Ιξίων

Ιξίων
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
ΣύζυγοςΔία
ΣύντροφοςΝεφέλη
ΤέκναΆβας ο Κένταυρος
Πειρίθους[1][2]
Κένταυρος
Tisadia
ΓονείςAeton[3], Αντίων[3], Άρης[3][4], Φλεγύας[3][4][5] και Λεοντέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαβασιλιάς των Λαπίθων
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Ιξίων

Στην ελληνική μυθολογία, ο Ιξίων (Ιξίωνας) ήταν ένας από τους Λαπίθες, Βασιλιάς της Θεσσαλίας (με έδρα πιθανόν την Ιωλκό) και γιος του Φλεγύα.[6][7][8]

Όνομα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα του Ιξίωνα προέρχεται από τις λέξεις ισχύς και ιώ (σελήνη). Η λέξη Ἰξίων σημαίνει «δυνατός γηγενής». Ο ιξός (το γκι) συσχετίζεται με τα ονόματα Ίσχυς και Ιξίων. Ο ιξός θεωρούνταν πως ήταν τα γεννητικά όργανα της βελανιδιάς. Οι Δρυΐδες με τελετουργικό τρόπο απέκοπταν τον ιξό εκτελώντας έτσι έναν συμβολικό ευνουχισμό.[9]Ο Ίσχυς, ο Ασκληπιός, ο Ιξίων και ο Πολύειδος αποτελούσαν προσωποποίηση της θεραπευτικής δύναμης, που υπάρχει μέσα στα ακρωτηριασμένα γεννητικά όργανα.[9]Ο Ιξίων ήταν δρυοβασιλιάς με γεννητικά όργανα από ιξό.[6] Γινόταν τελετουργικός γάμος του Ιξίωνα με τη θεά Σελήνη. Έπειτα μαστίγωναν τον Ιξίωνα και χρησιμοποιούσαν το αίμα και το σπέρμα του Ιξίωνα, για να γονιμοποιήσουν τη γη.[10]

Λεπτομέρειες του μύθου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γιος του Ιξίωνα ήταν ο Πειρίθους. Ο Ιξίων έλαβε ως σύζυγο τη Δία,[8] θυγατέρα του Δηιονέα ή Δηίονα ή Ηιονέα, υιού του Αιόλου, Βασιλέα της Φωκίδας. Υποσχέθηκε στον πεθερό του ένα πολύτιμο δώρο, αλλά αθέτησε την υπόσχεσή του. Ο Δηιονεύς σε αντίποινα έκλεψε μερικά από τα άλογα του Ιξίωνα. Ο τελευταίος απέκρυψε την οργή του και προσκάλεσε τον πεθερό του σε εορταστικό γεύμα στη Λάρισα. Μόλις έφτασε ο Δηιονέας, ο Ιξίωνας τον δολοφόνησε, σπρώχνοντάς τον στην πυρά. Με τη φρικτή αυτή πράξη, ο Ιξίωνας παραβίασε τον ιερό για τους Έλληνες Νόμο της φιλοξενίας, προστάτης του οποίου ήταν ο Ξένιος Ζεύς. Οι γειτονικοί άρχοντες, προσβεβλημένοι, αρνήθηκαν να του προσφέρουν άσυλο ή να εκτελέσουν τα τελετουργικά, που θα του επέτρεπαν να αποκαθαρθεί από την ενοχή του. Έκτοτε, ο Ιξίωνας κηρύχθηκε εκτός νόμου, έζησε ως απόβλητος και τον απέφευγαν οι πάντες. Σκοτώνοντας τον πεθερό του, έγινε ο πρώτος άνθρωπος στην ελληνική μυθολογία, που σκότωσε συγγενή του.[11] Η τιμωρία, που επέσειε κάτι τέτοιο ήταν τρομερή.

