| Διοκλής ο Αλεξανδρεύς | |
|---|---|
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Διοκλής ο Αλεξανδρεύς (Αρχαία Ελληνικά) |
| Γέννηση | 240 π.Χ. (περίπου)[1] άγνωστο[2] |
| Θάνατος | 180 π.Χ.[1] |
| Γνωστός για | Κισσοειδές του Διοκλή |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | γεωμετρία |
| Ιδιότητα | μαθηματικός |
| δεδομένα () | |
Ο Διοκλής ο Αλεξανδρεύς (περ. 240 π.Χ. - περ. 180 π.Χ.) ή Διοκλής ο Καρύστιος,[3][4] ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός και γεωμέτρης.
Ο Διοκλής έζησε την εποχή του Απολλώνιου και άκμασε στο τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. και την αρχή του 2ου αιώνα π.Χ. Είναι ο πρώτος γνωστός επιστήμονας που απόδειξε την εστιακή ιδιότητα του παραβολικού κατόπτρου. Χρησιμοποίησε τη γεωμετρική καμπύλη αποκαλούμενη κισσοειδές του Διοκλή για να λύσει το πρόβλημα της Δήλου, όπως αναφέρει ο Πρόκλος στα σχόλιά του περί του Ευκλείδη και αποδόθηκε στον Διοκλή από τον Γεμίνο.
Αποσπάσματα μιας εργασίας του Διοκλή περί εστίασης των κατόπτρων διασώθηκαν στα σχόλια του Ευτόκιου γύρω από το σύγγραμμα του Αρχιμήδη «Περί Σφαίρας και κύλινδρου» Η εστίαση των κατόπτρων είχε μεγάλη επιρροή στους Άραβες μαθηματικούς, ιδιαίτερα στον Αλαζηνό. Η πραγματεία περιέχει δέκα έξι θεωρήματα που αποδεικνύονται με κωνικές τομές. Ένα από τα αποσπάσματα περιέχει τα θεωρήματα επτά και οκτώ, τα οποία δίνουν λύση στο πρόβλημα της τομής μιας σφαίρας και ένα επίπεδο έτσι ώστε οι προκύπτοντες δύο όγκοι να είναι σε μια δεδομένη αναλογία. Το θεώρημα δέκα δίνει λύση στο πρόβλημα του διπλασιασμού του κύβου και ισοδυναμεί με την επίλυση μιας ορισμένης κυβικής εξίσωσης. Ένα άλλο απόσπασμα περιέχει τις προτάσεις ένδεκα και δώδεκα, που χρησιμοποιούνται κισσοειδή για να λύσουν το πρόβλημα της εύρεσης δύο μεσαίων αναλογιών ανάμεσα σε δύο μεγέθη. Δεδομένου ότι αυτή η πραγματεία καλύπτει περισσότερα θέματα από την εστίαση των κατόπτρων, ίσως το έργο «Περί εστίασης των Κατόπτρων» να είναι επακόλουθο τριών πιο σύντομων εργασιών του Διοκλή.[5]