Η βεντάλια της λαίδης Γουίντερμιρ

Η Βεντάλια της Λαίδης Γουίντερμηρ
	Διαφημιστική αφίσα για τη βρετανική ταινία 'Η βεντάλια της λαίδης Γουίντερμιρ (1916)
Συγγραφέας	Όσκαρ Ουάιλντ
Τίτλος	Lady Windermere's Fan
Υπότιτλος	A Play About a Good Woman
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημιουργίας	1892
Μορφή	θεατρικό έργο
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η βεντάλια της λαίδης Γουίντερμιρ με υπότιτλο Ένα έργο για μια καλή γυναίκα (αγγλικός τίτλος: Lady Windermere's Fan με υπότιτλο A Play About a Good Woman) είναι θεατρικό έργο σε τέσσερις πράξεις του Όσκαρ Ουάιλντ, που πρωτοπαρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο 1892 στο Λονδίνο και εκδόθηκε το 1893. Είναι το πρώτο έργο του Όσκαρ Ουάιλντ που ανέβηκε στη σκηνή και είχε τεράστια επιτυχία, μόλις ένα χρόνο αργότερα, το 1893, ανέβηκε στο Μπρόντγουεϊ.^[1]

Το έργο αφηγείται δύο μέρες από τη ζωή ενός αριστοκρατικού ζευγαριού στη βικτωριανή Αγγλία. Η λαίδη Γουίντερμιρ, μια νεαρή γυναίκα με άκαμπτες και αυστηρές ηθικές αρχές, και ο λόρδος σύζυγός της, ένας ήρεμος και γενναιόδωρος άντρας, έρχονται αντιμέτωποι με μια γυναίκα εξαιρετικής ομορφιάς με ύποπτο παρελθόν, την κυρία Έρλιν, και ο γάμος τους βρίσκεται σε κίνδυνο.

Όπως πολλές από τις κωμωδίες του Όσκαρ Ουάιλντ, ο συγγραφέας σατιρίζει ιδιαίτερα τους άκαμπτους κανόνες και ήθη της βικτωριανής κοινωνίας και αμφισβητεί τον γάμο και την κοινή αντίληψη του σωστού και του λάθους.

Το έργο έχει διασκευαστεί πολλές φορές σε ταινία από την εποχή του βωβού κινηματογράφου έως τις μέρες μας.^[2]

Υπόθεση

Πρώτη πράξη: Μυστικά και Υπεκφυγές

Το έργο αρχίζει καθώς η νεαρή λαίδη Γουίντερμιρ, τακτοποιεί τριαντάφυλλα στο σαλόνι της στο Λονδίνο. Ο μπάτλερ ανακοινώνει την άφιξη του λόρδου Ντάρλινγκτον, που μπαίνοντας θαυμάζει την όμορφη βεντάλια της λαίδης, αυτή του λέει ότι είναι δώρο γενεθλίων από τον σύζυγό της. Η γιορτή που κάνει εκείνο το βράδυ είναι για τα γενέθλιά της, γίνεται 21 χρονών. Στη συνέχεια, η λαίδη Γουίντερμιρ αναστατώνεται από τα κομπλιμέντα του Ντάρλινγκτον, αυτός συνεχίζει να την πειράζει για τις άκαμπτες ιδέες της περί ηθικής και της λέει ότι επιθυμεί να γίνουν στενοί φίλοι. Αυτή υπερασπίζεται τις απόψεις της και τονίζει ότι οι κακοί άνθρωποι δεν πρέπει ποτέ να συγχωρούνται για τα λάθη τους.

