Δράκος του Βάβελ

Ο Δράκος του Βάβελ στο Cosmographie Universalis του Σεμπάστιαν Μύνστερ (1544).

Ο Δράκος του Βάβελ (πολωνικά: Smok Wawelski‎‎), γνωστός και ως ο Δράκος του Λόφου Βάβελ, είναι διάσημος δράκος στην πολωνική μυθολογία.

Σύμφωνα με την πιο παλαιά αφήγηση (13ος αιώνας), ένας δράκος μάστιζε την πρωτεύουσα της Κρακοβίας, η οποία ιδρύθηκε από τον θρυλικό βασιλιά Κράκο. Το ανθρωποφάγο τέρας κατευναζόταν με μια εβδομαδιαία μερίδα βοοειδών, μέχρι που τελικά νικήθηκε από τους γιους του βασιλιά χρησιμοποιώντας ως δόλωμα αγελάδες γεμισμένες με θείο. Αλλά ο νεότερος πρίγκιπας, Κράκος ο νεότερος, δολοφόνησε τον μεγαλύτερο αδερφό του για να πάρει τα εύσημα, και στη συνέχεια εξορίστηκε. Κατά συνέπεια, η Πριγκίπισσα Βάντα έπρεπε να διαδεχθεί το βασίλειο. Αργότερα, σε ένα χρονικό του 15ου αιώνα, τα ονόματα των πριγκίπων αλλάξαν, με τον πρεσβύτερο ως «Κράκο το νεότερο» και τον νεότερο ως Λεχ. Έδωσε επίσης στον ίδιο τον βασιλιά τα εύσημα για το τέχνασμα της γεμισμένης με θείο αγελάδας. Ένας ακόμη μεταγενέστερος χρονικογράφος (Μάρτσιν Μπιέλσκι, 1597) απέδωσε το τέχνασμα σε έναν τσαγκάρη ονόματι Σκουμπ, ή Σκούμπα, προσθέτοντας ότι η «Σπηλιά του Δράκου» βρίσκεται κάτω από το Κάστρο Βάβελ (στο λόφο Βάβελ στην όχθη του ποταμού Βιστούλα).

Λογοτεχνική ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παλαιότερη γνωστή αφήγηση της ιστορίας προέρχεται από το έργο του 13ου αιώνα που αποδίδεται στον επίσκοπο της Κρακοβίας και ιστορικό της Πολωνίας, Βιντσέτι Καντουούμπεκ.[1]

Πολωνικό Χρονικό (13 αι.)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με το Chronica seu originale regum et principum Poloniae του Βιντσέτι Καντουούμπεκ, ένας δράκος εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά Κράκου (λατινικά: Grakchus‎‎[2]).

Το αρχικό λατινικό κείμενο του Καντουούμπεκ στην πραγματικότητα αναφέρεται στον δράκο ως ολοφάγος[3] (πολωνική στιλπνότητα: całożerca, wszystkożerca,[4] «αυτός που καταπίνει κάτι ολόκληρο»), που ήταν ένας νεολογισμός που είχε επινοήσει.[5] Στην πολωνική μετάφραση του έργου, το τέρας αποδίδεται ως ο «άπληστα καταπίνων δράκος» (πολωνικά: chciwie połykał smok‎‎).[6]

Ήταν ένα «τρομερό και σκληρό θηρίο» που κατοικούσε «στα βάθη [κοιλότητες/καμπύλες] ενός συγκεκριμένου βράχου (scopulus)»[3][7] ή παρασύρθηκε σε «μια συγκεκριμένη σπηλιά (spelunca)»[8] σύμφωνα με τον Καντουούμπεκ., Chronicon Polono-Silesiacum (c. 1895) appends spelunca (cave) in parentheses, calling the beast olofagus [sic.]: "Erat enim in cuiusdam spelunce) scopuli anfractibus monstrum atrocitatis immanissime, quod quidam olofagum dicunt".

Ο δράκος απαιτούσε εβδομαδιαίο τάισμα με βοοειδή, διαφορετικά θα καταβρόχθιζε τους ανθρώπους. Με την ελπίδα να σκοτώσει τον δράκο, ο Κράκος κάλεσε τους δύο γιους του. Δεν μπόρεσαν, ωστόσο, να νικήσουν το πλάσμα μόνοι τους, έτσι σκέφτηκαν ένα κόλπο. Το τάισαν ένα τομάρι βοοειδούς γεμάτο με θείο που σιγόκαιγε, προκαλώντας τον πύρινο θάνατό του. Μετά την επιτυχία, ο νεότερος πρίγκιπας (αναφέρεται ως «Κράκος ο νεότερος», λατινικά: iunior Graccus‎‎,[9] πολωνικά: młodsy Grakus‎‎[6]) σκότωσε τον μεγαλύτερο αδερφό του, κατηγορώντας τον δράκο για το θάνατο. Αλλά το έγκλημά του αποκαλύφθηκε σύντομα και εκδιώχθηκε από τη χώρα. Στη συνέχεια, η Πριγκίπισσα Βάντα έπρεπε να αποδεχθεί τη βασιλεία.[10][11][12]

Παράγωγα χρονικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεταξύ των μεταγενέστερων χρονικών που προέρχονται από το έργο Χρονικό της Μείζονος Πολωνίας (<1296) του Βιντσέτι Καντουούμπεκ, δεν αναφέρεται καθόλου ο δράκος, ενώ το Χρονικό της Ντζιέζβα (Kronika Dzierzwy, 14ος αιώνας) ακολούθησε αμέσως μετά τον Καντουούμπεκ.[13] Και τα δύο αυτά χρονικά υποστηρίζουν ότι ο Κράκος ο νεότερος είναι ο νεότερος πρίγκιπας, και κρατούν τον μεγαλύτερο αδερφό ανώνυμο.[12]

