Δικαίαρχος

Δικαίαρχος
Γέννηση	4ος αιώνας π.Χ.[1] Μεσσάνα
Θάνατος	Δεκαετία του 280 π.Χ.[1]
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέας	γεωμετρία
Ιδιότητα	μαθηματικός, φιλόσοφος, ιστορικός και γεωγράφος
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Δικαίαρχος ήταν Έλληνας φιλόσοφος, χαρτογράφος, γεωγράφος, μαθηματικός και συγγραφέας. Ο Δικαίαρχος ήταν μαθητής στο Λύκειον του Αριστοτέλη. Πολύ λίγα πράγματα από το έργο του έχουν διασωθεί. Έγραψε για την ιστορία και τη γεωγραφία της Ελλάδος, και το πιο σημαντικό έργο του ήταν το «Βίος Ελλάδος». Έκανε σημαντικές συνεισφορές στον τομέα της χαρτογραφίας, όπου ήταν από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν γεωγραφικές συντεταγμένες. Επίσης έγραψε βιβλία για τη φιλοσοφία και την πολιτική.

Καταγωγή και οικογένεια

Ήταν ο γιος ενός Φειδία, και γεννήθηκε στη Μεσσήνη της Σικελίας, αν και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Πελοπόννησο. Ήταν μαθητής του Αριστοτέλη και φίλος του Θεόφραστου, στους οποίους αφιέρωσε μερικά από τα γραπτά του. Πέθανε περίπου το 285 π.Χ..

Η κριτική και το εύρος των έργων του

Ο Δικαίαρχος εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους αρχαίους ως φιλόσοφος και ως άνθρωπος που είχε εκτενείς γνώσεις σε μεγάλη ποικιλία τομέων. Το έργο του είναι γνωστό μόνο από τις πολλές αποσπασματικές αναφορές των μεταγενέστερων συγγραφέων. Τα έργα του ήταν γεωγραφικά, πολιτικά, ιστορικά, φιλοσοφικά, μαθηματικά αλλά είναι δύσκολο να συνταχθεί ακριβής κατάλογός τους, δεδομένου ότι πολλά από αυτά παρατίθενται ως αναφορές μεγαλύτερων έργων. Τα σωζόμενα αποσπάσματα, άλλωστε, δεν μας επιτρέπουν πάντα να διαμορφωθεί μια σαφή αντίληψη των έργων στα οποία κάποτε ανήκαν. Τα γεωγραφικά έργα του Δικαιάρχου είχαν επικριθεί από τον Στράβωνα και τον Πολύβιο καθώς δεν ήταν ικανοποιημένοι με τις περιγραφές της δυτικής και βόρειας Ευρώπης, όπου Δικαίαρχος δεν είχε ποτέ επισκεφθεί.

Τα έργα του

Μεταξύ των γεωγραφικών έργων του αναφέρονται τα εξής:

• "Βίος Ελλάδος" - Είναι το πιο διάσημο έργο του Δικαίαρχου στο οποίο επιχείρησε να γράψει την ιστορία της Ελλάδος από τα νεώτερα χρόνια μέχρι την άνοδο του Φιλίππου του Β.
• "Γης Περίοδος" - Το έργο αυτό ήταν ίσως γραμμένο σε επεξήγηση των γεωγραφικών χαρτών που ο Δικαίαρχος είχε κατασκευάσει και δώσει στον Θεόφραστο, και φαίνεται να αποτελείται από όλο τον τότε γνωστό κόσμο.
• "Στα Ύψη των Βουνών" - Ένα έργο που μπορεί να ήταν μέρος του "Γης Περίοδος". Ήταν η πρώτη γνωστή απόπειρα να μετρηθούν τα ύψη των διαφόρων βουνών.
• "Ἡ εἰς Τροφωνίου κατάϐασις" - Ένα έργο το οποίο αποτελούνταν από διάφορα βιβλία και περιείχε έναν κατάλογο από έκφυλες διαδικασίες από τους ιερείς στο σπήλαιο του Τροφωνίου.
• Κάποια άλλα έργα όπως τα "Πολιτεία Σπαρτιατών","Ολυμπιακός διάλογος","Παναθηναϊκός διάλογος" τα οποία αποτέλεσαν μέρη του έργου "Βίος Ελλάδος".

Πολιτικής φύσεως έργα:

• Τριπολιτικός - Ένα έργο που έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών διαφορών. Ήταν μάλλον μια μελέτη σύγκρισης κυβερνήσεων. Μετά τον Αριστοτέλη, ο Δικαίαρχος διαιρεί όλες τις κυβερνήσεις σε τρεις κατηγορίες: τη δημοκρατική, την αριστοκρατική και τη μοναρχική. Υποστήριξε μια "μικτή" διακυβέρνηση, αναφέροντας το Σπαρτιατικό σύστημα, στο οποίο τα στοιχεία των τριών αυτών πολιτευμάτων παίζουν ρόλο.

Φιλοσοφικά έργα:

• Λεσϐιακοί - Τρία βιβλία, τα οποία πήραν το όνομά από το γεγονός ότι η σκηνή του φιλοσοφικού διαλόγου που πραγματεύονται συνέβη στη Μυτιλήνη της Λέσβου. Σε αυτό ο Δικαίαρχος προσπάθησε να αποδείξει ότι η ψυχή ήταν θνητή.

Έργα γραμματικής φύσεως:

• "Περὶ Ἀλκαίου"
• "Υποθέσεις των Ευριπίδου και Σοφοκλέους μύθων"

Παραπομπές

1. (πολλαπλές γλώσσες) Virtual International Authority File. OCLC. Dublin. Ανακτήθηκε στις 14  Αυγούστου 2022.

Πηγές

• David C. Mirhady, "Dicaearchus of Messana: The Sources, Texts and Translations," in Fortenbaugh, W., Schütrumpf, E., (editors) Dicaearchus of Messana: Text, Translation, and Discussion. Transaction Publishers. (2001). ISBN 0-7658-0093-4