Ο μπάτλερ ανακοινώνει τη δούκισσα του Μπέρικ και την κόρη της Αγκάθα. Αφού μίλησε λίγο με τις γυναίκες, ο λόρδος Ντάρλινγκτον φεύγει. Τότε η δούκισσα αποκαλύπτει τον πραγματικό λόγο της επίσκεψής της: ήρθε να πει στη λαίδη Γουίντερμιρ για τις φήμες ότι ο σύζυγός της επισκέπτεται συχνά, και μάλιστα της δίνει και χρήματα, μια ώριμη γυναίκα με άγνωστο και μάλλον ύποπτο παρελθόν, την κ. Έρλιν. Η δούκισσα λέει ότι όλοι οι άντρες της καλής κοινωνίας του Λονδίνου, ακόμη και ο αδελφός της ο λόρδος Αύγουστος, είναι ξετρελαμένοι μ' αυτήν, παρά την άγνωστη καταγωγή της. Η λαίδη Γουίντερμιρ αρνείται να πιστέψει ότι ο σύζυγός της θα έκανε κάτι τέτοιο, αλλά η δούκισσα επιμένει ότι είναι αλήθεια και τη συμβουλεύει να τον απομακρύνει από την πόλη και την επιρροή αυτής της γυναίκας. Η δούκισσα και η κόρη της φεύγουν.^[3]

Μόνη της, η λαίδη Γουίντερμιρ ανακαλύπτει, προς μεγάλη της απογοήτευση, ένα κλειδωμένο τραπεζικό βιβλιάριο που αποδεικνύει ότι πράγματι ο άνδρας της έδινε χρήματα στην κ. Έρλιν. Εμφανίζεται ο άνδρας της και αυτή τον ρωτάει, εκείνος ορκίζεται ότι πρόκειται για παρεξήγηση. Η νεαρή αρνείται να ακούσει και λέει ότι νιώθει πικρά προδομένη. Παρόλα αυτά, ο λόρδος Γουίντερμιρ της ζητάει μια χάρη: να καλέσει την κυρία Έρλιν στη γιορτή για να γίνει δεκτή ξανά στην καλή κοινωνία. Της λέει ότι η κυρία Έρλιν έχει κάνει λάθη στο παρελθόν αλλά αξίζει μια δεύτερη ευκαιρία. Τρομοκρατημένη, η λαίδη αρνείται, οπότε ο λόρδος Γουίντερμιρ στέλνει ο ίδιος την πρόσκληση. Η λαίδη Γουίντερμιρ ορκίζεται ότι αν έρθει η κυρία Έρλιν, θα την προσβάλει. Μόνος στο τέλος της πράξης, ο λόρδος Γουίντερμιρ αναρωτιέται απελπισμένα τι να κάνει.

Δεύτερη πράξη: Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Στη δεξίωση το ίδιο βράδυ φτάνουν πολλοί επισκέπτες, μεταξύ των οποίων ο Ντάμπι, ο Σέσιλ Γκράχαμ, η λαίδη Πλίμντειλ, η δούκισσα και η Αγκάθα. Ο λόρδος Ντάρλινγκτον είναι επίσης παρών, μαζί με τον Αύγουστο, ο οποίος παίρνει τον λόρδο Γουίντερμιρ στην άκρη για να ζητήσει τη συμβουλή του: Ο λόρδος Αύγουστος είναι ερωτευμένος με την κυρία Έρλιν, αλλά δεν ξέρει τι να κάνει λόγω της έλλειψης στοιχείων για την οικογένειά της. Χαίρεται όταν ακούει ότι θα είναι καλεσμένη στη γιορτή. Τελικά, καταφθάνει η εντυπωσιακή κυρία Έρλιν. Η λαίδη Γουίντερμιρ πετά τη βεντάλια της σοκαρισμένη και τη χαιρετά ευγενικά. Στη συνέχεια, αποκαλώντας τον εαυτό της δειλό, απομακρύνεται με τον λόρδο Ντάρλινγκτον. Οι άλλοι καλεσμένοι κουτσομπολεύουν ενθουσιασμένοι την κυρία Έρλιν, η οποία ωστόσο τους γοητεύει και περνάει τον χρόνο της χορεύοντας με τον λόρδο Γουίντερμιρ, ο Αύγουστος ζηλεύει.^[4]

