Στο Σάο Τομέ και Πρίνσιπε διεξάγονται εκλογές για πρόεδρο και για κοινοβούλιο. Ο Πρόεδρος εκλέγεται για πενταετή θητεία με καθολική και μυστική ψηφοφορία. Μπορεί να υπηρετήσει το ανώτερο δύο συνεχείς θητείες. Η Εθνοσυνέλευση, η οποία απαρτίζεται από 55 μέλη, που εκλέγονται για τετραετή θητεία και συνεδριάζει στα μέσα του έτους.
Στις πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στη χώρα στις 3 Μαρτίου 1991 πρόεδρος εξελέγη ο Μιγκέλ Τροβοάντα. Τα προηγούμενα χρόνια η εκλογή του προέδρου γινόταν από την Εθνοσυνέλευση. Ο Τροβοάντα ήταν ο μοναδικός υποψήφιος και εξελέγη χωρίς αντίπαλο, με ποσοστό 100%. Ορκίστηκε ως ο δεύτερος πρόεδρος της χώρας στις 3 Απριλίου. Η συμμετοχή ήταν 60%.[1]
Στις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν για πρώτη φορά σε δύο γύρους στις 30 Ιουνίου και στις 21 Ιουλίου 1996, ο Μιγκέλ Τροβοάντα επανεξελέγη με ποσοστό 52,7%. Η συμμετοχή στον πρώτο γύρο ήταν 77,3% και στον δεύτερο 78,7%.[2] Ο αντίπαλος του Τροβοάντα, με τον οποίο αναμετρήθηκε στον δεύτερο γύρο, ήταν ο Μανουέλ Πίντο ντα Κόστα, ο οποίος στον δεύτερο γύρο έλαβε ποσοστό 47,3%.
Οι επόμενες προεδρικές εκλογές κρίθηκαν στον πρώτο γύρο στις 29 Ιουλίου 2001. Πρόεδρος εξελέγη ο Φραντίκε ντε Μενέζες από την Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση, με ποσοστό 55,1% έναντι 38,82% των ψήφων για τον Πατρίς Τροβοάντα, γιο του πρώτου προέδρου της χώρας, Μιγκέλ Τροβοάντα.[2]
Στις προεδρικές εκλογές του 2006, επανεξελέγη πρόεδρος (30 Ιουλίου) ο Φραντίκε ντε Μενέζες, με ποσοστό άνω του 60% των ψήφων έναντι περίπου 39% για τον κυριότερο αντίπαλό του, Πατρίς Τροβοάντα.
| Υποψήφιοι, Κόμματα | Ψήφοι | % |
|---|---|---|
| Φραντίκε ντε Μενέζες, Δημοκρατικό Κίνημα Δύναμη για Αλλαγή-Φιλελεύθερο Κόμμα | 34.859 | 60,6 |
| Πατρίς Τροβοάντα, Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση | 22.339 | 38,8 |
| Νίλο Γκιμαράες | 342 | 0,6 |
| Σύνολο (συμμετοχή 64,9%) | 57.540 | 100,0 |
| Εγγγεγραμμένοι | 91,119 | |
| Ψηφίσαντες | 59.178 | |
| Άκυρα | 1.638 | |
Πηγή: African Election Database.
| ||
Στις προεδρικές εκλογές του 2011, κέρδισε ο Μανουέλ Πίντο ντα Κόστα στον δεύτερο γύρο, με ποσοστό 52,8% έναντι 47,1% για τον αντίπαλό του, Εβαρίστο Καρβάλιο.
