Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου (Γάζα)

Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου (Γάζα) القديس برفيريوس
Η Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου στη Γάζα (2022)
Βασικές πληροφορίες
Τοποθεσία	Γάζα, Παλαιστίνη
Γεωγραφικές συντεταγμένες	31°30′12″N 34°27′44″E / 31.5033062°N 34.4620836°E / 31.5033062; 34.4620836Συντεταγμένες: 31°30′12″N 34°27′44″E / 31.5033062°N 34.4620836°E / 31.5033062; 34.4620836
Υπαγωγή	Ορθόδοξη Εκκλησία (Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων)
Περιφέρεια	Κυβερνείο της Γάζας
Έδαφος	Λωρίδα της Γάζας
Περιοχή	Μέση Ανατολή
Χώρα	κράτος της Παλαιστίνης
Έτος αφιέρωσης	1150
Εκκλησιαστικό ή οργανωτικό καταστατικό	Λειτουργούσε μέχρι 19/10/2023
Ηγεσία	Αρχιεπίσκοπος Τιβεριάδος Αλέξιος (Μοσχονάς)
Ιστοσελίδα	Επίσημη ιστοσελίδα fb
Αποπεράτωση	1150–1160
Λεπτομέρειες
Μήκος	22,9 μέτρα
Πλάτος	8,9 μέτρα

Η Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου (στα αραβικά: كنيسة القديس برفيريوس) είναι ελληνορθόδοξη χριστιανική εκκλησία στην πόλη της Γάζας, στο κράτος της Παλαιστίνης. Πρόκειται για την παλαιότερη εν ενεργεία εκκλησία της πόλης. Βρίσκεται στη συνοικία Zaytun της Παλαιάς Πόλης της Γάζας και πήρε το όνομά της από τον επίσκοπό της του 5ου αιώνα, Άγιο Πορφύριο, του οποίου ο τάφος βρίσκεται στη βορειοανατολική γωνία της εκκλησίας..^[1]

Ιστορία

Προϋπήρχε ναός που είχε χτιστεί το 425 μ.Χ.^[2], ενώ η σημερινή εκκλησία κατασκευάστηκε μεταξύ 1150 και 1160 μ.Χ. από τους Σταυροφόρους. Σύμφωνα με αναφορές από το 15ο αιώνα ο ναός ήταν αφιερωμένος και στην Παρθένο Μαρία.^[3]

Ανακαινίστηκε το 1856^[1] και μολονότι έχουν διατηρηθεί κάποια γείσα και βάσεις κολόνων από την εποχή των Σταυροφόρων, τα περισσότερα αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία καθώς και οι αγιογραφίες είναι μεταγενέστερα.^[4]

Καταφύγιο αμάχων και 20 νεκροί από βομβαρδισμό το 2023

Κύριο λήμμα: Αεροπορική επιδρομή στην εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου (Γάζα)

Το 2014, περίπου 2.000 Παλαιστίνιοι που διέφυγαν από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς, που είχαν σκοτώσει περισσότερους από 70 Παλαιστίνιους, κατέφυγαν στην Εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου. Κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών, οικογένειες κοιμόντουσαν στους διαδρόμους και τα δωμάτια της εκκλησίας και των παρακείμενων κτιρίων, όπου τους παρείχε επίσης γεύματα και ιατρική περίθαλψη.^[5][6]

Η εκκλησία χρησιμοποιήθηκε και πάλι ως καταφύγιο από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς κατά τη διάρκεια του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς το 2023.^[7] Στις 19 Οκτωβρίου 2023, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις στόχευσαν το συγκρότημα της εκκλησίας σε αεροπορική επιδρομή, που οδήγησε στην καταστροφή ενός κτιρίου του συγκροτήματος όπου είχαν βρει καταφύγιο 400 Παλαιστίνιοι.^[8][9] Ο Εληνορθόδοξος Πατριάρχης Ιεροσολύμων Θεόφιλος Γ΄ και οι επικεφαλής των χριστιανικών δογμάτων στα Ιεροσόλυμα, σε κοινή ανακοίνωσή τους επιβεβαίωσαν ότι από την επίθεση σκοτώθηκαν 18 άμαχοι, εννέα από τους οποίους ήταν παιδιά.^[10]

Με ανακοίνωσή του, το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων εξέφρασε την πιο έντονη καταδίκη του για την ισραηλινή αεροπορική επιδρομή. Χαρακτήρισε την επίθεση ως έγκλημα πολέμου, τονίζοντας ότι δεν θα εγκαταλείψει το θρησκευτικό και ανθρωπιστικό του καθήκον, που έχει τις ρίζες του στις χριστιανικές του αξίες, να παρέχει όλα όσα είναι απαραίτητα σε περιόδους πολέμου και ειρήνης.^[11] Στο ίδιο πλαίσιο και οι επικεφαλής των χριστιανικών δογμάτων στα Ιεροσόλυμα, οι οποίοι υπογράμμισαν ότι παρά τις αδιάκοπες στρατιωτικές απαιτήσεις για εκκένωση των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και των χώρων λατρείας, τόσο ο Πατριάρχης Θεόφιλος όσο και οι ίδιοι δεν θα εγκαταλείψουν τη χριστιανική αποστολή τους, γιατί κυριολεκτικά δεν υπάρχει κανένα άλλο ασφαλές μέρος για στραφούν οι αθώοι.^[10]

