Η Φεγγαρόπετρα (αγγλικός τίτλος: The Moonstone) είναι επιστολικό μυθιστόρημα του Γουίλκι Κόλινς που εκδόθηκε το 1868. Θεωρείται το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα της αγγλικής λογοτεχνίας και καθιέρωσε πολλούς από τους βασικούς κανόνες του σύγχρονου είδους. Αρχικά κυκλοφόρησε σε 32 συνέχειες στο περιοδικό του Τσαρλς ΝτίκενςAll the Year Round και ταυτόχρονα στο αμερικανικό Harper's Magazine. Η υπόθεση αναφέρεται στην περίπλοκη ιστορία της κλοπής και της ανάκτησης ενός ινδικού διαμαντιού στην Αγγλία και εξετάζει κριτικά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα.[3]
Το 1877, ο Κόλινς το διασκεύασε σε θεατρικό έργο. Έχει επίσης διασκευασθεί σε κόμικ στα Κλασσικά Εικονογραφημένα, για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο.[4]
Η Φεγγαρόπετρα του μυθιστορήματος είναι ένα πολύτιμο διαμάντι (όχι το ημιπολύτιμο ορυκτό με το ίδιο όνομα). Πήρε το όνομά του από τον Ινδουιστικό Θεό της Σελήνης Σάντρα που αρχικά κοσμούσε το μέτωπο του ιερού αγάλματός του. Το προστάτευαν οι κληρονομικοί φύλακες του τάγματος του Βισνού και η λάμψη του αυξάνονταν και εξασθενούσε ανάλογα με τις φάσεις της σελήνης.
Η Ρέιτσελ Βέριντερ, μια νεαρή Αγγλίδα, κληρονομεί ένα μεγάλο ινδικό διαμάντι στα δέκατα όγδοα γενέθλιά της. Είναι μια κληρονομιά από τον θείο της, έναν διεφθαρμένο αξιωματικό του βρετανικού στρατού που υπηρέτησε στην Ινδία, όπου το απέκτησε με κλοπή και φόνο. Το διαμάντι έχει μεγάλη θρησκευτική σημασία και είναι εξαιρετικά πολύτιμο, τρεις ινδουιστές ιερείς έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην ανάκτησή του.
Τα γενέθλια της Ρέιτσελ γιορτάζονται με μια μεγάλη γιορτή στο εξοχικό της κτήμα στο Γιορκσάιρ με πολλούς καλεσμένους και μερικούς Ινδούς ζογκλέρ που εμφανίστηκαν στη γιορτή χωρίς πρόσκληση. Η Ρέιτσελ φοράει τη Φεγγαρόπετρα στο φόρεμά της εκείνο το βράδυ για να τη θαυμάσουν όλοι. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της νύχτας, το διαμάντι κλέβεται από την κρεβατοκάμαρα της Ρέιτσελ και ακολουθεί μια περίοδος αναταραχής, δυστυχίας, παρεξηγήσεων και κακοτυχίας καθώς μόνο όταν επιστραφεί το διαμάντι στους νόμιμους ιδιοκτήτες του, η «κατάρα» μπορεί να αρθεί.[5]
Σχεδόν όλοι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ύποπτοι, ξεκινώντας από την ίδια τη Ρέιτσελ, αλλά και τη μητέρα της λαίδη Βέριντερ, τα δύο ξαδέρφια και επίδοξους μνηστήρες της: τον Φράνκλιν Μπλέικ, έναν δυναμικό νεαρό άνδρα με τυχοδιωκτικό πνεύμα και τον Γκόντφρι Άμπλγουάιτ, νεαρό με ρητορικές ικανότητες και φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Επίσης, η Ροζάνα Σπίρμαν, υπηρέτρια με ταραχώδες παρελθόν, ο αξιότιμος δικηγόρος Μάθιου Μπραφ, ο ο οικογενειακός γιατρός δρ Κάντι και ο βοηθός του αλλά κυρίως, οι τρεις μυστηριώδεις Ινδουιστές που περιπλανώνται στο Λονδίνο και την αγγλική επαρχία, ψάχνοντας για το διαμάντι. Μόνο ο παλιός υπηρέτης Γκάμπριελ φαίνεται πάνω από κάθε υποψία καθώς και ο διάσημος ντετέκτιβ της Σκότλαντ Γιαρντ αρχιφύλακας Καφ.[6]
Το μυστήριο της εξαφάνισης του διαμαντιού λύνεται μετά από αρκετές θεαματικές ανατροπές και ο αναγνώστης μαθαίνει ότι αποκαταστάθηκε στη θέση του, στο μέτωπο του αγάλματος του θεού στην Ινδία.[7]
Εικονογράφηση του 1874Η ιστορία εξελίσσεται με τη μορφή καταχωρήσεων ημερολογίου και επιστολών με τις διαδοχικές μαρτυρίες 12 άμεσων μαρτύρων, συνθέτοντας ένα πλήθος υποκειμενικών απόψεων για την υπόθεση.[8]
Μέσα από την πλοκή αποκαλύπτονται πολλά απόκρυφα της βικτωριανής κοινωνίας: απωθημένη και κρυφή σεξουαλικότητα, περιφρόνηση για τους υπηρέτες, εθισμός στο όπιο, ξενοφοβία, κοινωνική υποκρισία, κριτική που αντανακλά τις προοδευτικές κοινωνικές απόψεις του Κόλινς.
