Στο Τζιμπουτί, που είναι ημιπροεδρική δημοκρατία, διεξάγονται εκλογές για πρόεδρο και για κοινοβούλιο. Η θητεία του Προέδρου είναι εξαετής. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από την Εθνοσυνέλευση, η οποία εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για πέντε έτη. Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.
Οι πρώτες προεδρικές εκλογές στη χώρα διενεργήθηκαν στις 12 Ιουνίου 1981. Μοναδικός υποψήφιος ήταν ο πρόεδρος Χασάν Γκουλέντ Απτιντόν από το Λαϊκό Συναγερμό για Πρόοδο, που ήταν το μοναδικό νόμιμο κόμμα στη χώρα εκείνη την περίοδο. Ο Απτιντόν επανεξελέγη για εξαετή θητεία, λαμβάνοντας 84,58% των ψήφων.[1] Η συμμετοχή ήταν γύρω στο 85%.
Στις γενικές εκλογές που έγιναν στις 24 Απριλίου 1987 επανεξελέγη πρόεδρος ο μοναδικός υποψήφιος Χασάν Γκουλέντ Απτιντόν με τη σημαία του μοναδικού νόμιμου κόμματος στη χώρα (Λαϊκός Συναγερμός για Πρόοδο). Ο Απτιντόν έλαβε ποσοστό 99,23% των ψήφων.[1]
Στις προεδρικές εκλογές που έγιναν στις 7 Μαΐου 1993 η συμμετοχή ήταν 51,2%. Επρόκειτο για τις πρώτες εκλογές μετά την επαναφορά του πολυκομματισμού (με δημοψήφισμα το 1992) και για πρώτη φορά περισσότεροι από ένας (συνολικά 5) ήταν οι υποψήφιοι. Ωστόσο, ο πρόεδρος Απτιντόν κέρδισε και νέα θητεία, με ποσοστό 60,7%.[2]
Οι εκλογές του 1999 έγιναν στον απόηχο της παραίτησης του Απτιντόν (προέδρου από το 1977) υπέρ του ανεψιού του, Ισμαήλ Ομάρ Γκουέλεχ , ο οποίος διορίστηκε διάδοχός του από το κυβερνών κόμμα (Λαϊκός Συναγερμός για Πρόοδο). Στις 9 Απριλίου 1999 διεξήχθησαν οι εκλογές και ο Γκουέλεχ κέρδισε άνετα τον ανεξάρτητο (και μοναδικό) αντίπαλό του Μουσά Αχμέντ Ιντρίς, με ποσοστό 74,02% των ψήφων.[3]
Ο Γκουέλεχ επανεξελέγη πρόεδρος (με συμμετοχή που ξεπέρασε το 70%) και στις εκλογές που έγιναν στις 8 Απριλίου 2005. Στη συνέχεια (9 Μαΐου) ορκίστηκε για δεύτερη εξαετή θητεία στο ύπατο αξίωμα.[4] Η εκλογή του έγινε χωρίς αντίπαλο.
