Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στη Ρωσία

Χάρτης στον οποίο απεικονίζονται οι χώρες με διαφορετικό χρώμα ανάλογα με τη κατάταξή τους στο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου (2021) -το πορτοκαλί χρώμα της Ρωσίας δείχνει ότι αναφορικά με την ελευθερία του τύπου η κατάσταση είναι δύσκολη στη χώρα

Η ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης στη Ρωσία κατοχυρώνεται στο αρ. 29&5 του ρωσικού Συντάγματος. Στην ίδια διάταξη προβλέπεται και η απαγόρευση της λογοκρισίας.[1] Επίσης η Ρωσία δεσμευόταν, όσον αφορά την ελευθερία της έκφρασης, όντας μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, από το 1996 μέχρι το 2022, (όταν αποχώρησε προκειμένου να προλάβει την αποβολή της από τα υπόλοιπα μέλη λόγω της εισβολής στην Ουκρανία) από το αρ. 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.[2]

Παρόλα αυτά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι στη Ρωσία αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες καθώς εμπόδια τίθενται και από τις τρεις μορφές εξουσίας. Υπάρχουν νόμοι με αντικείμενο τη καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του θρησκευτικού μίσους και τη προστασία των παιδιών που η διατύπωσή τους καθιστά τελικά πάρα πολύ δύσκολη την ανεξάρτητη δημοσιογραφία.[3][4] Επίσης έχει ψηφιστεί νόμος που ποινικοποιεί τη δημοσίευση πληροφοριών που χαρακτηρίζονται αναξιόπιστες καθώς και την έκφραση γνώμης που θεωρείται ότι δείχνει ασέβεια προς τη κοινωνία, τους θεσμούς και τα κρατικά σύμβολα.[5] Στις 4 Μαρτίου 2022 τέθηκε σε ισχύ νόμος που απαγορεύει τη δημοσίευση «ψευδών πληροφοριών» σχετικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με προβλεπόμενη ανώτατη ποινή τα 15 χρόνια.[6] Σημαντικό ρόλο στην άσκηση λογοκρισίας παίζει η Roskomnadzor (στα ρωσικά: Роскомнадзор), η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εποπτείας των Επικοινωνιών, της Τεχνολογίας Πληροφοριών και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης).[7] Επίσης σε αρκετούς δημοσιογράφους έχουν επιβληθεί ποινές φυλάκισης και χρηματικά πρόστιμα για διάφορες κατηγορίες.[8][9]

Από το 1992 μέχρι σήμερα έχουν δολοφονηθεί στη Ρωσία 50 δημοσιογράφοι λόγω της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, μεταξύ των οποίων η δημοσιογράφος Άννα Πολιτκόφσκαγια, το 2006.[10][11][12]

Δεδομένης αυτής της κατάστασης η Ρωσία βρίσκεται σε πολύ χαμηλές θέσεις όσον αφορά την ελευθερία του τύπου, στον Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου, της οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα και στην αναφορά της οργάνωσης Freedom House.[13]