Επινίκιος ύμνος

Ως επινίκιος ύμνος στην χριστιανική εκκλησιαστική υμνολογία λέγεται περίφημος ύμνος που ψάλλεται στη Θεία λειτουργία. Ο ύμνος αυτός αρχίζει με τις λέξεις:

Άγιος, άγιος, άγιος, Κύριος Σαββαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης σου, κ.λπ."

Τον ύμνο αυτό ψάλλει ο εκκλησιαστικός χορός αμέσως μετά το πέρας της ευχής του ιερουργούντος ιερέα:

"Άξιον και δίκαιον σε υμνείν, σε ευλογείν.... καίτοι σοι παρεστήκασι χιλιάδες αρχαγγέλων και μυριάδες αγγέλων, τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ, εξαπτέρυγα, πολυόμματα, μετάρσια, πτερωτά τον επινίκιον ύμνον άδοντα, βοώντα, κεγραγότα και λέγοντα".

Ο Επινίκιος ύμνος συγκροτείται στην πραγματικότητα από δύο επιμέρους ύμνους, εκ των οποίων ο μεν πρώτος ανάγεται στην Παλαιά Διαθήκη και είναι ο θριαμβευτικός ύμνος τον οποίο άκουσε στον πρόναο του Ναού του Σολομώντα, ο προφήτης Ησαΐας, με μια μικρή παραλλαγή (αποδίδεται στο γ΄ πρόσωπο ενικού):

"Άγιος, άγιος, άγιος, Κύριος Σαββαώθ, πλήρης πάσα η γη της δόξης αυτού"

και ο έτερος που ανάγεται στη Καινή Διαθήκη και είναι ο αποθεωτικός ύμνος των Εβραίων που επεφύλαξαν στον Ιησού Χριστό κατά την περίλαμπρη είσοδό του στα Ιεροσόλυμα: "Ωσσανά ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου".

Μικρή παραλλαγή του επινίκιου ύμνου είναι εκείνος που ψάλλεται στη λειτουργία των Αποστόλων όπου φέρεται ως εξής:

"Άγιος, άγιος, άγιος, Κύριος Σαββαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης αυτού, ευλογητός εις τους αιώνας, αμήν."

Αυτή η παραλλαγή προήλθε από την προς Ρωμαίους επιστολή (α΄25) όπου "(ός εστίν), ευλογητός εις τους αιώνας".

Ο επινίκιος ύμνος είναι από τους αρχαιότερους ύμνους που ψάλλεται στις λειτουργίες των Χριστιανών.