Θειώδες νάτριο

Ποσότητα θειώδους νατρίου.
Δείγμα από ένυδρο θειώδες νάτριο.

Το θειώδες νάτριο (αγγλ. sodium sulfite) είναι ανόργανη χημική ένωση με το χημικό τύπο, Na2SO3. Έχει λευκωπό χρώμα και είναι υδατοδιαλυτό στερεό που χρησιμοποιείται στο εμπόριο ως αντιοξειδωτικό και συντηρητικό. Ένα επταένυδρο θειώδες νάτριο είναι επίσης γνωστό, αλλά είναι λιγότερο χρήσιμο λόγω της ευαισθησίας του στην οξείδωση μέσω του αέρα (λ.χ. οξυγόνου).

Παρασκευή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το θειώδες νάτριο μπορεί να παρασκευαστεί με επεξεργασία διαλύματος υδροξειδίου του νατρίου με διοξείδιο του θείου. Όταν αυτό γίνεται σε ζεστό νερό, το Na2SO3 αρχικά καθιζάνει ως κίτρινο ή υποκίτρινο στερεό. Με περισσότερο διοξείδιο του θείου, το στερεό διαλύεται για να δώσει το θειώδες άλας, το οποίο κρυσταλλώνεται κατά την ψύξη. [1]

SO2 + 2 NaOH → Na2SO3 + H2O


Το θειώδες νάτριο παρασκευάζεται βιομηχανικά με επεξεργασία του διοξειδίου του θείου με ένα διάλυμα ανθρακικού νατρίου. Η συνολική αντίδραση είναι:

SO2 + Na2CO3 → Na2SO3 + CO2

Εφαρμογές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το θειώδες νάτριο χρησιμοποιείται κυρίως στη βιομηχανία χαρτοπολτού.[2] Θεωρείται ως ένα χημικό που μαλακώνει τη λιγνίνη, κατά την χημική πολτοποίηση του ξύλου.

Ως μέσο καθαρισμού οξυγόνου, χρησιμοποιείται για την επεξεργασία νερού που τροφοδοτείται σε λέβητες ατμού για την αποφυγή προβλημάτων διάβρωσης, επίσης χρησιμοποιείται στη φωτογραφική βιομηχανία, προστατεύει τα διαλύματα προγραμματιστών από την οξείδωση, ως υποκαθαριστικό διάλυμα, στο σταθεροποιητή πλύσης (θειοθειικό νάτριο) από γαλακτώματα φιλμ και φωτογραφικού χαρτιού.[3]

Ως αναγωγικό μέσο, χρησιμοποιείται στη βιομηχανία κλωστοϋφαντουργίας ως λευκαντικός, αποθείος και αποχλωριωτικός παράγοντας (π.χ. σε πισίνες). Οι αναγωγικές του ιδιότητες αξιοποιούνται με τη χρήση του ως συντηρητικό για την αποφυγή αποχρωματισμού των ξηρών καρπών και για τη συντήρηση των κρεάτων (πρόσθετο Ε-221, βλ. βιομηχανία τροφίμων).

Χρησιμοποιείται ως αντιδραστήριο σε συγκεκριμένες εφαρμογές σουλφονίωσης και σουλφομεθυλίωσης. Χρησιμοποιείται και στην παραγωγή θειοθειϊκού νατρίου.

Αντιδράσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επταένυδρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εάν το θειώδες νάτριο αφεθεί να κρυσταλλωθεί από υδατικό διάλυμα σε θερμοκρασία δωματίου ή χαμηλότερη, αυτό το μετατρέπει σε επταένυδρο. Οι επταένυδροι κρύσταλλοι σχηματοποιούνται με ζεστό ξηρό αέρα. Οι επταένυδροι κρύσταλλοι οξειδώνονται επίσης στον αέρα για να σχηματίσουν το θειϊκό άλας. Η άνυδρη μορφή είναι πολύ πιο σταθερή έναντι της οξείδωσης μέσω του αέρα.[4]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Johnstone, H. F. (1946). «Sulfites and Pyrosulfites of the Alkali Metals». Inorganic Syntheses. Inorganic Syntheses. 2. σελίδες 162–167. doi:10.1002/9780470132333.ch49. ISBN 9780470132333. 
  2. ↑ Barberá, José Jiménez; Metzger, Adolf; Wolf, Manfred (2000). «Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry». Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a25_477. ISBN 978-3527306732. 
  3. ↑ «Pre-boiler and Boiler Corrosion Control | GE Water». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2021. 
  4. ↑ Merck Index of Chemicals and Drugs, 9th ed. monograph 8451