Εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία

Εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία
Άνοιξη της Πράγας και Ψυχρός πόλεμος
Χρονολογία21 Αυγούστου 1968 - 11 Σεπτεμβρίου 1968
ΤόποςΣοσιαλιστική Δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας
ΑίτιαΠροσπάθεια καταστολής της διαδικασίας μεταρρύθμισης στην Τσεχοσλοβακία.
Έκβαση
  • Νίκη του Συμφώνου της Βαρσοβίας
  • Παραίτηση του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ ως Α' Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας (KSČ)
  • Εκλογή του Γκούσταβ Χούζακ ως Α' Γραμματέας του KSČ
  • Σοβιετική στρατιωτική παρουσία στην Τσεχοσλοβακία μέχρι το 1991
  • Αποχώρηση της Αλβανίας από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας τον Σεπτέμβριο του 1968
Αντιμαχόμενοι
Οι χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας:
Σοβιετική Ένωση
Βουλγαρία
Πολωνία
Ουγγαρία
Κινητοποιήθηκε αλλά η συμμετοχή ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή:[1]
Ανατολική Γερμανία
Τσεχοσλοβακία
Διπλωματικά υποστηριζόμενη από τις κάτωθι χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας:
Αλβανία
Ρουμανία
και από τη
Γιουγκοσλαβία[2]
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
500.000 στρατιώτες (20 μεραρχίες)[3]
6.300 άρματα μάχης[4]
800 αεροσκάφη
235.000 στρατιώτες (18 μεραρχίες)[5]
2.500-3.000 άρματα μάχης
250 αεροσκάφη
Απολογισμός
96 νεκροί (84 σε ατυχήματα)
87 τραυματίες
10 νεκροί (σε ατυχήματα και αυτοκτονίες)[6]
4 νεκροί (σε ατυχήματα)
2 νεκροί
108 πολίτες νεκροί
500 τραυματίες[7]
5 στρατιώτες αυτοκτόνησαν[8]
70.130 Τσεχοσλοβάκοι πρόσφυγες[9]

Η εισβολή του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία, επίσημα γνωστή ως Επιχείρηση Δούναβης, ήταν μία κοινή εισβολή στην Τσεχοσλοβακία από τέσσερα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας -τη Σοβιετική Ένωση, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και την Πολωνία- τη νύχτα της 20-21 Αυγούστου του 1968. Περίπου 250.000 στρατιώτες του Συμφώνου της Βαρσοβίας επιτέθηκαν στην Τσεχοσλοβακία εκείνο το βράδυ,[10] με τη Ρουμανία και την Αλβανία να αρνούνται να συμμετάσχουν.[εκκρεμεί παραπομπή] Παρά το γεγονός ότι οι δυνάμεις της Ανατολικής Γερμανίας ήταν έτοιμες να συμμετάσχουν επίσης στην εισβολή, λίγες ώρες πριν την εισβολή διατάχθηκαν από τη Μόσχα να μην διασχίσουν τα σύνορα της Τσεχοσλοβακίας.[εκκρεμεί παραπομπή] Κατά την εισβολή, σκοτώθηκαν 108 άμαχοι[11] και περίπου 500 τραυματίστηκαν.[εκκρεμεί παραπομπή]

Η εισβολή σταμάτησε επιτυχώς τις μεταρρυθμίσεις της Άνοιξης της Πράγας του Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ και ενίσχυσε την εξουσία της απολυταρχικής πτέρυγας εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχοσλοβακίας (KSČ). Η εξωτερική πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη διάρκεια εκείνης της εποχής ήταν γνωστή ως Δόγμα Μπρέζνιεφ[12]

Υπόβαθρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το καθεστώς του Νοβότνυ: τέλη δεκαετίας 1950 – αρχές δεκαετίας 1960

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαδικασία αποσταλινοποίησης στην Τσεχοσλοβακία είχε ξεκινήσει υπό τον Αντονίν Νοβότνυ στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ωστόσο είχε προχωρήσει πιο αργά από ό,τι στα περισσότερα άλλα κράτη του Ανατολικού Μπλοκ.[13] Ακολουθώντας το παράδειγμα του Νικήτα Χρουστσόφ, ο Νοβότνι κήρυξε την ολοκλήρωση του σοσιαλισμού και το νέο σύνταγμα[14], κατά συνέπεια, υιοθέτησε το όνομα ως Τσεχοσλοβακική Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Ο ρυθμός της αλλαγής, ωστόσο, ήταν υποτονικός. Η αποκατάσταση των θυμάτων της σταλινικής εποχής, όπως εκείνων που καταδικάστηκαν στις δίκες του Σλάνσκι, μπορεί να είχε εξεταστεί ήδη από το 1963, αλλά δεν πραγματοποιήθηκε μέχρι το 1967.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η Τσεχοσλοβακία γνώρισε οικονομική ύφεση. Το σοβιετικό μοντέλο εκβιομηχάνισης εφαρμόστηκε ανεπιτυχώς, καθώς η Τσεχοσλοβακία ήταν ήδη εξ ολοκλήρου βιομηχανοποιημένη πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και το σοβιετικό μοντέλο λάμβανε κυρίως υπόψη τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες. Η προσπάθεια του Νοβότνυ για αναδιάρθρωση της οικονομίας, το Νέο Οικονομικό Μοντέλο του 1965, προκάλεσε επίσης αυξημένη ζήτηση για πολιτική μεταρρύθμιση.