| Υποψήφιοι – Κόμματα | 1ος γύρος | 2ος γύρος | ||
|---|---|---|---|---|
| Ψήφοι | % | Ψήφοι | % | |
| Μανουέλ Πίντο ντα Κόστα – ανεξάρτητος | 21.457 | 35,62 | 35.112 | 52,88 |
| Εβαρίστο Καρβάλιο – Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση | 13.125 | 21,79 | 31.287 | 47,12 |
| Ντελφίμ Νέβες – Κόμμα Δημοκρατικής Συσπείρωσης – Αντανακλαστική Ομάδα και Δημοκρατικό Κίνημα Δύναμη για την Αλλαγή – Φιλελεύθερο Κόμμα | 8.652 | 14,36 | ||
| Μαρία ντας Νέβες – ανεξάρτητη | 8.461 | 14,04 | ||
| Έλσα Πίντο – ανεξάρτητη | 2.682 | 4,45 | ||
| Αουρέλιο Μαρτίνς – Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε/Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα | 2.445 | 4,06 | ||
| Φιλίντο Κόστα Αλέγκρε – ανεξάρτητος | 2.401 | 3,99 | ||
| Έλντερ Μπάρος – ανεξάρτητος | 414 | 0,69 | ||
| Ζόρζε Κοέλιο – ανεξάρτητος | 401 | 0,67 | ||
| Μανουέλ ντε ντέους Λίμα – ανεξάρτητος | 208 | 0,35 | ||
| Έγκυρα ψηφοδέλτια | 60.246 | 95,13 | 66.399 | 96,81 |
| Άκυρα ψηφοδέλτια | 2.822 | 4,87 | 2.191 | 3,19 |
| Σύνολο ψήφων | 63.328 | 100,00 | 68.590 | 100,00 |
| Συμμετοχή | 68,4% | 74,0% | ||
| Πηγή: African Election Database | ||||
Στις προεδρικές εκλογές στις 17 Ιουλίου 2016, πρόεδρος εξελέγη από τον πρώτο γύρο ο Εβαρίστο Καρβάλιο με ποσοστό 50,1% των ψήφων.
Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 7 Οκτωβρίου 2018.
Οι πρώτες και μοναδικές εκλογές για νομοθετική συνέλευση στο Σάο Τομέ και Πρίνσιπε που τότε ήταν πορτογαλική αποικία διεξήχθησαν τον Μάρτιο του 1973. Με βάση έναν οργανικό νόμο που εγκρίθηκε από την πορτογαλική εθνοσυνέλευση τον Μάιο του 1972, η αποικία θα τύγχανε μεγαλύτερης αυτονομίας και θα είχε δική της, 14μελή νομοθετική συνέλευση.[3] Οι περισσότεροι υποψήφιοι προτάθηκαν από το κίνημα Εθνική Δράση του Λαού, καθώς τα πολιτικά κόμματα ήταν απαγορευμένα. Από τον συνολικό πληθυσμό των 73.811, μόνο 5.881 άτομα εγγράφηκαν στους εκλογικούς καταλόγους. Ψήφισαν συνολικά 4.781 άνθρωποι, που αντιστοιχεί σε ποσοστό συμμετοχής 81,2%.[3]
Τον Ιούλιο του 1975 διενεργήθηκαν βουλευτικές εκλογές. Την περίοδο εκείνη η χώρα βρισκόταν υπό μονοκομματικό καθεστώς.Και τις 16 έδρες στην Συντακτική Συνέλευση κατέλαβε το μοναδικό νόμιμο πολιτικό κόμμα, Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε.[2]
Οι εκλογές του 1980 έγιναν στις 14 Μαΐου. Οι έδρες στην Εθνοσυνέλευση ήταν 40 και κερδήθηκαν στο σύνολό τους από το μοναδικό νόμιμο πολιτικό κόμμα, το Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε. [2]
Στις 30 Σεπτεμβρίου 1985, υπό μονοκομματικό καθεστώς, έγιναν βουλευτικές εκλογές και όλες οι 51 έδρες καταλήφθηκαν από το Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε. Τα μέλη της Συνέλευσης εξελέγησαν από τις Επαρχιακές Συνελεύσεις του Λαού, οι οποίες είχαν εκλεγεί άμεσα στο διάστημα 16-20 Αυγούστου.[4]
Οι πρώτες πολυκομματικές βουλευτικές εκλογές στην ιστορία της χώρας διεξήχθησαν στις 20 Ιανουαρίου 1991. Το αποτέλεσμα ήταν η νίκη για το Κόμμα Δημοκρατικής Συσπείρωσης - Αντανακλαστική Ομάδα, που κέρδισε τις 33 από τις συνολικά 55 έδρες, νικώντας το μέχρι πρότινος μοναδικό νόμιμο πολιτικό κόμμα, το Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε/Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα. Η συμμετοχή ήταν 77,1%.[5] Οι εκλογές ήταν "ελεύθερες και δίκαιες", σύμφωνα με αναφορές.[6]
Το Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε/Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα επανήλθε στην εξουσία, έπειτα από τις εκλογές στις 2 Οκτωβρίου 1994, κερδίζοντας 27 από τις 55 έδρες. Η συμμετοχή ήταν 52,1%.[5] Η νεοσύστατη Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση έλαβε 14 έδρες και ήρθε 2η.
