Εφόλκια
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Με τον ναυτικό όρο εφόλκια χαρακτηρίζεται το σύνολο των επί του πλοίου μεταφερομένων λέμβων, παντός προορισμού, ή που υπάγονται σε μια υπηρεσία, ή σε ιδιωτικό φορέα, όπου και χαρακτηρίζονται ανάλογα.
Τύποι εφολκίων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με βάση τον προορισμό και τη χρήση των εφολκίων, αυτά διακρίνονται σε:
- Εφόλκια εμπορικών πλοίων: Γενικά στα εμπορικά πλοία (φορτηγά και επιβατηγά) τα εφόλκια αποτελούν κυρίως οι σωσίβιες λέμβοι που φέρονται σε αριθμό ανάλογα με τον αριθμό των επιβαινόντων, με χαρακτηριστική επίκτητη πλευστότητα και κατάλληλη ένθεση που επιτρέπει τη ταχεία και ασφαλή καθαίρεσή τους σε περίπτωση κινδύνου, προς διάσωση. Αντίθετα, σε πολύ περιορισμένο αριθμό φέρονται 1-2 λέμβοι για βοηθητικές εργασίες του πλοίου. Εξαίρεση αποτελούν κάποια Κρουαζιερόπλοια που ενδεχομένως να χρησιμοποιούν κάποιες φορές τις σωστικές λέμβους για τη συγκοινωνία των επιβατών σε σημεία προσέγγισης περιορισμένων λιμενικών εγκαταστάσεων ή σε περιπτώσεις περιορισμένης χρονικά προσέγγισης.
- Εφόλκια πολεμικών πλοίων: Στα πολεμικά πλοία, αντίθετα, τα εφόλκια χρησιμοποιούνται κυρίως για την εξυπηρέτηση της συγκοινωνίας των Επιτελείων και των πληρωμάτων με άλλα πλοία ή με τη ξηρά, ή για ασκήσεις ή και για άλλες βοηθητικές εργασίες. Στα πλοία αυτά η χρήση των σωσιβίων λέμβων είναι πολύ ελάχιστη, αφού ο κίνδυνος απώλειας του πλοίου "εν καιρώ ειρήνης" είναι πολύ περιορισμένος, κυρίως λόγω της μεγάλης στεγανής υποδιαίρεσης των κυτών, και αφετέρου "εν καιρώ πολέμου", η διάσωση του πληρώματος με αυτές τις λέμβους είναι μάλλον προβληματική, αν το πολεμικό πλοίο υποστεί τόσες ζημίες ώστε να χρειαστεί να διαταχθεί εγκατάλειψη. Και αυτό διότι αν θα έχει υποστεί τέτοιες εκτεταμένες ζημίες αυτές που θα έχουν καταστραφεί πρώτες θα είναι οι σωσίβιες λέμβοι που φέρονται συνήθως στο κατάστρωμα. Επίσης, η πρόβλεψη να καλύπτουν αυτές σε αριθμό όλο το επιβαίνον πλήρωμα είναι σχεδόν ανεφάρμοστη, τόσο λόγω περιορισμένου χώρου, όσο και του πρόσθετου βάρους. Αντί αυτών τα πολεμικά πλοία φέρουν σε διάφορους τύπους σωσίβιες σχεδίες (μόνιμες ή πνευστές). Για τους επιμέρους τύπους εφολκίων πολεμικών πλοίων, δείτε παρακάτω.
- Εφόλκια υπηρεσιών ξηράς: Πρόκειται για λέμβους, κύριος σκοπός των οποίων είναι η εξυπηρέτηση μεγάλων πλοίων, όπως κατ΄ εξοχήν είναι οι πλοηγίδες της Πλοηγικής Υπηρεσίας, λέμβοι του άλλοτε Υγειονομείου, λέμβοι Λιμενικών Αρχών, μικρές Τελωνοφυλακίδες των Τελωνειακών Αρχών, ομοίως των ναυτικών Αρχών, ναυστάθμων, καθώς και σωσίβιες λέμβοι παράκτιων ναυαγοσωστικών σταθμών, ομοίως λέμβοι διάσωσης σωστικών συνεργείων ξηράς, πυροσβεστικές λέμβοι κ.λπ.
- Εφόλκια λιμένων: Στα εφόλκια λιμένων περιλαμβάνονται οι λέμβοι μεταφοράς πληρωμάτων πλοίων, κοινώς λάντζες, καθώς επίσης και λέμβοι που εκτελούν συγκοινωνία μεταξύ λιμένων και παρακείμενων σημείων όρμων, αγκυροβολίων κ.λπ. ή που βοηθούν στη πρόσδεση των πλοίων στους προβλήτες.