Εν τω μεταξύ, η λαίδη Γουίντερμιρ εξομολογείται τη θλίψη της στον Ντάρλινγκτον, λέγοντάς του πόσο προδομένη αισθάνεται από τον σύζυγό της. Ο Ντάρλινγκτον της λέει ότι δεν μπορεί να μείνει με έναν σύζυγο που της φέρεται έτσι και της εξομολογείται τον έρωτά του. Εκείνη τρομοκρατείται και αρνείται την πρόταση να φύγει μαζί του. Απογοητευμένος από την απόρριψή της, ο Ντάρλινγκτον φεύγει, λέγοντας ότι φεύγει από την Αγγλία το επόμενο πρωί και δεν θα την ξαναδεί.

Η γιορτή τελειώνει, με πολλούς από τους καλεσμένους να εκφράζουν τον θαυμασμό τους για τη γοητευτική κ. Έρλιν. Γίνεται σαφές ότι ο Αύγουστος έχει κάνει πρόταση γάμου και η κ. Έρλιν σκέφτεται να τη δεχτεί. Η κ. Έρλιν παίρνει τον λόρδο Γουίντερμιρ παράμερα για να τον ρωτήσει για τα χρήματα που της υποσχέθηκε για τον γάμο της. Βλέποντάς τους να απομακρύνονται μαζί, η λαίδη Γουίντερμιρ, έξαλλη και ταπεινωμένη, σκέφτεται ότι έκανε λάθος που απέρριψε τον λόρδο Ντάρλινγκτον και γράφει ένα γράμμα στον άνδρα της, όπου του ανακοινώνει ότι τον εγκαταλείπει. Αφού φεύγει, η κυρία Έρλιν βρίσκει και διαβάζει το γράμμα και αναφωνεί απογοητευμένη ότι η ιστορία φαίνεται να επαναλαμβάνεται. Κάποτε έγραψε και η ίδια ένα παρόμοιο γράμμα και καταστράφηκε. Κρύβοντας το γράμμα, λέει στον λόρδο Γουίντερμιρ ότι η γυναίκα του έχει πάει για ύπνο. Στη συνέχεια, λέει στον Αύγουστο ότι αν θέλει να δεχτεί την πρότασή του, να πάρει τον λόρδο Γουίντερμιρ έξω στο κλαμπ και να τον κρατήσει έξω όλη νύχτα.

Τρίτη πράξη: Η θυσία της μητέρας

Η κ. Έρλιν βρίσκει τη λαίδη Γουίντερμιρ, που αναρωτιέται αν κάνει το σωστό, στο σπίτι του λόρδου Ντάρλινγκτον και προσπαθεί να την αποτρέψει από τη βιαστική απόφασή της. Η νεαρή αρνείται θυμωμένα, εξακολουθώντας να πιστεύει ότι η κυρία Έρλιν είναι η ερωμένη του άνδρα της. Η κ. Έρλιν συνεχίζει να την παρακαλεί, επιμένοντας ότι ο άνδρας της την αγαπά και ότι η ζωή της θα καταστραφεί αν φύγει με τον λόρδο Ντάρλινγκτον. Η κ. Έρλιν δεν μπορεί να της εξηγήσει ότι ο λόρδος Γουίντερμιρ έδινε χρήματα για να βοηθήσει την κατεστραμμένη μητέρα της συζύγου του να επιστρέψει στην κοινωνία και δεν είναι σε θέση να δώσει λεπτομέρειες γιατί έτσι θα αποκάλυπτε στη λαίδη Γουίντερμιρ ότι αυτή, η κυρία Έρλιν, είναι η μητέρα της που τη θεωρούσε από χρόνια νεκρή. Η λαίδη Γουίντερμιρ δεν πείθεται και η κ. Έρλιν συνειδητοποιεί τελικά ότι ο τρόπος για να την πείσει είναι να της θυμίσει το νεογέννητο παιδί της. Έτσι, η κ. Έρλιν σώζει την κόρη της από το λάθος που κατέστρεψε την ίδια χρόνια πριν. Οι δυο τους ετοιμάζονται να φύγουν, αλλά ξαφνικά ακούνε αντρικές φωνές να πλησιάζουν. Η κυρία Έρλιν λέει στη λαίδη Γουίντερμιρ να κρυφτεί και κρύβεται μαζί της.