Κάποτε, ο Ιξίωνας, για να ξεφύγει από τους διώκτες του, κατέφυγε ικέτης σε ναό του Δία. Ο Δίας από συμπόνοια συγχώρησε τον Ιξίωνα και μάλιστα τον ανέβασε στον Όλυμπο και τον έβαλε να καθίσει στο τραπέζι των θεών να γευματίσει. Δείχνοντας αγνωμοσύνη, ο Ιξίωνας πόθησε τη θεά Ήρα, σύζυγο του Δία. Ο Δίας το αντιλήφθηκε και, για να δει μέχρι ποιου σημείου έφτανε η αγνωμοσύνη του Ιξίωνα, έδωσε τη μορφή της Ήρας σε ένα σύννεφο, που ονομάστηκε Νεφέλη (σύννεφο - θεότητα) και ξεγέλασε τον Ιξίωνα ώστε να ζευγαρώσει μαζί της.[12] Από την ένωση αυτή προήλθε το γένος των Κενταύρων [7](εξ ου και η ονομασία Ιξιονίδες). Ο Ιξίωνας τότε κεραυνοβολήθηκε και αποβλήθηκε από τον Όλυμπο.[13] Ο Δίας διέταξε τον Ερμή να μαστιγώσει τον Ιξίωνα μέχρι να επαναλάβει τη φράση: «τους ευεργέτες μας πρέπει να τους τιμούμε».[14] Έπειτα διέταξε τον Ερμή να δέσει τον Ιξίωνα με φίδια σ' έναν φλεγόμενο τροχό, που περιστρέφεται διαρκώς. Έτσι δεμένος, ο Ιξίωνας περιφέρεται αιώνια αρχικά στον ουρανό και σε μεταγενέστερες εκδοχές του μύθου στα Τάρταρα.[6][15][14]Σύμφωνα με το μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης ο τροχός σταμάτησε να περιστρέφεται μόνο μία φορά, όταν ο Ορφέας έπαιξε με τη λύρα του.[16]

Ο μύθος του Ιξίωνα μνημονεύεται από τον Αριστοτέλη, Περί Ουρανού, τον Διόδωρο Σικελιώτη, τον Φερεκύδη, τον Πίνδαρο,[17] τον Βιργίλιο (Γεωργικά, 4 και Αινειάδα, 6),[18] τον Ευριπίδη[17] τον Απολλώνιο τον Ρόδιο[18] καθώς και από τον Οβίδιο στις Μεταμορφώσεις, 12.

Ερμηνεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αγνωμοσύνη και η αλαζονεία πάντα τιμωρείται από τους θεούς.[19] Το δέσιμο του Ιξίωνα σε έναν φλεγόμενο τροχό συνδέεται με την μαγική αντίληψη για το δέσιμο του κακού ή του εχθρού γενικότερα.[20]Ο Ιξίωνας τιμωρείται από τον Δία λόγω της υπερφίαλης ματαιοδοξίας του να κατακτήσει τη θεά Ήρα. Έχει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να εξαπατήσει έναν θεό, τον Δία. Η Ήρα είναι το σύμβολο του εξιδανικευμένου έρωτα και της καλοσύνης. Όμως, οι θεοί ποτέ δεν γίνονται θύματα της δολιότητας ενός ανθρώπου. Ο νοσηρός πόθος του Ιξίωνα να κατακτήσει την Ήρα έχει ως συνέπεια την παραδειγματική του τιμωρία. Ο απλός άνθρωπος είναι ανίκανος να εξυψωθεί σε ανώτερες πνευματικές σφαίρες, και όταν το προσπαθήσει η πτώση του είναι αναπόφευκτη. Η συνεχής περιστροφή του τροχού είναι σύμβολο της τρέλας, έκφραση της διαστρέβλωσης του πνεύματος και αποτέλεσμα της ματαιόδοξης εξύψωσης του ανθρώπου.[21]

Ο Καρλ Κερένυι θεωρεί ότι στην τιμωρία του Ιξίωνα μπορεί κανείς να διακρίνει την τιμωρία ενός παλαιότερου άγριου θεού του ήλιου, που έπρεπε να τεθεί κάτω από την κυριαρχία του Δία. Ο Καρλ Γιουνγκ θεωρεί ότι ο τροχός του Ιξίωνα είναι ένας ηλιακός τροχός και ότι η χρήση του ως βασανιστήριο είναι αρχετυπική. [22]Ο Μάρτιν Νίλσον θεωρεί ότι ο μύθος του Ιξίωνα αποτελεί υπαινιγμό για τις μαγικές τελετουργίες για τη δημιουργία βροχής, και ταυτίζει με βεβαιότητα τον τροχό του Ιξίωνα με την αστραπή.[22][23]

Κάποιοι μελετητές έχουν συνδέσει τον τροχό του Ιξίωνα με την ηλιακή άλω και με μετεωρολογικά φαινόμενα και άσχημες καιρικές συνθήκες.[22][24]

Η τιμωρία του Ιξίωνα θεωρείται ότι έχει βαθύτερη προέλευση. Προέρχεται από ονειρικά βιώματα των ανθρώπων, που τους ταλανίζουν στον ύπνο τους. Υπάρχουν και άλλοι αντίστοιχοι μύθοι στην Ελληνική μυθολογία όπως η τιμωρία του Ταντάλου και του Σισύφου.[25]