Η νίκη του Κινήματος για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε επιβεβαιώθηκε και στις εκλογές του 1998 που διεξήχθησαν στις 8 Νοεμβρίου με τη συμμετοχή να διαμορφώνεται στο 64,5%. Το Κίνημα κέρδισε τις 31 από τις 55 έδρες με δεύτερο και πάλι το κόμμα Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση, με 16 έδρες.[5]
Με ποσοστό συμμετοχής 66,3% έγιναν βουλευτικές εκλογές στις 3 Μαρτίου 2002. Στις εκλογές δεν υπήρξε καθαρός νικητής, καθώς το αντιπολιτευόμενο MLSTP κατέλαβε τις 24 από τις συνολικά 55 έδρες στο κοινοβούλιο, με μία παραπάνω έδρα από το Δημοκρατικό Κίνημα Δύναμη για Αλλαγή του προέδρου Φραντίκε ντε Μενέζες. Οι υπόλοιπες 8 έδρες περιήλθαν στο συνασπισμό με επικεφαλής την Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση του πρώην προέδρου, Μιγκέλ Τροβοάντα. Στις 27 Μαρτίου 2002 ο πρόεδρος Μενέζες έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Γκαμπριέλ Κόστα, τερματίζοντας το πολιτικό αδιέξοδο έπειτα από τρεις εβδομάδες. Η κυβέρνηση σχηματίστηκε από αντιπροσώπους και των τριών κυρίαρχων πολιτικών συνασπισμών.[7]
Οκτώ πολιτικά κόμματα και δύο συνασπισμοί έλαβαν μέρος στις βουλευτικές εκλογές του 2006. Σε αυτές η Αντιπολίτευση αναδείχθηκε νικήτρια.
