια δυστοπική ενδοχώρα, όπως οι χαρακτήρες στο Με τους ανθρώπους από τη γέφυρα, ή εξόριστοι, όπως ο πρωταγωνιστής του Πρώτου Θανάτου του οποίου ο αγώνας για επιβίωση εκτυλίσσεται σε ένα νησί που μοιάζει με έρημο. Το Poena Damni έχει ερμηνευτεί ως «αλληγορία της δυστυχίας» μαζί με έργα συγγραφέων όπως ο Gabriel García Márquez[9] ο Thomas Pynchon,[3][10] και ο Cormac McCarthy[11] και έχει αναγνωριστεί ως παράδειγμα του "μεταμοντέρνου υψηλού"[12] (Postmodern sublime) καθώς επίσης και ως ένα από τα αξιόλογα αντιουτοπικά έργα του 21ου αιώνα.[13][14]

Ο Δημήτρης Λυάκος θεωρείται από ένα αριθμό (κυρίως αγγλόφωνων μέσων) ως ο πιο γνωστός σύγχρονος Έλληνας συγγραφέας και ο πιο πιθανός υποψήφιος της χώρας για το Νόμπελ Λογοτεχνίας.[15][16][17][18][19][20]

Τα έργα του Λυάκου εκδίδονται αποκλειστικά σε μετάφραση. Μέχρι το 2024, η τριλογία Poena Damni καθώς και το μυθιστόρημα Μέχρι το θύμα να γίνει δικό μας δεν έχουν εμφανιστεί στην οριστική τους μορφή στο ελληνικό πρωτότυπο.[21]


Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δημήτρης Λυάκος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Η τριλογία του Poena Damni (Z213: Έξοδος, Με τους ανθρώπους από τη γέφυρα, Ο πρώτος θάνατος), γραμμένη σε μια περίοδο δεκαεπτά χρόνων, έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά, Ισπανικά, Ιταλικά και Γερμανικά και έχει παρουσιαστεί στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η γλυπτική-ηχητική εγκατάσταση Νυκτιβόη, από το ομώνυμο βιβλίο, ξεκίνησε το 2004 από το Λονδίνο και περιόδευσε στην Ευρώπη ως το τέλος του 2005, ενώ μια παράσταση σύγχρονου χορού βασισμένη στο ίδιο έργο παίχτηκε στην Ελλάδα το 2006-2007. Η τριλογία έχει αποτελέσει αντικείμενο διαλέξεων και έρευνας, μεταξύ άλλων στα πανεπιστήμια του Μαϊάμι, Άμστερνταμ, Τεργέστης και Οξφόρδης. Αποσπάσματα έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά σε όλο τον κόσμο. Το Ζ213: Έξοδος κυκλοφόρησε την άνοιξη του 2009 στην πρώτη του ελληνική εκδοχή και ακολούθησαν αναθεωρημένες εκδόσεις σε μετάφραση το 2016,2018,2020 και 2022.[22][23][24]


Πρώτο μέρος της τριλογίας - Ζ213: ΕΞΟΔΟΣ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ζ213: ΕΞΟΔΟΣ αποτελεί τη συνάντηση δύο διαφορετικών αφηγητών στις σελίδες του ίδιου ημερολογίου. Το ύφος είναι αποσπασματικό, η γραφή διακοπτόμενη, πολλές φορές αδιαφορώντας μάλιστα για τους γραμματικοσυντακτικούς κανόνες. Η ατμόσφαιρα θυμίζει, «υπαρξιακό» film noir. Καθώς προχωρεί το βιβλίο η θεματική της καταδίωξης γίνεται όλο και πιο εμφανής.

Δεύτερο μέρος της τριλογίας - Με τους ανθρώπους από τη γέφυρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεύτερο μέρος της τριλογίας, το «Με τους ανθρώπους από τη γέφυρα», παρακολουθεί το αυτοσχέδιο ανέβασμα ενός ποιητικού θεατρικού έργου χωρίς τα απαραίτητα μέσα, ένα θλιβερό κι αστείο παιχνίδι μιας λούμπεν ομάδας σε ένα πλαίσιο μεταβιομηχανικής εγκατάλειψης. Το έργο έχει δημοσιευθεί σε προηγούμενη εκδοχή το 2001 με τίτλο «Νυκτιβόη».

Η ιστορία ξετυλίγεται πάνω σε ένα μοτίβο ελλειπτικών μονολόγων - μοναχικών οραμάτων, χαρακτήρων σχεδόν σε κατάσταση έκστασης. Το σκηνικό παρουσιάζεται στο πλαίσιο μιας ημερολογιακής καταγραφής από τον αφηγητή του Ζ213: ΕΞΟΔΟΣ ο οποίος εμφανίζεται τώρα ανάμεσα στους θεατές μιας αυτοσχέδιας ερασιτεχνικής παράστασης. Το σκηνικό υποδηλώνει στοιχεία ρεαλισμού, (ένα διαλυμένο αυτοκίνητο, τραίνα που ακούγονται από μακριά, φωτιές, ο ήχος της θάλασσας). Το κείμενο αιωρείται στα όρια του μεταφυσικού - περιεκτικό και υπαινικτικό, ονειρικό και αποσπασματικό και όμως γραμμικά αναπτυσσόμενο.