Ο Ντάρλινγκτον μπαίνει με τους φίλους του. Παραπονιούνται για το κλαμπ που έκλεισε νωρίς, ενώ ο λόρδος Γουίντερμιρ προσπαθεί να πει στον Αύγουστο ότι πρέπει να πάει σπίτι του, αυτός επιμένει να μείνει. Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τον έρωτα του Αύγουστου για την κ. Έρλιν. Συζητούν γι'αυτήν, τι σημαίνει η έλλειψη οικογενειακού κύκλου και αν έχει σημασία η διαφορά μεταξύ καλών και κακών γυναικών. Ο Ντάρλινγκτον ομολογεί ότι είναι ερωτευμένος με μια «καλή γυναίκα» που δεν θα αποκτήσει ποτέ. Λίγες στιγμές αργότερα, ο Σέσιλ βλέπει μια βεντάλια στον καναπέ και το σχολιάζει γελώντας ότι ο Ντάρλινγκτον μιλούσε για έρωτα ενώ έκρυβε μια γυναίκα στο σπίτι του. Ο λόρδος Γουίντερμιρ αναγνωρίζει τη βεντάλια της γυναίκας του και ζητά εξηγήσεις από τον Ντάρλινγκτον, απειλώντας να ψάξει στα δωμάτια. Ακριβώς τότε, η κ. Έρλιν εμφανίζεται και ζητά συγγνώμη που πήρε τη βεντάλια κατά λάθος από τη γιορτή. Ενώ απασχολεί τους άνδρες, η λαίδη Γουίντερμιρ ξεφεύγει απαρατήρητη.

Η υπόσχεση γάμου της κ. Έρλιν με τον λόρδο Αύγουστο βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο αφού έχει πιαστεί στη σκανδαλώδη θέση να είναι μόνη στο διαμέρισμα ενός άντρα τη νύχτα. Αυτή τη φορά η κοινωνία θα την καταδικάσει οριστικά παρόλο που έχει κάνει κάτι καλό και ανιδιοτελές.

Τέταρτη πράξη: Ηθικά διδάγματα

Το επόμενο πρωί η λαίδη Γουίντερμιρ και πάλι μόνη στο σαλόνι σκέφτεται ότι οι άνθρωποι δεν χωρούν σε απλές κατηγορίες καλών και κακών. Αισθάνεται ότι πρέπει να πει στον άνδρα της τι συνέβη αλλά φοβάται. Ο άνδρας της μπαίνει και της λέει ότι είχε δίκιο για την κ. Έρλιν. Η λαίδη Γουίντερμιρ διαμαρτύρεται και θέλει να του πει ότι η ένοχη είναι η ίδια και η κ. Έρλιν την έσωσε, αλλά εκείνος την κόβει λέγοντας ότι πρέπει να σταματήσει να ανησυχεί γι' αυτήν την κυρία και να φροντίσει για το ταξίδι τους στο εξοχικό τους σπίτι.