Το χρονικό του 15ου αιώνα του Γιαν Ντουούγκος, ωστόσο, αντάλλαξε τους ρόλους των πριγκίπων, ισχυριζόμενος ότι ο νεότερος γιος που ονομαζόταν Λεχ ήταν ο δολοφόνος, ενώ ο μεγαλύτερος γιος με το όνομα Κράκος ο νεότερος ήταν το θύμα.[12][13] Η ιδέα για το σχέδιο να σκοτωθεί ο δράκος (ολοφάγος) πιστώνεται στον ίδιο τον βασιλιά Κράκο, όχι στους γιους του, επειδή ο βασιλιάς φοβόταν ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί μαζική έξοδος από την πόλη[12][13] και διατάζει να γεμίσουν το τομάρι με εύφλεκτες ουσίες, δηλαδή θείο (πολωνικά: próchno‎‎, λατινικά: cauma‎‎), κερί και πίσσα και να του βάλουν φωτιά. Ο δράκος έφαγε το φλεγόμενο γεύμα και πέθανε αναπνέοντας φωτιά λίγο πριν πεθάνει. Ο Ντουούγκος προσθέτει επίσης τη λεπτομέρεια ότι ο δράκος ζούσε σε μια σπηλιά του λόφου Βάβελ πάνω στην οποία ο βασιλιάς Κράκος είχε χτίσει το κάστρο του.[12][13] Σε κάθε περίπτωση, η αδελφοκτονία εξορίζεται, οπότε η αδερφή τους, η Πριγκίπισσα Βάντα, πρέπει να ανέβει στον θρόνο.[12]

Μνημεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα υποτιθέμενο κόκκαλο δράκου κρέμεται έξω από τον Καθεδρικός Ναός του Βάβελ στην Κρακοβία
Άγαλμα του Δράκου του Βάβελ από τον Μπρονίσουαφ Χρόμι

Το υποτιθέμενο Σπήλαιο του Δράκου του Βάβελ (Smocza Jama) κάτω από το Κάστρο Βάβελ εξακολουθεί να υπάρχει, στον χώρο στην άκρη του ποταμού Βιστούλα, το οποίο είναι επισκέψιμο. Το συγκεκριμένο σπήλαιο φέρεται να περιγράφηκε για πρώτη φορά περίπου το 1190, δηλαδή, στην πρώτη αφήγηση του μύθου από τον Καντουούμπεκ, αν και ο χρονικογράφος ανέφερε απλώς ότι το θηρίο κατοικούσε σε μια «κοιλότητα ενός βράχου (scopulus anfractibus)»,[3][7] δηλ. «μια σπηλιά (spelunca)».[8]

Ένα μεταλλικό γλυπτό του Δράκου του Βάβελ, που σχεδιάστηκε το 1969 από τον Μπρονίσουαφ Χρόμι, τοποθετήθηκε μπροστά από το Σπήλαιο του Δράκου το 1972.[14] Ο δράκος έχει επτά κεφάλια, αλλά συχνά οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχει ένα κεφάλι και έξι μπροστινά πόδια. Προς διασκέδαση των θεατών, αναπνέει φωτιά κάθε λίγα λεπτά, χάρη σε ένα ακροφύσιο φυσικού αερίου που είναι εγκατεστημένο στο στόμα του γλυπτού.

Ο Καθεδρικός Ναός της Κρακοβίας διαθέτει μια επιγραφή που μνημονεύει την ήττα του δράκου από τον Κράκο, έναν Πολωνό πρίγκιπα που, σύμφωνα με την επιγραφή, ίδρυσε την πόλη και έχτισε το παλάτι του πάνω από τη σπηλιά του σκοτωμένου δράκου.

Μπροστά από την είσοδο του καθεδρικού ναού, κρέμονται σε μια αλυσίδα οστά από φάλαινες ή πλάσματα του Πλειστόκαινου, τα οποία βρέθηκαν και μεταφέρθηκαν στον καθεδρικό ναό κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ως υπολείμματα δράκου. Πιστεύεται ότι ο κόσμος θα φτάσει στο τέλος του όταν τα οστά θα πέσουν στο έδαφος. Ο δρόμος που οδηγεί στις όχθες του ποταμού που οδηγεί προς το κάστρο είναι η ulica Smocza, που μεταφράζεται ως «Οδός Δράκου».

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Wincenty Kadłubek, "Kronika Polska", Ossolineum, Wrocław, 2008, (ISBN 83-04-04613-X)
  2. ↑ Plezia (1972).
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Kadłubek (1872): Erat enim in cuisdam scopuli anfractibus monstrum atrocitatis immanissimae
  4. ↑ Bielski, August ed., Kadłubek (1872), annotated index, p. 451.
  5. ↑ Kalik & Uchitel (2018).
  6. ↑ 6,0 6,1 Kadłubek (1862).
  7. ↑ 7,0 7,1 Nungovitch (2018): "terrible and cruel beast" dwelling "in the depths of a certain rock"
  8. ↑ 8,0 8,1 Węclewski ed. (1878) Chronica principum Poloniae, p. 430, n. 5: "W. Chr.
  9. ↑ Kadłubek (1872), note.
  10. ↑ Kadłubek (1862), Józefczyk tr., pp. 42–43 (in πολωνική)
  11. ↑ Nungovitch (2018).
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 Schlauch (1969).
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Rajman (2007).
  14. ↑ Bielowicz, Marcin (3 Ιανουαρίου 2011). «Smok Wawelski :. infoArchitekta.pl» (στα Πολωνικά). infoArchitekta.pl. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2018. 

Βιβλιογραφία 

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]