Δόξα εν υψίστοις Θεώ ...

Η σημαντικότερη θρησκευτική ρήση που φέρεται στο χριστιανικό δόγμα και έχει σχέση με τη γέννηση του Ιησού Χριστού είναι ο ύμνος των Αγγέλων επί του κοσμοϊστορικού εκείνου γεγονότος, που αναφέρεται από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Η πλήρης μορφή του οποίου και είναι:

Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. (Εκκλησιαστικό κείμενο)

Δόξα ἐν ὑψίστοις θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκίας. (Κριτικό κείμενο Nestle-Aland)

Όπως είναι γνωστό από τους τέσσερις Ευαγγελιστές που κατέγραψαν την ιστορία της ενανθρώπησης του Ιησού Χριστού μόνο οι δύο Ματθαίος και Λουκάς εξιστορούν το γεγονός της γέννησής του. Εξ αυτών, σημειώνεται ότι, μόνο ο Ευαγγελιστής Λουκάς περιλαμβάνει τη θεία αυτή υμνολογία των Αγγέλων που συνέβη πάνω από τη Βηθλεέμ της Ιουδαίας κατά τη θεία γέννηση, αναφέροντας συγκεκριμένα στο κεφ. Β΄:13-15:

καὶ ἐξαίφνης ἐγένετο σὺν τῷ ἀγγέλῳ πλῆθος στρατιᾶς οὐρανίου αἰνούντων τὸν Θεὸν καὶ λεγόντων• (14) Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. {15} Καὶ ἐγένετο ὡς ἀπῆλθον ἀπ' αὐτῶν εἰς τὸν οὐρανὸν οἱ ἄγγελοι, καὶ οἱ ἄνθρωποι οἱ ποιμένες εἶπον πρὸς ἀλλήλους• Διέλθωμεν δὴ ἕως Βηθλέεμ καὶ ἴδωμεν τὸ ῥῆμα τοῦτο τὸ γεγονὸς ὃ ὁ Κύριος ἐγνώρισεν ἡμῖν.

Ο Αγγελικός αυτός ύμνος υπέρ της Βηθλεέμ ηχεί κάθε χρόνο επί 21 αιώνες στ΄ αυτιά των ανθρώπων όλης της Γης υπενθυμίζοντας το γεγονός της ανατολής του αληθινού φωτός της νέας θρησκείας δια της οποίας αναγεννήθηκε ο άνθρωπος. Ανώνυμος ιερομόναχος του Ζ΄ αιώνα περιγράφει ως ακολούθως το γεγονός της υμνωδίας αυτής:

"Συντεταγμένα αγγελικά τάγματα υμνούν το Θείο Βρέφος.

Συντεταγμένα αγγελικά τάγματα υμνούν τον Θεάνθρωπον Ιησούν.

Συντεταγμένα αγγελικά τάγματα υμνούν τον Κύριον τον Ποιητήν των πάντων.

Την Αγίαν ταύτην νύκτα συνετελέσθη το θαύμα των θαυμάτων.

Η επί Γης ειρήνη των υμνωδών αγγέλων επέφερε την συμφιλίωσιν του πεπτωκότος ανθρώπου με τον Δημιουργόν του.

Την συμφιλίωση του πλάσματος με τον Πλάστην.

Ανυψούντες την κεφλήν προς τα άνω αναφωνούμε

δόξα και τιμή αέναος εις τον Ιησού Χριστόν τον Κύριον ημών.."

Όπως σημειώνει ένας από τους μεγαλύτερους θεολόγους στοχαστές και συγγραφείς της λατινικής Πατρολογίας, ο Ιερός Αυγουστίνος σχετικά με τον αγγελικό ύμνο:

«…Ο εσπαργανωμένος Χριστός της Βηθλεέμ έφερε τη ειρήνην του αγγελικού ύμνου μέσα εις την ψυχήν του πεπτωκότος ανθρώπου και τον συνεφιλίωσε με τον Δημιουργόν του Θεόν. Εναπόκειται πλέον εις τον άνθρωπον, ν΄ ατενίζη με τα όμματα της ψυχής του, πάντα προς την φάτνην του πτωχού και γλυκυτάτου Ιησού ίνα γέμη η ζωή του από εσωτερική ισορροπίαν και γαλήνην δια να αναγενννάται πνευματικώς μέχρι της συντέλειας των αιώνων.»