Αρχιτεκτονική

Ο ναός του Αγίου Πορφυρίου έχει αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές ομοιότητες με τον Καθεδρικό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, που σήμερα είναι το Μεγάλο Τζαμί της Γάζας. Είναι ορθογώνιος, έχει μήκος 22,9 μ. και πλάτος 8,9 μ. και το πάτωμά του βρίσκεται χαμηλότερα από το έδαφος και ειδικότερα 1,8 μ. στο νότιο τμήμα και τρία μέτρα στο βόρειο τμήμα.^[3] Στην είσοδο του ναού στη δυτική πλευρά υπάρχει ημιυπαίθριος στεγασμένος χώρος με τρεις μαρμάρινους κίονες, οι βάσεις των οποίων χρονολογούνται από την εποχή των Σταυροφόρων.^[12] Υπάρχουν επίσης άλλες δύο είσοδοι στο ναό. Στη βορειοανατολική γωνία της εκκλησίας βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Πορφύριου.^[13]

Παραπομπές

1. Dumper, Michael; Abu-Lughod, Janet L. (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia, σελ. 156
2. Cohen and Lewis, 1978, p. 119
3. Pringle, Denys (1993). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A-K (excluding Acre and Jerusalem). I. Cambridge University Press, σελ. 216
4. https://web.archive.org/web/20110723041959/http://www.christusrex.net/www1/ofm/mad/discussion/123discuss.html
5. «Greek Orthodox church in Gaza shelters Muslims fleeing war» (στα αγγλικά). Reuters. 2014-07-22. https://www.reuters.com/article/us-palestinians-israel-gaza-church-idUSKBN0FR1O520140722. Ανακτήθηκε στις 2022-11-29. 
6. «Israel-Gaza conflict: Greek Orthodox church of St Porphyrios becomes a». The Independent (στα Αγγλικά). 28 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2022. 
7. «'War knows no religion': Gaza's oldest church shelters Muslims, Christians» (στα αγγλικά). Al Jazeera. 2023-10-16. https://www.aljazeera.com/amp/news/2023/10/16/war-knows-no-religion-gazas-oldest-church-shelters-muslims-christians. Ανακτήθηκε στις 2023-10-16. 
8. «'Dozens of Palestinian feared dead after Orthodox Church Complex in Gaza targeted'». Roya News. 2023-10-19. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-10-19. https://web.archive.org/web/20231019225307/https://en.royanews.tv/news/45536/2023-10-19. Ανακτήθηκε στις 2023-10-19. 
9. «'Blast Goes Off at Orthodox Church Campus in Gaza'». Wall Street Journal. 2023-10-19. https://www.wsj.com/livecoverage/israel-hamas-war-biden/card/blast-goes-off-at-orthodox-church-campus-in-gaza-oWLl1hHFxw5GmKWdXIIm. 
10. Λεβίτσκι, Σβετλάνα (22 Οκτωβρίου 2023). «Πατριάρχης Θεόφιλος και Αρχηγοί Εκκλησιών στην Ιερουσαλήμ: Ιερό και ηθικό καθήκον η προσφορά βοήθειας – Δεν εγκαταλείπουμε». orthodoxianewsagency.gr. 
11. «'Βομβαρδίστηκε ορθόδοξη εκκλησία στη Γάζα – Καταδικάζει την επίθεση το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων». orthodoxia.info. 19 Οκτωβρίου 2023. 
12. Meyer, Martin Abraham (1907). History of the city of Gaza: from the earliest times to the present day. Columbia University Press, σελ. 111
13. Cohen, Amnon; Lewis, Bernard (1978). Population and Revenue in the Towns of Palestine in the Sixteenth Century. Princeton University Press, σελ. 156

Βιβλιογραφία

• Clermont-Ganneau, C. S. (1896). [ARP] Archaeological Researches in Palestine 1873-1874, translated from the French by J. McFarlane. 2. London: Palestine Exploration Fund.  (pp. 381-3
• Cohen, Amnon· Lewis, B. (1978). Population and Revenue in the Towns of Palestine in the Sixteenth Century. Princeton University Press. ISBN 0-691-09375-X. 
• Dumper, Michael· Abu-Lughod, J. (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-919-5. 
• Meyer, Martin Abraham (1907). History of the city of Gaza: from the earliest times to the present day. Columbia University Press. 
• Pringle, D. (1993). The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A-K (excluding Acre and Jerusalem). I. Cambridge University Press. ISBN 0-521-39036-2.