Τον Απρίλιο του 2010 η εθνοσυνέλευση τροποποίησε το Σύνταγμα ώστε να επιτραπεί στον Ισμαήλ Ομάρ Γκουέλεχ να διεκδικήσει και 3η προεδρική θητεία.[5] Από το Φεβρουάριο 2011 ξέσπασαν διαδηλώσεις στην χώρα, με αίτημα την παραίτηση του Γκουέλεχ, στον απόηχο και των ταραχών σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής εκείνη την περίοδο.[6] Αρκετοί διαδηλωτές συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν.[7][8] Ο Γκουέλεχ επανεξελέγη με μεγάλο ποσοστό και ορκίστηκε για 3η θητεία στις 8 Μαΐου 2011.[9]
Στις προεδρικές εκλογές στις 8 Απριλίου 2016, ο Ισμαήλ Ομάρ Γκουέλεχ κέρδισε και 4η θητεία με ποσοστό 87% των ψήφων από τον πρώτο γύρο.[10]
Πριν την ανεξαρτησία, στη Γαλλική Σομαλιλάνδη διεξήχθησαν εκλογές για το 20μελές Συμβούλιο Αντιπροσώπων. Οι πρώτες τέτοιες εκλογές έγιναν τον Μάρτιο του 1946.[11] Η εκλογή του 20μελούς συμβουλίου έγινε σε 2 κολέγια, καθένα από τα οποία εξέλεξε 10 μέλη. Στο πρώτο κολέγιο εξελέγησαν 6 έδρες άμεσα από τους Γάλλους πολίτες, ενώ στο δεύτερο κολέγιο οι 6 έδρες εξελέγησαν άμεσα από τους λαούς της Σομαλίας, τους Αφάρ και τους Άραβες (η κάθε εθνοτική ομάδα εξέλεξε από 2 έδρες). Τον Αύγουστο του 1950 εγκρίθηκε ένας νέος εκλογικός Νόμος και τα μέλη του συμβουλίου αυξήθηκαν σε 25. Οι εκλογές έγιναν τον Δεκέμβριο του 1950. Το πρώτο κολέγιο (Γάλλοι) επέλεξε τα 12 μέλη του συμβουλίου και το δεύτερο (Αφρικανοί) τα 13.[12] Την πλειοψηφία των εδρών κέρδισε ο Συναγερμός του Γαλλικού Λαού. Ακολούθησαν παρόμοιες εκλογές το 1952 και το 1955. Στις 23 Ιουνίου 1957 έγιναν εκλογές για Εδαφικό Συμβούλιο. Και τις 30 έδρες κέρδισε η Ρεπουμπλικανική Ένωση.[13] Την επόμενη χρονιά (23 Νοεμβρίου 1958) έγιναν με απλή αναλογική εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Εδαφικού Συμβουλίου.[14] Το αποτέλεσμα ήταν η νίκη για την Άμυνα των Οικονομικών και Κοινωνικών Συμφερόντων του Εδάφους , με την κατάληψη 25 επί συνόλου 32 εδρών. Στις 18 Νοεμβρίου 1963 έγιναν εκλογές για εδαφικό συμβούλιο. Ο Αλί Αρέφ Μπουράν εξελέγη πρόεδρος του Εκτελεστικού Συμβουλίου έπειτα από τις εκλογές.[15]
Στο Γαλλικό Έδαφος των Αφάρ και Ισά έγιναν εκλογές για εδαφικό συμβούλιο στις 17 Νοεμβρίου 1968.[16] Το αποτέλεσμα ήταν η νίκη για τον Δημοκρατικό Συναγερμό των Αφάρ, που κατέλαβε τις 20 από τις συνολικά 32 έδρες.[16] Στη συνέχεια, έγιναν ξανά εκλογές στις 18 Νοεμβρίου 1973. Αποτέλεσμα ήταν η νίκη για την ομάδα των υποψηφίων "Majorité" , οι οποίοι ήταν φίλα προσκείμενοι στους Αφάρ και στον Αλί Αρέφ Μπουράν. Οι άλλες δύο μετριοπαθείς ομάδες της αντιπολίτευσης ("opposition moderée") ήταν φίλα προσκείμενοι στον ηγέτη της αντιπολίτευσης Χασάν Γκουλέντ Απτιντόν (κυρίως Ισά και σομαλικής εθνότητας) και οι "opposition dure". Η συμμετοχή έφτασε το 75,6%.[17]