Συνέδριο Συγγραφέων 1967

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθώς η αυστηρή κυβέρνηση χαλάρωσε τους κανόνες της, η Ένωση Τσεχοσλοβάκων Συγγραφέων άρχισε προσεκτικά να δείχνει δυσαρέσκεια και στην εφημερίδα του σωματείου, την Literární noviny, τα μέλη πρότειναν ότι η λογοτεχνία πρέπει να είναι ανεξάρτητη από το δόγμα του Κόμματος. Τον Ιούνιο του 1967, μια μικρή μερίδα του συνδικάτου των Τσέχων συγγραφέων άρχισε να δείχνει την συμπάθεια της στους ριζοσπάστες σοσιαλιστές, συγκεκριμένα τους Ludvík Vaculík, Μίλαν Κούντερα, Jan Procházka, Antonín Jaroslav Liehm, Pavel Kohout και Ivan Klíma. Λίγους μήνες αργότερα, σε συνέλευση του κόμματος, αποφασίστηκε η λήψη διοικητικών μέτρων κατά των συγγραφέων που εξέφρασαν ανοιχτά την υποστήριξη της μεταρρύθμισης. Δεδομένου ότι μόνο ένα μικρό μέρος του σωματείου είχε αυτές τις πεποιθήσεις, τα υπόλοιπα μέλη βασίστηκαν στο να πειθαρχήσουν τους συναδέλφους τους. Ο έλεγχος του Literární noviny και πολλών άλλων εκδοτικών οίκων μεταβιβάστηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού, και ακόμη και μέλη του κόμματος που αργότερα έγιναν σημαντικοί μεταρρυθμιστές, συμπεριλαμβανομένου του Ντούμπτσεκ, υποστήριξαν αυτές τις κινήσεις.

Άνοιξη της Πράγας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Άνοιξη της Πράγας

Η Άνοιξη της Πράγας (τσεχικά: Pražské jaro, σλοβακικά: Pražská jar) ήταν μια περίοδος πολιτικής φιλελευθεροποίησης στην Τσεχοσλοβακία που ξεκίνησε στις 5 Ιανουαρίου 1968, όταν ο μεταρρυθμιστής Αλεξάντερ Ντούμπτσεκ εξελέγη πρώτος γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Τσεχοσλοβακίας (KSČ) και συνεχίστηκε μέχρι 21 Αυγούστου όταν η Σοβιετική Ένωση και άλλα μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας εισέβαλαν στη χώρα για να σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις.

Οι μεταρρυθμίσεις της Άνοιξης της Πράγας ήταν μια ισχυρή προσπάθεια του Ντούμπτσεκ να παραχωρήσει πρόσθετα δικαιώματα στους πολίτες της Τσεχοσλοβακίας σε μια πράξη μερικής αποκέντρωσης της οικονομίας και εκδημοκρατισμού. Οι ελευθερίες που χορηγήθηκαν περιλάμβαναν χαλάρωση των περιορισμών στα μέσα ενημέρωσης, τον λόγο και τα ταξίδια. Μετά από εθνική συζήτηση για τη διαίρεση της χώρας σε μια ομοσπονδία τριών δημοκρατιών, της Βοημίας, της Μοραβίας-Σιλεσίας και της Σλοβακίας, ο Ντούμπτσεκ επέβλεψε την απόφαση να χωριστεί σε δύο, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακική Δημοκρατία.[15]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ M. Mark Stolarik, The Prague Spring and the Warsaw Pact Invasion of Czechoslovakia, 1968, Bolchazy-Carducci Publishers (2010) ISBN 9780865167513
  2. ↑ Back to the Business of Reform περιοδικό TIME
  3. ↑ Soviet Invasion of Czechoslovakia Global Security
  4. ↑ Invaze vojsk Varšavské smlouvy do Československa 21. srpna 1968 Army Web
  5. ↑ Čs. armáda po roce 1945 Armada Vojenstvi
  6. ↑ Brali udział w inwazji na Czechosłowację. Kombatanci? Wyborcza
  7. ↑ August 1968 – Victims of the Occupation Ústav pro studium totalitních režimů
  8. ↑ Jak zemřeli vojáci armád při invazi '68: Bulhara zastřelili Češi, Sověti umírali na silnicích IHNED
  9. ↑ Warsaw Pact invasion of Czechoslovakia Αρχειοθετήθηκε 2016-10-26 στο Wayback Machine. European Network Remembrance and Solidarity
  10. ↑ A Look Back … The Prague Spring & the Soviet Invasion of Czechoslovakia Αρχειοθετήθηκε 2017-04-29 στο Wayback Machine. Central Intelligence Agency
  11. ↑ Soviet invasion of 1968 to have its own web page Aktualne
  12. ↑ Glenn Chafetz, Gorbachev, Reform and the Brezhnev Doctrine: Soviet Policy Toward Eastern Europe, 1985-90, [Χρειάζεται σελίδα], Praeger Publishers (1993) ISBN 0-275-94484-0.
  13. ↑ Williams (1997), p. 107
  14. ↑ Williams (1997), p. 7
  15. ↑ Czech radio broadcasts 18–20 August 1968

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]