Δομοκός

Συντεταγμένες: 39°08′00″N 22°18′00″E / 39.1333°N 22.3°E / 39.1333; 22.3

Δομοκός
Ο Δομοκός από το κάστρο
Δομοκός is located in Greece
Δομοκός
Δομοκός
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΣτερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή ΕνότηταΦθιώτιδας
Δημοτική ΕνότηταΔομοκού
Πληθυσμός
Μόνιμος1.814
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας350 10
Τηλ. κωδικός2232
http://www.domokos.gr/
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Δομοκός είναι ορεινή κωμόπολη της Στερεάς Ελλάδας στην Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.[1] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός του είναι 1.531 κάτοικοι.[2] Είναι έδρα του ομώνυμου Δήμου, ενώ έως το 2011 υπήρξε πρωτεύουσα της τέως επαρχίας Δομοκού.[3] Βρίσκεται κτισμένος σε υψόμετρο 561 μέτρων[4] στις βόρειες πλαγιές του βουνού Ξεροβούνι (υψόμετρο 982 μ.)[5] και απέχει 38 χλμ. ΒΔ. από τη Λαμία και 25 χλμ. ΝΔ. από τα Φάρσαλα.

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δομοκός πήρε το όνομα του από την αρχαία πόλη Θαυμακό (αρχ. Θαυμακοί) που ήταν κτισμένη στην ίδια θέση[6]. Σύμφωνα με την επικρατέστερη ετυμολογία το όνομα προέρχεται από τη «θαυμάσια» θέα που είχε η θέση προς τον θεσσαλικό κάμπο που απλώνεται εμπρός και στα βορειοδυτικά της[εκκρεμεί παραπομπή]. Κατά τον Μεσαίωνα παρουσίασε μεγάλη ακμή και ήταν μια από τις πόλεις που ανήκαν στη γυναίκα του αυτοκράτορα Αλεξίου Γ΄, αυτοκράτειρα Ευφροσύνη. Μετά την κατάληψη του Βυζαντίου από τους Φράγκους και τη διανομή του, ο Δομοκός περιήλθε στην εξουσία του βασιλιά της Θεσσαλονίκης Βονιφατίου. Το 1493 ο Δομοκός καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Ελευθερώθηκε το 1881 αλλά τον κατέλαβαν και πάλι, προσωρινά, ύστερα από σφοδρή μάχη στις 17 Μαϊου 1897, κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Αρχικά, εντάχθηκε στον Νομό Λαρίσης, ως Επαρχία Δομοκού. Όμως, με τον Νόμο ΒΧΔ΄ του 1899 προσαρτήθηκε στον Νομό Φθιώτιδας και έκτοτε αποτελεί μέρος αυτού και επομένως της Στερεάς Ελλάδας.[7]

Στην τέως επαρχία Δομοκού υπάγονταν τα χωριά Άγιος Στέφανος (πρώην Νεζερός), Περιβόλι (πρώην Δεριλί), Μακρυρράχη (πρώην Καΐτσα), , Ομβριακή, Ξυνιάδα, Πετρωτό, Πολυδένδρι, Κορομηλιά, Παλαμάς, Μαντασιά, Βούζι, Παναγιά, και άλλα.

Αξιοθέατα - μνημεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη αλλά και η γύρω της περιοχή έχει αξιόλογα αξιοθέατα και μνημεία.

