Ιλισός

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 12/07/2016.

Συντεταγμένες: 37°56′23″N 23°40′51″E / 37.93972°N 23.68083°E / 37.93972; 23.68083

Ιλισός
ΕκβολέςΌρμος Φαλήρου
ΧώραΕλλάδα
ΠαραπόταμοιΗριδανός
Χάρτης
wikidata (π • σ • ε )
Το τελευταίο ακάλυπτο τμήμα του Ιλισού, στο σημείο συμβολής Βασ. Κωνσταντίνου και Βουλιαγμένης.

Ο Ιλισός, ή Ιλισσός, Ειλισσός και σε επιγραφές του 5ου αιώνα π.Χ. Ηιλισός, είναι ο ένας από τους δύο ποταμούς της Αθήνας που πηγάζει από τις βορειοδυτικές πλαγιές του Υμηττού και διερχόμενος νοτιοανατολικά μέσα από το λεκανοπέδιο της Αττικής καταλήγει στον φαληρικό όρμο. Ο Πλάτωνας τον αποκαλούσε «ὑδάτιον», γιατί στέρευε το καλοκαίρι.[1]

Ο ποταμός κυλούσε κατά μήκος και εξωτερικά των τειχών της Αθήνας. Απέναντι από το Στάδιο, προκειμένου να υπάρχει πρόσβαση σε αυτό, υπήρχε πέτρινο γεφύρι με δυο τόξα, το οποίο καταστράφηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Στις όχθες και κατά μήκος του ποταμού υπήρχαν επίσης πολλά ιερά και δημόσια οικοδομήματα μεταξύ των οποίων το Ολυμπιείο, το Πύθιο, το Παναθηναϊκό στάδιο, το Ηρακλείο (Κυνόσαργες) κ.ά.[1] Απέναντι δε από τη σημερινή εκκλησία της Αγίας Φωτεινής υπήρχε η κρήνη Καλλιρρόη.

Η κοίτη του Ιλισσού στο Μοσχάτο

Η κοίτη του άλλοτε ιερού ποταμού ξεκίνησε να καλύπτεται επί Μεταξά στα τέλη της δεκαετίας του '30, από το ύψος της παλαιάς Σχολής Χωροφυλακής μέχρι την άλλοτε γέφυρα του Σταδίου, για να δημιουργηθεί η σημερινή λεωφόρος Μιχαλακοπούλου, που παραχωρεί τη θέση της πίσω από το Χίλτον στη Βασιλέως Κωνσταντίνου μέχρι περίπου το Παναθηναϊκό Στάδιο.[2][3] Από εκεί μέχρι τη συμβολή της Βασ. Κωνσταντίνου με τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης υπάρχει μικρό τμήμα ακάλυπτης κοίτης, παράλληλα με τη Βασ. Κωνσταντίνου προς την πλευρά του Ολυμπιείου, το οποίο έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος. Στη συνέχεια την κοίτη του ποταμού ακολουθεί η οδός Καλλιρρόης. Οι εργασίες επικάλυψης του Ιλισού ολοκληρώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1960.[4][5]

Από την αρχαιότητα και μέχρι τον 20ό αιώνα ο Ιλισός δεν εξέβαλε στη θάλασσα, αλλά ήταν παραπόταμος του Κηφισού,[1] με τον οποίο συνέβαλε βόρεια του σημερινού Μοσχάτου. Κατά τη διάρκεια των έργων κάλυψης το ποτάμι εξετράπη και δημιουργήθηκε νέα κοίτη, κάτω από την Οδό Παναγή Τσαλδάρη στα όρια των Δήμων Μοσχάτου και Καλλιθέας, η οποία εκβάλλει στο μέσο του φαληρικού όρμου.

Μυθολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην αρχαιότητα ο Ιλισός θεωρούνταν ιερός ποταμός. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, στις όχθες του πίστευαν πως διέμεναν οι μούσες, προς τιμή των οποίων υπήρχε και βωμός με την ιδιαίτερη ονομασία «βωμός των Ιλισιάδων». Πήρε το όνομά του από τον ημίθεο Ιλισό, γιο του Ποσειδώνα και της Δήμητρας. [1] Επίσης, στον ποταμό αυτό ήρθε για να ξαποστάσει ο άνεμος Βορέας, όταν αντελήφθη την όμορφη κόρη του Ερεχθέα Ωρείθυια, την οποία αρπάζοντας στις μεγάλες πτέρυγές του απήγαγε στο Σαρπηδόνιο ακρωτήριο της Θράκης. Από την ένωσή τους γεννήθηκαν δύο γιοι (ο Κάλαης και ο Ζήτης) και δύο κόρες (η Κλεοπάτρα και η Χιόνη).[6] Κατά την παράδοση κοντά στον ποταμό αυτό τοποθετείται το μέρος όπου φονεύθηκε ο φιλόπατρις βασιλεύς της Αθήνας Κόδρος από τους Δωριείς.[1]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Παπαδάκης Μιχαήλ, ΙΛΙΣΟΣ, Το ιερό του άστεως ποτάμι που εξαφανίστηκε, εκδόσεις: Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, Αθήνα Δεκέμβριος 1997, ISBN 9789607018663.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας». www.greek-language.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  2. ↑ TEAM, ΦΩΣ. «Ιλισός: Ποιοι είναι οι 4 κεντρικοί δρόμοι που τον έκρυψαν για πάντα». Fosonline.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  3. ↑ «Όταν Η Αθήνα είχε ποτάμια: Ιλισσός». apotis4stis5. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021. 
  4. ↑ Χρονου, Μηχανη Του (12 Μαΐου 2014). «Ποια είναι η πασίγνωστη περιοχή στο κέντρο της Αθήνας, που περνούσε ο Ιλισός ποταμός και είχε σπίτια με κεραμίδια στην κοίτη του; Εκεί χτίστηκαν πολυτελή ξενοδοχεία και πολυκατοικίες». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2021. 
  5. ↑ «ΟΔΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΙ Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΙΛΙΣΟΣ». The Stelios Files. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021. 
  6. ↑ Ελληνική Μυθολογία, Οι Ήρωες, τόμος 3, εκδόσεις: Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 33