| Κόμματα | Ψήφοι | % | Έδρες |
|---|---|---|---|
συνασπισμός MDFM-PCD
|
36,79 | 23 | |
| Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε-Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (Movimento de Libertação de São Tomé e Príncipe) | 29,47 | 20 | |
| Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση (Acção Democrática Independente) | 20,00 | 11 | |
| Κίνημα Νέου Δρόμου (Movimento Novo Rumo) | 4,71 | 1 | |
Συνασπισμός Ουέ Κεντάτζι (Uê Kédadji)
|
- | ||
| Κόμμα των Εργατών του Σάο Τομέ (Partido Trabalhista Santomense) | - | ||
| Μέτωπο Χριστιανοδημοκρατών (Frente Democrática Cristã) | - | ||
| Σοσιαλιστικό Φιλελεύθερο Κόμμα (Partido Liberal Social) | - | ||
| Γενεά Ελπίδας (Geração Esperança) | - | ||
| Ένωση Δημοκρατών για την Ιθαγένεια και την Ανάπτυξη (União dos Democratas para Cidadania e Desenvolvimento) | - | ||
| Σύνολο (συμμετοχή 66,9%) | 55 | ||
| Πηγή: African Elections Database και Adam Carr | |||
Οι βουλευτικές εκλογές του 2010 διεξήχθησαν χωρίς να αναφερθούν επεισόδια βίας την 1η Αυγούστου 2010. Η Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση της Αντιπολίτευσης κέρδισε την πλειοψηφία των εδρών (26). To κυβερνών κόμμα MDFM-PCD του πρωθυπουργού Ζοακίμ Ραφαέλ Μπράνκο ηττήθηκε στις βουλευτικές εκλογές που διενεργήθηκαν την 1η Αυγούστου 2010, καθώς έμεινε στις 21 έδρες, επί συνόλου 55 στο κοινοβούλιο. Την τρίτη θέση κατέλαβε το Δημοκρατικό Κόμμα Συσπείρωσης - Ομάδα Αντανάκλασης, το οποίο ανήκε στον κυβερνώντα συνασπισμό, με 7 έδρες. Ο συνασπισμός του προέδρου Φραντίκε ντε Μενέζες (MDFM-PL) περιορίστηκε μόλις σε μία έδρα, με τη συμμετοχή στις εκλογές να είναι ιδιαίτερα υψηλή και να διαμορφώνεται σχεδόν στο 88%.[8]
| Κόμματα | Ψήφοι | % | Έδρες | +/– |
|---|---|---|---|---|
| Ανεξάρτητη Δημοκρατική Δράση (Acção Democrática Independente) | 29.588 | 42,19 | 26 | +15 |
| Κίνημα για την Απελευθέρωση του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε-Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (Movimento de Libertação de São Tomé e Príncipe/Partido Social Democrata) | 22.510 | 32,09 | 21 | +1 |
| Κόμμα Δημοκρατικής Συσπείρωσης – Ομάδα Αντανάκλασης (Partido de Convergência Democrática – Grupa de Reflexão) | 9.540 | 13,60 | 7 | +7 |
| Δημοκρατικό Κίνημα Δύναμη για Αλλαγή – Φιλελεύθερο Κόμμα (Movimento Democrático das Forças da Mudança – Partido Liberal) | 4.986 | 7,11 | 1 | –22 |
| Ένωση Δημοκρατών για την Ιθαγένεια και την Ανάπτυξη (União dos Democratas para Cidadania e Desenvolvimento) | 855 | 1,22 | — | — |
| Χριστιανοδημοκρατικό Μέτωπο (Frente Democrática Cristã) | 291 | 0,48 | — | — |
| Σοσιαλιστικό Κίνημα (Movimento Socialista) | 260 | 0,37 | — | — |
| Εθνική Ένωση για Δημοκρατία και Πρόοδο (União Nacional para a Democracia e Progresso) | 241 | 0,35 | — | — |
| Εθνική Δημοκρατική Συνομοσπονδία/Fêssu Bassóla (Confederação Democrática Nacional/Fêssu Bassóla) | 204 | 0,29 | — | — |
| Κόμμα CÓDÓ – Κίνημα για την Εθνική Αναζωπύρωση (Partido CÓDÓ – Movimento de Ressurgimento Nacional) | 129 | 0,18 | — | — |
| Σύνολο (συμμετοχή 89,01%) | 70.136 | 100,00 | 55 | — |
| Πηγή: CST[νεκρός σύνδεσμος] | ||||
Το μοναδικό μέχρι στιγμής δημοψήφισμα στην ιστορία της χώρας διενεργήθηκε στις 22 Αυγούστου 1990 για την έγκριση νέου συντάγματος. Με τον νέο καταστατικό χάρτη καθιερώθηκε ο πολυκομματισμός στη χώρα και το όριο του Προέδρου καθορίστηκε σε δύο επιτρεπόμενες θητείες. [9] Οι ψηφοφόροι ενέκριναν το νέο σύνταγμα σε ποσοστό 95,3%.