Δωμάτιο των Συζύγων

To Δωμάτιο των Συζύγων ή Ζωγραφισμένο Δωμάτιο, ιταλ. Camera degli Sposi ο Picta είναι ένα δωμάτιο γεμάτο νωπογραφίες με προοπτικές οφθαλμαπάτες, που έγιναν από τον Αντρέα Μαντένια στο Δουκικό ανάκτορο της Μάντοβα της Ιταλίας. Όταν εκτελέστηκαν οι τοιχογραφίες, τη Μάντοβα κυβερνούσαν οι Γκοντζάγκα, που κράτησαν την πολιτική αυτονομία της από τους πολύ δυνατότερους γείτονές τους -το Μιλάνο και τη Βενετία- με το να προσφέρουν μισθοφορικές υπηρεσίες.

O Λουδοβίκος Γ΄ Γκοντζάγκα που παρήγγειλε το έργο, μαρκήσιος της Μάντοβας την εποχή εκείνη, ήταν ο ίδιος εκπαιδευμένος επαγγελματίας στρατιωτικός και ήθελε να δώσει στον Οίκο του αξιοπιστία μέσω της τέχνης. Έτσι ανάθεσε στον Μαντένια, που ήταν ήδη ένας διάσημος ζωγράφος, το έργο· αυτό έγινε μέσα στο Αναγεννησιακά ανθρωπιστικό πολιτικό κλίμα, όπου άλλες Αυλές, όπως της Φερράρας, είχαν φτιάξει τα δικά τους ζωγραφιστά δωμάτια. Επελέγη το δωμάτιο του πρώτου ορόφου, στον βορειοανατολικό πύργο, στο ιδιωτικό μέρος του Κάστρου του Αγ. Γεωργίου, που ήταν ένα από τα κτήρια του δουκικού ανακτόρου. Τα παράθυρα του βόρειου και τού ανατολικού τοίχου είχαν θέα στη Μεσαία Λίμνη (Lago di Mezzo).

Ο βόρειος τοίχος με τη σκηνή των αυλικών.

To δωμάτιο θα είχε χρησιμοποιηθεί ως υπνοδωμάτιο τού Λουδοβίκου Γ΄, ως χώρος συγκέντρωσης της οικογένειας και στενών αυλικών και ως χώρος υποδοχής ιδιαίτερα σημαντικών φιλοξενούμενων. Η ημι-ιδιωτική λειτουργία τού δωματίου βοήθησε στο να δοθεί ένας τόνος αποκλειστικότητας στο Δωμάτιο των Συζύγων, καθώς ήθελαν να εντυπωσιάσουν τον θεατή με τον πλούτο και το πολιτιστικό κύρος των Γκοντζάγκα, χωρίς να θέλουν φανερά να γοητεύσουν με επίδειξη. Το Δωμάτιο ανακαινίστηκε πριν ζωγραφιστεί από τον Μαντένα, ώστε να γίνει ακριβώς τετράγωνο. Είναι διαστάσεων 8 Χ 8 και έχει ύψος 7 μ. Τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του δωματίου είναι, ότι έχει τρεις αψίδες σε κάθε πλευρά, ένα τζάκι στον βόρειο τοίχο, θύρες στον δυτικό και νότιο τοίχο και παράθυρα στον βόρειο και ανατολικό. Ζωγραφίστηκε το διάστημα 1465-74. Το Δωμάτιο έγινε γνωστό σύντομα μετά την ολοκλήρωσή του ως αριστούργημα στη χρήση προοπτικής οφθαλμαπάτης (trompe d' oeil) και της τεχνικής από κάτω προς τα επάνω (di sotto in sù).

Η οπτική ψευδαίσθηση (ιλλουζιονισμός) του Μαντένια κάνει τον θεατή να νομίζει, ότι βρίσκεται σε ένα περίπτερο με θέα στη φύση. Στην προοπτική που χρησιμοποιείται, υπάρχουν ανεπαίσθητες μετατοπίσεις προς ένα πλεονεκτικότερο σημείο με σκοπό κάθε φανταστικό στοιχείο της ψευδαίσθησης να φαίνεται πραγματικό στον θεατή. Στον βόρειο και δυτικό τοίχο, που έχουν ζωγραφιστά μάρμαρα στο κάτω μέρος και μία κουρτίνα στο επάνω, επίσης ζωγραφιστή, υπάρχει μία συνάντηση των Γκοντζάγκα και των αυλικών τους με φόντο ιδεαλιστικά τοπία, τα οποία αποκαλύπτονται πίσω από κουρτίνες τραβηγμένες ή που ανεμίζουν από ένα λεπτό αεράκι. Ο νότιος και ανατολικός τοίχος καλύπτονται από ζωγραφιστά υφάσματα μπροκάρ, που μιμούνται τα υφάσματα από τον ουρανό του κρεβατιού του Λουδοβίκου Γ΄, που θα κρεμόταν από τα άγκιστρα, τα οποία υπάρχουν ακόμη στη νοτιοανατολική γωνία της οροφής.

Ο δυτικός τοίχος με τη σκηνή της συνάντησης.

Ανάμεσα από τις τρεις αψίδες κάθε τοίχου ξεκινούν ταινίες προς την οροφή, που τη χωρίζουν σε οκτώ μέρη· κάθε μέρος έχει ένα οβάλ, απομίμηση γύψινου, με ένα πορτραίτο των οκτώ πρώτων αυτοκρατόρων των Ρώμης. Στη μέση σχηματίζεται ένα μεγαλύτερο άνοιγμα, σαν οπή στον ουρανό (oculus). Στο ζωγραφιστό κιγλίδωμα τού ανοίγματος παίζουν ερωτιδείς (putti), που φαίνονται από κάτω προς τα επάνω (di sotto in sù).

Στην (εικονική) οπή της οροφής ερωτιδείς παίζουν γύρω από ένα κιγκλίδωμα.

Πηγές

• Paoletti, John T.; Gary M. Radke (2005). Art, Power, and Patronage in Renaissance Italy. Upper Saddle River: Pearson/Prentice Hall. pp. 356–359..
• Paoletti, John T; Radke, Gary M (2012). Gary M Radke. Art in Renaissance Italy. Upper Saddle River, N.J: Pearson Prentice Hall. p. 351.
• Campbell, Stephen J; Cole; Michael Wayne (2012). Italian Renaissance Art. New York, New York: Thames & Hudson Inc. p. 219.