Εμφανίζονται αρκετά στοιχεία, που θα καθιερωθούν ως κλασικά του αστυνομικού μυθιστορήματος: ληστεία σε αγγλική εξοχική κατοικία, πολλές ανατροπές, ψεύτικα ίχνη, πολλαπλοί πιθανοί ύποπτοι, ασήμαντες ενδείξεις, ακόμη και ο ντεντέκτιβ με τη λεπτή σωματική διάπλαση και την εξαιρετική ευφυΐα.
Όταν το μυθιστόρημα δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στο εβδομαδιαίο περιοδικό του Ντίκενς, ήταν τόσο δημοφιλές που οι αναγνώστες έκαναν ουρές έξω από τα γραφεία του περιοδικού για να αγοράσουν το νέο τεύχος και έβαζαν στοιχήματα για την πορεία των ερευνών και τον ένοχο.
Ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος, που αποκαλύπτει την αντιαποικιακή στάση του Γουίλκι Κόλινς, είναι οι σχέσεις μεταξύ της Βρετανικής Αυτοκρατορίας και της αποικίας της Βρετανικής Ινδίας. Μετά την Ινδική εξέγερση του 1857, τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης παρουσίαζαν όλο και περισσότερο τον λαό της Ινδίας ως απειλή. Οι χαρακτήρες του μυθιστορήματος βλέπουν επίσης τους τρεις Ινδούς ως εισβολείς και επικίνδυνους αντιπάλους. Ωστόσο, η ιστορία εξαρχής καθιστά σαφές ότι αυτοί που ξεκίνησαν την αλυσίδα των εγκλημάτων ήταν οι Βρετανοί εισβολείς. Οι Ινδοί παρουσιάζονται ως θύματα της βρετανικής εκμετάλλευσης της χώρας τους και παρουσιάζονται με πιο θετικό φως από ό,τι συνήθως στη σύγχρονη ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Αν και καταλήγουν να καταφεύγουν σε δραστικά μέτρα και να διαπράττουν έγκλημα, ο Κόλινς δεν αφήνει καμία αμφιβολία στον επίλογο για τη νομιμότητα του επαναπατρισμού του διαμαντιού στην Ινδία.[9]
Το 1990, το μυθιστόρημα κατατάχθηκε στην 8η θέση στον κατάλογο με τα «100 καλύτερα αστυνομικά μυθιστορήματα όλων των εποχών» της αγγλικής Ένωσης συγγραφέων αστυνομικών μυθιστορημάτων.[10]
Το 1995, κατατάχθηκε επίσης στην 7η θέση στα «100 καλύτερα αστυνομικά βιβλία όλων των εποχών» που καταρτίστηκε από την αμερικανική Ένωση συγγραφέων μυστηρίου.[11]
Το 2015, η βρετανική εφημερίδα The Guardian το κατέταξε στη 19η θέση στη λίστα με τα «100 κορυφαία αγγλόφωνα μυθιστορήματα».[12]
Σχετικά πολυμέσα
