Ευφωνία

Ευφωνία
Το είδος Euphonia violacea
Το είδος Euphonia violacea
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Υποσυνομοταξία: Σπονδυλωτά (Vertebrata)
Ομοταξία: Πτηνά (Aves)
Τάξη: Στρουθιόμορφα (Passeriformes)
Υποτάξη: Ωδικά (Passeri)
Υπεροικογένεια: Στρουθιοειδή (Passeroidea)
Οικογένεια: Σπιζίδες (Fringillidae)
Υποοικογένεια: Ευφωνιίνες (Euphoniinae)
Γένος: Ευφωνία
(Euphonia)
Desmarest, 1806

Οι ευφωνίες είναι πουλιά του γένους Euphonia, μιας ομάδας νεοτροπικών ωδικών πτηνών που ανήκει στην οικογένεια του σπίνου, τις σπιζίδες. Μαζί με τις χλωροφωνίες συναποτελούν την ομώνυμη υποοικογένεια ευφωνιίνες. Η ονομασία του γένους, από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις εὖ και φωνή, οφείλεται στο ευχάριστο κελάηδημα των πουλιών αυτών.

Οι περισσότερες αρσενικές ευφωνίες έχουν χρώμα σκούρο μπλε στο επάνω μέρος του σώματος και ζωηρό κίτρινο στο κάτω. Πολλές έχουν ωχρά εμπρόσθια μέρη κεφαλής και λευκό το κάτω μέρος της ουράς, που δίνει χρωματική αντίθεση με τα προηγούμενα χρώματα. Μερικά έχουν γαλάζιες κηλίδες στην κεφαλή και κάτω μέρος σώματος που τείνει προς το πορτοκαλί. Τα θηλυκά έχουν πολύ λιγότερο έντονα χρώματα, με το λαδί πράσινο να κυριαρχεί σε όλο το σώμα. Το συνολικό μήκος τους κυμαίνεται από 9 έως 11 εκατοστά. Τρέφονται με μικρούς καρπούς, ιδίως της οικογένειας φυτών Loranthaceae. Κάποια είδη ίσως τρώνε και μερικά έντομα.[1]

Οι ευφωνίες θεωρούνταν κάποτε μέλη της μεγάλης οικογένειας Thraupidae.[2] Το γένος Euphonia ορίσθηκε το έτος 1806 από τον Γάλλο ζωολόγο Ανσέλμ Γκαετάν Ντεμαρέ στο έργο του Histoire naturelle des tangaras, des manakins et des todiers, με βάση το είδος Euphonia minuta.[3][4] Μια μοριακή φυλογενετική μελέτη (εξέταση DNA) των σπιζιδών που δημοσιεύθηκε το 2012 περιελάμβανε εννέα είδη του γένους Euphonia και ένα του γένους Chlorophonia, τη χλωροφωνία την κυανή. Το κλαδόγραμμα που προέκυψε έδειξε ότι η χλωροφωνία η κυανή περιεχόταν στον κλάδο των ευφωνιών.[5]

Μια ταξινομική ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 2020 έδειξε ότι το γένος Euphonia είναι παραφυλετικό ως προς το Chlorophonia. Οι συντάκτες της αναλύσεως πρότειναν έτσι την αναβίωση του γένους Cyanophonia, που είχε εισαχθεί το 1851 από τον Charles Lucien Bonaparte. Μια άλλη, απλούστερη οδός για την άρση της παραφυλετικότητας θα ήταν η μετακίνηση τριών ειδών (Euphonia musica, Euphonia cyanocephala και Euphonia elegantissima) στο γένος Chlorophonia, και αυτή η οδός ακολουθήθηκε από τη Διεθνή Ένωση Ορνιθολόγων.[6]

Κατάλογος ειδών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με βάση τα παραπάνω, σήμερα θεωρείται ότι το γένος Euphonia περιλαμβάνει τα εξής 24 είδη[7]:

Εικόνα Κοινή ονομασία Επιστημονική ονομασία Γεωγραφική κατανομή
Ευφωνία της Τζαμάικα Euphonia jamaica Τζαμάικα
Πορτοκαλοκόρυφη ευφωνία Euphonia saturata Κολομβία, Εκουαδόρ και Περού
Ευφωνία η μολυβδόχρωμη Euphonia plumbea Βραζιλία, Κολομβία, Γαλλική Γουιάνα, Γουιάνα, Περού, Σουρινάμ και Βενεζουέλα
Ευφωνία με μοβ λαιμό Euphonia chlorotica Αργεντινή, Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία, Εκουαδόρ, Γαλλική Γουιάνα, Γουιάνα, Παραγουάη, Περού, Σουρινάμ, Ουρουγουάη και Βενεζουέλα
Ευφωνία του Finsch Euphonia finschi Βραζιλία, Γαλλική Γουιάνα, Γουιάνα, Σουρινάμ και ανατολική Βενεζουέλα
Βελουδόστηθη ευφωνία Euphonia concinna Κολομβία
Ευφωνία του Τρινιντάντ Euphonia trinitatis Κολομβία, Τρινιντάντ και Tομπάγκο και Βενεζουέλα
Ευφωνία του δυτικού Μεξικού Euphonia godmani Μεξικό
Ευφωνία των θάμνων Euphonia affinis Μπελίζ, Γουατεμάλα, Ονδούρα, Νικαράγουα και χαμηλές περιοχές της Κόστα Ρίκα προς τον Ατλαντικό
Κιτρινοκόρυφη ευφωνία Euphonia luteicapilla Κόστα Ρίκα, Νικαράγουα και Παναμάς
Λευκοπρόσωπη ευφωνία Euphonia chrysopasta Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία, Εκουαδόρ, Γαλλική Γουιάνα, Γουιάνα, Περού, Σουρινάμ και Βενεζουέλα
Ευφωνία η μικρή Euphonia minuta Νότιο Μεξικό και από εκεί κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού μέχρι το βορειοδυτικό Εκουαδόρ. Ανατολικότερα στη Νότια Αμερική στη Βραζιλία μέχρι τη νότια Βολιβία.
Ευφωνία με πράσινο σαγόνι Euphonia chalybea Βορειοανατολική Αργεντινή, Βραζιλία και Παραγουάη
Ευφωνία η ιώδης Euphonia violacea Τρινιντάντ και Tομπάγκο, ανατολική Βενεζουέλα μέχρι νότια στην Παραγουάη και τη βορειοανατολική Αργεντινή
Κιτρινόλαιμη ευφωνία Euphonia hirundinacea Από το Μπελίζ μέχρι τον δυτικό Παναμά
Παχύρραμφη ευφωνία Euphonia laniirostris Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία, Κόστα Ρίκα, Εκουαδόρ, Παναμάς, Περού και Βενεζουέλα
Ευφωνία η κηλιδοστεφής Euphonia imitans Κόστα Ρίκα και Παναμάς
Ευφωνία του Γκουλντ Euphonia gouldi Νότιο Μεξικό έως δυτικό Παναμά
Ευφωνία με πυρρή κοιλιά Euphonia fulvicrissa Κολομβία
Πυρροκέφαλη ευφωνία Euphonia anneae Κολομβία, Κόστα Ρίκα και Παναμάς
Ευφωνία με πορτοκαλί κοιλιά Euphonia xanthogaster Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία, Εκουαδόρ, Γουιάνα, Παναμάς, Περού και Βενεζουέλα
Ορειχαλκοπράσινη ευφωνία Euphonia mesochrysa Βολιβία, Κολομβία, Εκουαδόρ, Περού
Ευφωνία η χρυσόπλευρη Euphonia cayennensis Βραζιλία, Γαλλική Γουιάνα, Γουιάνα, Σουρινάμ και ανατολική Βενεζουέλα
Ευφωνία η ερυθρογάστωρ Euphonia rufiventris Βολιβία, Βραζιλία, Κολομβία, Εκουαδόρ, Περού και Βενεζουέλα
Καστανή ευφωνία Euphonia pectoralis Αργεντινή, Βραζιλία και Παραγουάη

Παλαιότερα λογιζόταν ως είδος και η «μαυρόλαιμη ευφωνία» (Euphonia vittata), που σήμερα θεωρείται γενικώς ως ένα υβρίδιο μεταξύ της καστανής ευφωνίας και της ευφωνίας με πορτοκαλί κοιλιά.


Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ del Hoyo, J.· Elliott, A.· Sargatal, J.· Christie, D.A.· de Juana, E. (επιμ.). «Handbook of the Birds of the World Alive». Lynx Edicions. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2015. (απαιτείται συνδρομή)
  2. ↑ Banks, Richard C.; Cicero, Carla; Dunn, Jon L.; Kratter, Andrew W.; Rasmussen, Pamela C.; Remsen, J.V. Jr.; Rising, James D.; Stotz, Douglas F. (2003). «Forty-fourth supplement to the American Ornithologists' Union Check-List of North American Birds». The Auk 120 (3): 923-931. doi:10.1642/0004-8038(2003)120[0923:FSTTAO]2.0.CO;2. http://www.bioone.org/doi/full/10.1642/0004-8038%282003%29120%5B0923:FSTTAO%5D2.0.CO;2. 
  3. ↑ Desmarest, Anselme Gaëtan (1806). Histoire naturelle des tangaras, des manakins et des todiers (στα Γαλλικά). Παρίσι: Garnery. σελ. 35 και πλάκα 27 (οι σελίδες και οι πλάκες δεν είναι αριθμημένες). 
  4. ↑ Paynter, Raymond A. Jr, επιμ. (1970). Check-list of Birds of the World. 13. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. σελ. 340. 
  5. ↑ Zuccon, Dario; Prŷs-Jones, Robert; Rasmussen, Pamela C.; Ericson, Per G.P. (2012). «The phylogenetic relationships and generic limits of finches (Fringillidae)». Molecular Phylogenetics and Evolution 62 (2): 581-596. doi:10.1016/j.ympev.2011.10.002. PMID 22023825. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-26. https://web.archive.org/web/20180926130508/http://www.nrm.se/download/18.9ff3752132fdaeccb6800010935/Zuccon%20et%20al%202012.pdf. Ανακτήθηκε στις 2024-01-15. 
  6. ↑ Imfeld, Tyler S.; Barker, F. Keith; Brumfield, Robb T. (2020). «Mitochondrial genomes and thousands of ultraconserved elements resolve the taxonomy and historical biogeography of the Euphonia and Chlorophonia finches (Passeriformes: Fringillidae)». The Auk 137 (3). doi:10.1093/auk/ukaa016. 
  7. ↑ Gill, Frank· Donsker, David (επιμ.). «Finches, euphonias». World Bird List Version 5.2. International Ornithologists' Union. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2015.