- Εφόλκια αθλητικών ομίλων: Στα εφόλκια των αθλητικών ομίλων περιλαμβάνονται οι διαφόρων κατηγοριών λέμβοι με τις οποίες πραγματοποιούνται αθλητικοί αγώνες. Οι μικροί στολίσκοι ιστιοφόρων σκαφών που δίδονται προς ενοικίαση είναι σκάφη με «φρακτή», δηλαδή με κατάστρωμα, και ονομάζονται διεθνώς "φλοτίλες".
- Αλιευτικές λέμβοι: Οι αλιευτικές λέμβοι συνηθέστερα είναι ανεξάρτητες και χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους μεμονωμένα, εκτός από το αλιευτικό γρι-γρί που χρησιμοποιεί μικρό αριθμό λέμβων.
- Λέμβοι ψυχαγωγίας: Οι λέμβοι ψυχαγωγίας είναι και αυτές μεμονωμένες, που χρησιμοποιούνται περισσότερο σε θαλάσσιες βόλτες εντός και πέριξ μικρών όρμων και λιμένων.
Σημαντικότερη κατηγορία των εφολκίων εμπορικών και πολεμικών πλοίων είναι οι σωσίβιες λέμβοι. Ιδιαίτερη επίσης κατηγορία λέμβων είναι το σύνολο αυτών που χρησιμοποιείται από τις στρατιωτικές υπηρεσίες και συγκεκριμένα από το Μηχανικό, υπό μορφή πλωτήρων, για την ανάπτυξη πλωτών γεφυρών.
Τύποι εφολκίων πολεμικών πλοίων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όπως αναφέρθηκε παραπάνω τα εφόλκια των πολεμικών πλοίων δεν φέρονται επ΄ αυτών ως σωσίβιες λέμβοι αλλά για άλλες ιδιαίτερες χρήσεις. Ο αριθμός και το μέγεθος των εφολκίων ανά τύπο πολεμικού πλοίου ποικίλει ανάλογα του μεγέθους του και συνεπώς του κατάλληλου χώρου ένθεσης αυτών. Σύμφωνα με τα καθιερωμένα στους μεγάλους πολεμικούς στόλους τα εφόλκια αυτά διακρίνονται σε μηχανοκίνητα και κωπήλατα με δυνατότητα των δεύτερων ιστιοφορίας.
Μηχανοκίνητα εφόλκια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αυτά παλαιότερα ήταν ατμάκατοι με ανθρακολέβητες ή πετρελαιολέβητες εξ ου και η ονομασία τους πετρελαιατμάκατοι, που σήμερα έχουν εξαλειφθεί. Στη συνέχεια ήταν οι πετρελαιάκατοι που φέρουν μηχανή ντήζελ. Συνέχεια αυτών είναι οι βενζινοκίνητες άκατοι ή βενζινάκατοι που ανήκουν στη κατηγορία των ταχέων σκαφών.
Πρόκειται για ημίφρακτα σκάφη με μικρό πρόστεγο, μηχανοστάσιο και θάλαμο στη πρύμνη. Το μέγεθός τους ποικίλλει από 10-15 μέτρα μήκος και, ανάλογα της χρήσης τους, χαρακτηρίζονται ναυαρχική, άκατος κυβερνήτου και επιτελική. Σημειώνεται ότι δεν ακολουθείται ενιαίος τύπος αυτών από όλες τις ναυτικές δυνάμεις των Χωρών, με συνέπεια να παρουσιάζουν πολλές διαφορές.
Κωπήλατα εφόλκια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο ελληνικό πολεμικό ναυτικό τα κωπήλατα εφόλκια φέρουν την ακόλουθη επίσημη ονοματολογία:
α) Άκατος: η μεγαλύτερη λέμβος (άφρακτη) του πλοίου που προορίζεται για βαριές εργασίες του πλοίου. Σήμερα είναι μηχανοκίνητη.
β) Λέμβοι: οι αμέσως μικρότερες σε μήκος της ακάτου, συνηθέστερα δύο, για ανάγκες εφοδίων πλοίου.
γ) Επιτελίς ή Επιτελική, ίδιου μεγέθους των προηγουμένων για τη μεταφορά αξιωματικών του πλοίου.
δ) Φαλαινίς (ή Φαλαινίδα) ή Κέλης (ή Κέλητας): ελαφρού τύπου λέμβος, στενή και μακρά, για χρήση ναυάρχου, κυβερνήτη ή επιτελείου.
ε) Εξάκωπος ή τετράκωπος, μικρότερου μεγέθους λέμβοι με αντίστοιχο αριθμό ερετών (κωπηλατών).
στ) Σκάφη, είναι η μικρότερη σε μέγεθος λέμβος, χειριζόμενη από δύο μόνο κουπιά (η κοινώς βάρκα) για πολύ πρόχειρες εργασίες και,
ζ) Πάκτωνας: παραλληλεπίπεδη πλωτή κατασκευή για βοηθητικές εργασίες εξωτερικού καθαρισμού και βαφής του πλοίου.