Ελληνικό Κείμενο στην Ορθόδοξη Εκκλησία

Δόξα Σοι τῷ δείξαντι τὸ φῶς. Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.[note 1] Ὑμνοῦμέν σε, εὐλογοῦμέν σε, προσκυνοῦμέν σε, δοξολογοῦμέν σε, εὐχαριστοῦμέν σοι, διὰ τὴν μεγάλην σου δόξαν. Κύριε Βασιλεῦ, ἐπουράνιε Θεέ, Πάτερ παντοκράτορ, Κύριε Υἱὲ μονογενές, Ἰησοῦ Χριστέ, καὶ Ἅγιον Πνεῦμα. Κύριε ὁ Θεός, ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Υἱός τοῦ Πατρός, ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ αἴρων τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου. Πρόσδεξαι τὴν δέησιν ἡμῶν, ὁ καθήμενος ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρός, καὶ ἐλέησον ἡμᾶς. Ὅτι σὺ εἶ μόνος Ἅγιος, σὺ εἶ μόνος Κύριος, Ἰησοῦς Χριστός, εἰς δόξαν Θεοῦ Πατρός. Ἀμήν. Καθ' ἑκάστην ἡμέραν εὐλογήσω σε, καὶ αἰνέσω τὸ ὄνομά σου εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. (Ακολουθούν στίχοι που ποικίλλουν ανάλογα με το αν η γιορτή είναι Κυριακή ή καθημερινή.)[2][3]		Glory to you who have shown us the light. Glory to God in the highest and on earth peace, good will to all people. We praise you, we bless you, we worship you, we glorify you, we give thanks to you for your great glory. Lord, King, heavenly God, Father, almighty; Lord, the only-begotten Son, Jesus Christ, and Holy Spirit. Lord God, Lamb of God, Son of the Father who take away the sin of the world, have mercy on us, you who take away the sins of the world. Receive our prayer, you who sit at the right hand of the Father, and have mercy on us. For you only are holy, only you are Lord Jesus Christ, to the glory of God the Father. Amen. Each day I shall bless you, and I will praise your name forever and to the ages of ages.[4]

Λατινικό Κείμενο στην Καθολική Εκκλησία

Glória in excélsis Deo et in terra pax homínibus bonae voluntátis. Laudámus te, benedícimus te, adorámus te, glorificámus te, grátias ágimus tibi propter magnam glóriam tuam, Dómine Deus, Rex caeléstis, Deus Pater omnípotens. Dómine Fili unigénite, Jesu Christe, Dómine Deus, Agnus Dei, Fílius Patris, qui tollis peccáta mundi, miserére nobis; qui tollis peccáta mundi, súscipe deprecatiónem nostram. Qui sedes ad déxteram Patris, miserére nobis. Quóniam tu solus Sanctus, tu solus Dóminus, tu solus Altíssimus, Jesu Christe, cum Sancto Spíritu: in glória Dei Patris. Amen.[5]		Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία. Υμνούμε σε, ευλογούμεν σε, προσκυνούμεν σε, δοξολογούμεν σε, ευχαριστούμεν σοι διά την μεγάλην σου δόξαν, Κύριε, Θεέ, Βασιλεύ επουράνιε, Θεέ Πάτερ παντοκράτορ. Κύριε, Υιέ Μονογενές, Ιησού Χριστέ, Κύριε ο Θεός, ο Αμνός του Θεού, ο Υιός του Πατρός, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου, ελέησον ημάς, ο αίρων τας αμαρτίας του κόσμου, πρόσδεξαι την δέησιν ημών, ο καθήμενος εν δεξιά του Πατρός, ελέησον ημάς. Ότι συ ει μόνος άγιος, συ ει μόνος Κύριος, συ ει μόνος Ύψιστος Ιησούς Χριστός, μετά του Παναγίου Πνεύματος, εις δόξαν Θεού Πατρός. Αμήν.[6]

Σημειώσεις

1. This verse follows the Byzantine text-type, which has εὐδοκία in the nominative case and thus translates to good will or favour. Modern critical editions of the New Testament used by scholars and most Bible societies follow the Alexandrian text-type, which has εὐδοκίας with a sigma at the end, which makes it a genitive case and renders it of good will or of favour.^[1]

Παραπομπές

1. «Luke 2:14 Text Analysis». Biblehub.com. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2021. 
2. «ΟΡΘΡΟΣ». Analogion.gr. 14 Νοεμβρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2012. 
3. «Ορθροσ Εν Ταισ Κυριακαισ». Analogion.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2012. 
4. «The Service of the Sunday Orthros». Goarch.org. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2012. 
5. Missale Romanum, editio typica tertia. Libreria Editrice Vaticana. 2008. ISBN 9788820981204. 
6. Ρωμαϊκό Λειτουργικό, τρίτη πρότυπη έκδοση. Κάκτος. 2006.