Εκλογές για Συντακτική Συνέλευση διεξήχθησαν στις 8 Μαΐου 1977 , με ταυτόχρονη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος για ανεξαρτησία από τη Γαλλία. Η Εθνική Ένωση για την Ανεξαρτησία και το Λαϊκό Απελευθερωτικό Κίνημα δεν έλαβαν μέρος στις εκλογές, με αποτέλεσμα ο Λαϊκός Συναγερμός για την Ανεξαρτησία να κερδίσει και τις 65 έδρες.[18][19]
Οι πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά την ανεξαρτησία του Τζιμπουτί το 1977, έγιναν στις 21 Μαΐου 1982. Όλες τις έδρες κέρδισε ο Λαϊκός Συναγερμός για Πρόοδο (RPP), που ήταν το μοναδικό νόμιμο κόμμα την εποχή εκείνη. Το 100% των ψηφοφόρων ενέκριναν τη λίστα των 65 υποψηφίων για την πλήρωση των ισάριθμων εδρών στην εθνοσυνέλευση, με συμμετοχή 92,4%.[20]
Στις εκλογές του 1987 που συνέπεσαν με τις προεδρικές, ο κυβερνών συνασπισμός PRP πρότεινε 65 υποψηφίους για τις ισάριθμες έδρες στην εθνοσυνέλευση. Ο σχετικός κατάλογος εγκρίθηκε από το 98,6% των ψηφοφόρων, με τη συμμετοχή να διαμορφώνεται στο 88,69%.[21]
Με πολυκομματικό σύστημα έγιναν οι επόμενες βουλευτικές εκλογές στις 18 Δεκεμβρίου 1992. Η πολυκομματική δημοκρατία εισήχθη με δημοψήφισμα που έγινε την ίδια χρονιά. Υπήρχε περιορισμός 4 κομμάτων για συμμετοχή και το Μέτωπο για την Αποκατάσταση της Ενότητας και της Δημοκρατίας επέλεξε να μην συμμετάσχει στις εκλογές.[1] Το 75% των ψήφων και όλες τις 65 έδρες στην εθνοσυνέλευση κέρδισε ο Λαϊκός Συναγερμός για Πρόοδο. Η συμμετοχή περιορίστηκε στο 48,5%, καθώς δεν άσκησαν το εκλογικό τους δικαίωμα πολλοί Αφάρ.[22]
Στις βουλευτικές εκλογές του 1997, που έγιναν στις 19 Δεκεμβρίου το Μέτωπο για την Αποκατάσταση της Ενότητας και της Δημοκρατίας έλαβε μέρος αυτήν τη φορά (σε αντίθεση με το μποϊκοτάζ των προηγούμενων εκλογών) με κοινούς υποψήφιους με το κυβερνών κόμμα PRP. Οι δύο συνασπισμοί κέρδισαν 65 έδρες στην Εθνοσυνέλευση, με το PRP να κερδίζει 54 και το FRUD να καταλαμβάνει 11 έδρες. Η προσέλευση τις κάλπες ήταν 56,7%.[23]
Το κυβερνών κόμμα Ένωση για την Προεδρική Πλειοψηφία κέρδισε όλες τις έδρες (συνολικά 65) έπειτα από τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών στις 8 Απριλίου 2003. Η αντιπολίτευση κατήγγειλε νοθεία.[24]
Στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 8 Φεβρουαρίου 2008, δεν έλαβαν μέρος υποψήφιοι από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για παρατυπίες από τη μεριά του κυβερνώντος κόμματος.[25] Ο κυβερνών συνασπισμός, Ένωση για την Προεδρική Πλειοψηφία (UMP), κέρδισε καθολική νίκη, με σχεδόν 95% των ψήφων και 65 έδρες (όλες).