Ο μπάτλερ ανακοινώνει ότι η κ. Έρλιν έφερε τη βεντάλια και η λαίδη Γουίντερμιρ - παρά τις διαμαρτυρίες του άνδρα της - ζητά να την δεχθεί. Η κ. Έρλιν ζητά συγγνώμη που πήρε κατά λάθος τη βεντάλια και μετά ανακοινώνει ότι θα φύγει από την Αγγλία. Ζητά μια φωτογραφία της λαίδης και του μωρού της για να τους θυμάται και η νεαρή φεύγει για να της φέρει. Ενώ είναι μόνη με τον λόρδο Γουίντερμιρ, οι υποψίες του κοινού επιβεβαιώνονται: η κυρία Έρλιν είναι η μητέρα της λαίδης Γουίντερμιρ, την οποία πιστεύει ότι είναι νεκρή. Ο λόρδος Γουίντερμιρ, που τη βοηθούσε για χάρη της γυναίκας του να επιστρέψει στην καλή κοινωνία, μετανιώνει τώρα και λέει ότι θα αποκαλύψει την ταυτότητά της στη λαίδη Γουίντερμιρ. Η κυρία Έρλιν του λέει ότι έτσι θα καταστρέψει το καλό τους όνομα και η λαίδη Γουίντερμιρ δεν θα το αντέξει. Τον βάζει να της υποσχεθεί ότι δεν θα μαρτυρήσει ποτέ στη γυναίκα του ποια ήταν.

Η λαίδη Γουίντερμιρ επιστρέφει με τη φωτογραφία. Ο άνδρας της πηγαίνει να καλέσει την άμαξα της κ. Έρλιν και οι δύο γυναίκες μένουν μόνες. Η λαίδη Γουίντερμιρ τη βεβαιώνει ότι θα ομολογήσει την αλήθεια, αλλά η κ. Έρλιν την πείθει να μην το κάνει και πάντα να δίνει προτεραιότητα στον ευτυχισμένο γάμο της και στο ρόλο της ως μητέρας.

Ο λόρδος Αύγουστος φτάνει ακριβώς τη στιγμή που η κ. Έρλιν φεύγει και τη συνοδεύσει, αποχαιρετούν το ζευγάρι. Μόνοι, οι δύο νέοι επιβεβαιώνουν την αγάπη τους και ανυπομονούν να δουν τα τριαντάφυλλα στο εξοχικό τους. Ο Αύγουστος επιστρέφει και τους ξαφνιάζει λέγοντας ότι η κ. Έρλιν του είπε όλη την αλήθεια: πήγε στον λόρδο Ντάρλινγκτον το προηγούμενο βράδυ για να αναζητήσει αυτόν τον ίδιο γιατί ήθελε να του ανακοινώσει ότι δέχεται την πρότασή του. Πανευτυχής, τους λέει ότι οι δυο τους αρραβωνιάστηκαν και φεύγουν αμέσως από την Αγγλία μαζί. Η λαίδη Γουίντερμιρ τον συγχαίρει που επέλεξε «μια πολύ καλή γυναίκα» για σύζυγο.^[5]

Μεταφράσεις στα ελληνικά

Η βεντάλια της λαίδης Γουίντερμιρ, μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές, εκδόσεις Κέδρος, 2005^[6]
Η βεντάλια, με υπότιτλο Ένα έργο για μια καλή γυναίκα, μετάφραση: Νόνικα Γαληνέα για τη θεατρική παράσταση 1982 - 1983 ^[7]

Όσκαρ Ουάιλντ - Η βεντάλια της λαίδης Γουίντερμιρ (ραδιοφωνικό θέατρο) μετάφραση: Στάθης Σπηλιωτόπουλος

Παραπομπές

[1] . «supersummary.com/lady-windermere-s-fan/summary/».

[2] . «allocine.fr/film/La Séductrice (film, 2004)».

[3] . «litcharts.com/lit/lady-windermere-s-fan/summary».

[4] . «coursehero.com/lit/Lady-Windermeres-Fan/plot-summary/».

[5] . «gradesaver.com/lady-windermeres-fan/study-guide/summary».

[6] . «.kedros.gr//wilde-oscar-kedros-i-bentalia-tis-laidis-gouintermir».

[7] . «nonikagalinea.gr/2019/09/I_ventalia_tis_laidi.pdf» (PDF).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]