Αρθρωμένο, θα έλεγε κανείς, πάνω σε μακρινούς απόηχους αρχαίας τραγωδίας και θεάτρου Νο, το έργο καταλήγει σε μια σύγχρονη, ανατρεπτική διαπραγμάτευση του θρύλου του βρικόλακα συνδυάζοντας υλικό από τη Βίβλο με χθόνιες ελληνιστικές δοξασίες και τελετουργικές πρακτικές. Σε αυτό το ερειπωμένο σκηνικό σκηνοθέτης και ηθοποιοί αναζητούν, μάταια ίσως, την κατασκευή μιας άλλης –ακούσια μεταμοντέρνας- τελετής για το θάνατο και την ελπίδα μιας άλλης ζωής, προσπαθώντας να συνταιριάξουν τα θραύσματα, των κινήσεων, του λόγου τους, του ακρωτηριασμένου τους κόσμου.

Τρίτο μέρος της τριλογίας - Ο Πρώτος Θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πρώτος Θάνατος περιγράφει την αγωνιώδη προσπάθεια ενός ακρωτηριασμένου, ενδεχομένως, ναυαγού να επιβιώσει σε ένα έρημο νησί. Οι δεκατέσσερεις μονόλογοι είναι μια αλληλοδιαδοχή σωματικών και ψυχικών βασανιστηρίων περιγράφοντας ταυτόχρονα με εξπρεσιονιστική ένταση το πάθος του ήρωα που μάχεται μέχρι το τέλος - το οποίο όμως δεν είναι ο θάνατος αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς από τον τίτλο του βιβλίου.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Poena Damni Ο Πρώτος θάνατος. Οδός Πανός. Αθήνα 1996.
  • Poena Damni The First Death. Αγγλική έκδοση. Μετάφραση Shorsha Sullivan. Shoestring Press. 2000.
  • Poena Damni Nyctivoe. Ελληνική/Γερμανική έκδοση. Μετάφραση Nina-Maria Jaklitsch. CTL Presse. Hamburg. 2001.[25]
  • Poena Damni Nyctivoe. Αγγλική έκδοση. Μετάφραση Shorsha Sullivan. Shoestring Press. 2005.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Ezzine, Kheira Yasmine; Roubai-chorfi, Mohamed El Amine (8 December 2020). «La littérature algérienne contemporaine à l'ère de l'intermédialité» (στα γαλλικά). أفكار وآفاق 8 (2): 419–434. ISSN 2170-144X. https://www.asjp.cerist.dz/en/article/137226. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Cha: An Asian Literary Journal - The Precarious Destitute: A Possible Commentary on the Lives of Unwanted Immigrants». Cha: An Asian Literary Journal. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Hartman, Chris (Ιουλίου 2019). «Dimitris Lyacos: Poena Damni: I: Z213: Exit; II: With the People from the Bridge; III: The First Death». Pangyrus. Cambridge, MA. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2022. 
  4. ↑ Barrett, Andrew (Αυγούστου 2019). «Melting Among Echoes: The Elusive Narrative Voice of Z213: Exit». The Florida Review (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2022. 
  5. ↑ «Grab the Nearest Buoy: On Dimitris Lyacos' Poena Damni». Asymptote Blog (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2022. 
  6. ↑ 6,0 6,1 «Nota Benes, March 2017». World Literature Today. 15 Φεβρουαρίου 2017. 
  7. ↑ Roth, Paul B. (Spring 2016). Preface to Dimitris Lyacos, Special Feature. 22. Fayetteville, NY. 
  8. ↑ «The Ofi Press Magazine». The Ofi Press Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2004. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2018. 
  9. ↑ https://digopalabratxt.com/2018/10/01/cinco-poemas-de-dimitris-lyacos-grecia-1966/
  10. ↑ «Williams, Mukesh. Representations of Self-Actualizing Women in Haruki Murakami and Leo Tolstoy. Studies in the English Language & Literature No. 77 2015 page 34» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 12 Αυγούστου 2016. 
  11. ↑ https://nosubstance.substack.com/p/no-substance-204-dimitris-lyacos
  12. ↑ Shaw, Philip (21 Απριλίου 2017). The Sublime. Routledge. ISBN 9781317508861 – μέσω Google Books. 
  13. ↑ Widdicombe, Toby· Morris, James M.· Kross, Andrea (21 Ιουνίου 2017). Historical Dictionary of Utopianism. Rowman & Littlefield. ISBN 9781538102176 – μέσω Google Books. 
  14. ↑ Jones, Ralph K (16 Σεπτεμβρίου 2019). «Dystopian Literature 21st Century – 2000 -2010». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2019. 
  15. ↑ https://www.thecommononline.org/violence-and-its-other-toti-obrien-interviews-dimitris-lyacos/ Πρότυπο:Bare URL inline
  16. ↑ https://litera.hu/irodalom/elso-kozles/dimitris-lyacos-poena-damni.html Πρότυπο:Bare URL inline
  17. ↑ «Estante Cult | Dimitris Lyacos, profeta e passadista». 18 Ιουλίου 2023. 
  18. ↑ «Lyacos nella terra desolata». 21 Ιανουαρίου 2023. 
  19. ↑ «Palazzo Reale/ Campania Festival libri: Torna la rassegna internazionale (5 - 8 ottobre). Tra gli ospiti, il greco Lyacos in corsa per il Nobel». 20 Σεπτεμβρίου 2023. 
  20. ↑ «(Hybrid) Journeys in Sound and Sight with Dimitris Lyacos and Vanessa Onwuemezi». 
  21. ↑ https://www.lafionda.org/2024/06/14/lettera-a-mattia-tarantino/ Πρότυπο:Bare URL inline
  22. ↑ https://www.ilsaggiatore.com/libro/poena-damni
  23. ↑ https://www.relicarioedicoes.com/livros/poena-damni/
  24. ↑ https://www.asymptotejournal.com/blog/2019/03/27/grab-the-nearest-buoy-on-dimitri-lyacos-poena-damni/
  25. ↑ Lyacos, Nyctivoe Libretto 5

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]