Ο Μάρτιν Νίλσον θεωρεί ότι η ιστορία του θανάτου του πεθερού του Ιξίωνα σ' ένα λάκκο με αναμμένα κάρβουνα ίσως ανάγεται σε έθιμα εορτών φωτιάς στην Κεντρική Ελλάδα.[23]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ο μεγάλος αστεροειδής της Ζώνης Κάιπερ 28978 Ιξίων (28978 Ixion), που ανακαλύφθηκε το 2001, πήρε το όνομά του από τον μυθικό αυτό βασιλιά.[26]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ιξίων άρθρο στον ιστότοπο https://www.worldhistory.org/Ixion/
  • Ιξίων άρθρο στον ιστότοπο https://www.britannica.com/topic/Ixion-Greek-mythology

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Pirithous» (Ρωσικά)
  2. ↑ d:Q4529168: «Иксион» (Ρωσικά)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 archive.org/stream/roscher1/Roscher21IK#page/n389/mode/2up. Ανακτήθηκε στις 23  Μαΐου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «Ixion» (Ρωσικά)
  5. ↑ 5,0 5,1 «Phlegyas» (Ρωσικά)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Γκρέιβς, Ρόμπερτ (1998). Οι Ελληνικοί Μύθοι, Πρώτος Τόμος. Αθήνα: Κάκτος. σελ. 240. ISBN 9789603525004. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Ixion | Greek mythology | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «Ixion». World History Encyclopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Γκρέιβς, Ρόμπερτ (1998). Οι Ελληνικοί Μύθοι, Πρώτος Τόμος. Αθήνα: Κάκτος. σελ. 199. ISBN 9789603525004. 
  10. ↑ Γκρέιβς, Ρόμπερτ (1998). Οι Ελληνικοί Μύθοι, Πρώτος τόμος. Αθήνα: Κάκτος. σελ. 241. ISBN 9789603525004. 
  11. ↑ Painesi, Anastasia (2014). «Objects of Torture in Hades. A Literary and Iconographic Study». GAIA. Revue interdisciplinaire sur la Grèce ancienne 17 (1): 157–180. doi:10.3406/gaia.2014.1628. https://www.persee.fr/doc/gaia_1287-3349_2014_num_17_1_1628. 
  12. ↑ Ελληνική Μυθολογία, Οι Θεοί, τόμος 2, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 86.
  13. ↑ «Ixion». www.greekmythology.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  14. ↑ 14,0 14,1 «Ixion | Facts, Information, and Mythology». pantheon.org. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  15. ↑ «The myth of Ixion». Lectures Bureau (στα Αγγλικά). 1 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  16. ↑ GreekBoston.com (15 Αυγούστου 2018). «All About Ixion of Greek Mythology». www.greekboston.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Painesi, Anastasia (2014). «Objects of Torture in Hades. A Literary and Iconographic Study». GAIA. Revue interdisciplinaire sur la Grèce ancienne 17 (1): 157–180. doi:10.3406/gaia.2014.1628. https://www.persee.fr/doc/gaia_1287-3349_2014_num_17_1_1628. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Μακρής, Σπύρος (20 Φεβρουαρίου 2017). «Η Μυστηριώδης Τιμωρία του Ιξίωνα στο Διάστημα...». Διαδραστικά. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  19. ↑ Ελληνική Μυθολογία, Εισαγωγή στο Μύθο, τόμος 1, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 81.
  20. ↑ Ελληνική Μυθολογία, Οι Θεοί, τόμος 2, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 196.
  21. ↑ Diel, Paul (2019). Ο Συμβολισμός στην Ελληνική Μυθολογία. Αθήνα: Βασδέκης. σελ. 78-83. ISBN 9789608273795. 
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Colona, Paolo (27 Φεβρουαρίου 2016). «THE MYTH OF IXION: AN ASTRONOMICAL INTERPRETATION» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Nilsson, Martin (2020). Η Μυκηναϊκή Προέλευση της Ελληνικής Μυθολογίας. Αθήνα: Δωδώνη. σελ. 279. ISBN 9789605581510. 
  24. ↑ Portillo, Germán· Portillo, Germán (24 Αυγούστου 2020). «Origin and Greek mythology of Ixion and the solar halo of 22º». Meteorología en Red (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  25. ↑ Ελληνική Μυθολογία, Εισαγωγή στο Μύθο, τόμος 1, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1986, σελ. 97.
  26. ↑ October 8, تحميل اغاني |· Pm, 2017 at 3:54 (9 Δεκεμβρίου 2013). «Ixion». Brickthology (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022.