Οι τελευταίες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 22 Φεβρουαρίου 2013. Η αντιπολίτευση έλαβε μέρος με το συνασπισμό Ένωση για την Εθνική Ασφάλεια.[26] Ο κυβερνών συνασπισμός Ένωση για την Προεδρική Πλειοψηφία κέρδισε 43 επί συνόλου 65 έδρες στο Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η Αντιπολίτευση κατήγγειλε ότι τα αποτελέσματα από την πρωτεύουσα, Τζιμπουτί, ήταν εσφαλμένα και ανακοίνωσε άλλα αποτελέσματα, με βάση τα οποία το UMP μειώνεται στις 40 έδρες και η αντιπολίτευση είχε 25 έδρες.[27]
Οι βουλευτικές εκλογές που έγιναν στις 23 Φεβρουαρίου 2018 επισκιάστηκαν από το μποϊκοτάζ της αντιπολίτευσης. Ο κυβερνών συνασπισμός, Ένωση για την Προεδρική Πλειοψηφία (UMP), κέρδισε τις 58 από τις συνολικά 65 έδρες στην Εθνοσυνέλευση.[28]
Στις 21 Οκτωβρίου 1945 ως μέρος ενός ευρύτερου γαλλικού δημοψηφίσματος, έγινε ένα δημοψήφισμα στη Γαλλική Σομαλιλάνδη, με συμμετοχή 73,4%.[29] Ανάμεσα στις 2 προτάσεις, που εγκρίθηκαν με μεγάλο ποσοστό, ήταν να έχει ρόλο συντακτικής συνέλευσης η εκλεγμένη συνέλευση.
Τον Μάιο του 1946 στο πλαίσιο ενός δημοψηφίσματος για σύνταγμα στη Γαλλία, οι πολίτες της Γαλλικής Σομαλιλάνδης απέρριψαν την πρόταση με ποσοστό 60%.[29] Παρόμοια απορρίφθηκε το σύνταγμα που τέθηκε και στο επόμενο δημοψήφισμα, τον Οκτώβριο του 1946, σε ποσοστό 73%.[29]
Αντίθετα με τα δημοψηφίσματα του 1946, το νέο Γαλλικό Σύνταγμα εγκρίθηκε και στη Γαλλική Σομαλιλάνδη με ποσοστό 75,24% των ψηφοφόρων σε δημοψήφισμα που έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου 1958. Έτσι, οι ψηφοφόροι τάχθηκαν υπέρ της συνεχούς σύνδεσης με τη Γαλλία και της ένταξης στη Γαλλική Κοινότητα.[30]
Στο δημοψήφισμα που έγινε στις 19 Μαρτίου 1967 οι πολίτες στη Γαλλική Σομαλιλάνδη τάχθηκαν υπέρ της παραμονής του εδάφους στη Γαλλία, σε ποσοστό 60,60%. Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία διατάχθηκε από τον τότε πρόεδρο, στρατηγό Σαρλ Ντε Γκολ, σε απάντηση στα επεισόδια και στις διαδηλώσεις που έλαβαν χώρα κατά την επίσημη επίσκεψή του στο έδαφος την προηγούμενη χρονιά.[31][32]
Στις 8 Μαΐου 1977 στο Γαλλικό Έδαφος των Αφάρ και Ισά διεξήχθη δημοψήφισμα, στο οποίο αποφασίστηκε (με 99,8% υπέρ) η ανεξαρτησία από τη Γαλλία.[33] Ως αποτέλεσμα, το έδαφος κηρύχθηκε ανεξάρτητο με την ονομασία Τζιμπουτί στις 27 Ιουνίου 1977 και κάθε χρόνο τιμάται η επέτειος αυτή ως εθνική γιορτή.
Με το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 1992 εγκρίθηκε ένα νέο σύνταγμα στο ανεξάρτητο Τζιμπουτί και επαναφέρθηκε ο πολυκομματισμός (υπέρ ψήφισε το 98,1%). Το δεύτερο ερώτημα που αφορούσε τον περιορισμό των πολιτικών κομμάτων σε 4 υπερψηφίστηκε επίσης, σε ποσοστό 97,9%. Η συμμετοχή ήταν 75,2%.[34] Ως αποτέλεσμα, τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου διεξήχθησαν οι πρώτες πολυκομματικές εκλογές στη χώρα.