  • Νοτιοανατολικά της σύγχρονης πόλης και ανατολικά της παλαιάς Εθνικής Οδού Λαμίας - Δομοκού - Φαρσάλων, στην τοποθεσία "Μάτι" έχει εντοπιστεί μαγούλα προϊστορικών χρόνων που έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος "για λόγους προστασίας των λειψάνων νεολιθικού οικισμού."[8]
  • Στη νότια άκρη και το εκεί ύψωμα βρίσκονται τείχη από μεσαιωνικό κάστρο το οποίο είναι επάνω σε αρχαία ακρόπολη. Την περίοδο του Βυζαντίου το ύψωμα ήταν οχυρωμένο, αλλά τα τείχη που έχουν μείνει πιθανολογούνται από την Φραγκοκρατία.[9] Από το 1922 έχει κηρυχθεί σημαντικό βυζαντινό μνημείο.[10]
  • Το παλιό Δημοτικό Σχολείο Δομοκού έχει χαρακτηριστεί "ως έργο τέχνης που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία". Πρόκειται για πέτρινο διώροφο κτίσμα με δίκλινη κεραμοσκεπή στέγη και συμμετρικά τοποθετημένα ανοίγματα.[11]
  • Η παλιά δημοτική βρύση σε κεντρική οδική αρτηρία της πόλης που βρίσκεται πάνω σε πετρόκτιστο τοίχο έχει χαρακτηριστεί ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο "διότι η απλότητα της κατασκευής της, η διαμόρφωση των υλικών και η διάθεση διακόσμησής της συνθέτουν ένα αρμονικό σύνολο. Επίσης αποτελεί σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής και είναι σημαντική για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής της".[12][13]

Υπηρεσίες και υποδομές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δομοκός είναι το κέντρο της εμπορικής ζωής της ευρύτερης περιοχής. Υπάρχουν δημόσιες υπηρεσίες όπως Ειρηνοδικείο, Αστυνομία, Ταχυδρομείο, κ.α., καθώς επίσης τράπεζες και καταστήματα πάσης φύσεως που καλύπτουν τις ανάγκες των κατοίκων και των διερχομένων. Στον Δομοκό και στα νοτιοανατολικά του βρίσκεται το Γενικό Κατάστημα Κράτησης Στερεάς Ελλάδας.[14]

Μεταφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οδικές μεταφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Εθνική Οδός 3 διέρχεται πλησίον της πόλης συνδέοντάς την με τη Λαμία, τη Λάρισα και άλλες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Σιδηροδρομικές μεταφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Δομοκό υπάρχει σιδηροδρομικός σταθμός[15] της γραμμής Αθήνας - Θεσσαλονίκης, ο οποίος βρίσκεται 5 χιλιόμετρα βόρεια από την πόλη και δίπλα στην ΕΟ Λαμίας - Λάρισας, ο οποίος εξυπηρετεί και την γύρω περιοχή.

Διοικητικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναφέρεται επίσημα, μετά την πρώτη απελευθέρωση, το 1883 στο ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883 να ορίζεται έδρα του τότε νεοϊδρυθέντα δήμου Θαυμακών. Το 1912 με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 ορίστηκε έδρα της νεοϊδρυθείσας κοινότητας Δομοκού. Το 1947 με το ΦΕΚ 32Α - 27/02/1947 η κοινότητα αναγνωρίστηκε στο δήμο Δομοκού.[3][16] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης αποτελεί την τοπική κοινότητα Πετρωτού που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Δομοκού του Δήμου Δομοκού και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως δημοτική ενότητα έχει πληθυσμό 4.633 κατοίκους ενώ ως οικισμός 1.531.[2]

Φωτογραφίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Δομοκός από το κάστρο
Ο Δομοκός από το κάστρο  
Χάρτης της μάχης του Δομοκού
Χάρτης της μάχης του Δομοκού  

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 218, τομ. 10. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10633 (σελ. 159 του pdf)
  3. ↑ 3,0 3,1 «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  4. ↑ «Δομοκός ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ, Δήμος ΔΟΜΟΚΟΥ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  5. ↑ «Οροπέδιο Δομοκού: τόπος των δημητριακών και της δρυός». www.greekscapes.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  6. ↑ Γ. Χατζιδάκις, 1892: Einleitung in die neugriechische Grammatik. Leipzig: Breitkopf & Härtel, σελ. 437.
  7. ↑ Πληθυσμός 1907 - Υπουργείο των Εσωτερικών Στατιστικά αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής Πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907, Αθήνα, 1909 σ.17
  8. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  9. ↑ Παπαθανασίου, Μανώλης. «Κάστρο Δομοκού». Καστρολόγος. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  10. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  11. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  12. ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Δημοτική βρύση στο Δομοκό Φθιώτιδας». odysseus.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  13. ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  14. ↑ «» Καταστήματα κράτησης». Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 
  15. ↑ «Σιδηροδρομικός χάρτης της Ελλάδας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2015. 
  16. ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]