Ισότητα των φύλων

Αυτό το λήμμα αφορά την ισότητα των δύο φύλων. Για την Αρχή της Ισότητας (κοινωνική ισότητα), δείτε: Ισότητα.
Σύμβολο της ισότητας

Ως ισότητα των φύλων, ορίζουμε την κατάσταση της ίσης ευκολίας πρόσβασης σε πόρους και ευκαιρίες ανεξαρτήτως φύλου, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής συμμετοχής της λήψης αποφάσεων και της ίσης αντιμετώπισης από τον νόμο. Σύμφωνα με τη Unicef, ως ισότητα ορίζεται Η απόλαυση ίσων δικαιωμάτων και ίσης μεταχείρισης από άνδρες, γυναίκες, αγόρια και κορίτσια σε όλες τις πτυχές της ζωής [1][2]

Η ισότητα των φύλων είναι κάτι περισσότερο από ίσα δικαιώματα, συνδέεται στενά με τα δικαιώματα των γυναικών και συχνά απαιτεί μεταρρυθμίσεις.

Η απόφαση του Αρείου Πάγου το 2003 ορίζει ως παράνομη την απόλυση εγκύου εργαζόμενης γυναίκας ακόμη και στην περίπτωση που ο εργοδότης επικαλεστεί ότι δε γνώριζε τίποτα για την εγκυμοσύνη. Σύμφωνα με την απόφαση είναι άκυρη η καταγγελία της σχέσης εργασίας από τον εργοδότη, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και για χρονικό διάστημα ενός έτους μετά τον τοκετό. Το σκεπτικό της απόφασης του Αρείου Πάγου, δέχεται ότι η μητέρα μπορεί να απουσιάσει και πλέον του ενός έτους, εφόσον αποδειχθεί ότι προέκυψε ασθένεια η οποία οφείλεται στην κύηση της εργαζόμενης μητέρας. Τέλος, στην απόφαση αναφέρεται ότι αν ο εργοδότης θέλει να καταγγείλει τη σχέση εργασίας της εγκύου εργαζόμενης, θα πρέπει να της κοινοποιήσει στο έγγραφο απόλυσης τούς σπουδαίους λόγους που τον υποχρεώνουν σε απόλυση. Διευκρινίζεται ότι ως σπουδαίοι λόγοι απόλυσης θεωρούνται ένα ή περισσότερα περιστατικά από τα οποία να προκύπτει ότι «η συμπεριφορά της εργαζόμενης ερχόταν σε αντίθεση με την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη». Σε καμιά περίπτωση, όμως, η μειωμένη απόδοση δεν αφορά τους λόγους εγκυμοσύνης, αλλά μόνο στην περίπτωση που η εργαζόμενη αρνείται παντελώς να συμμορφωθεί με τις οδηγίες της διεύθυνσης, χωρίς να επικαλείται λόγους υγείας. [1] Σοβαρές αντιδράσεις αναφορικά με την έλλειψη προστασίας των εγκύων είχε εγείρει η απόφαση του Διεθνούς Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου το 2018 για νομιμοποίηση απολύσεων εγκύων στα πλαίσια ομαδικών απολύσεων.[2]

Από το 2017, το παγκόσμιο κίνημα για την ισότητα των φύλων δεν έχει ενσωματώσει την πρόταση των φύλων εκτός από τις γυναίκες και τους άνδρες ή τις ταυτότητες φύλου εκτός του δυαδικού φύλου.

Σε παγκόσμια κλίμακα, η επίτευξη της ισότητας των φύλων απαιτεί επίσης την εξάλειψη επιβλαβών πρακτικών κατά των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένης της σωματεμπορίας, της γυναικοκτονίας, του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων[3] και άλλων τακτικών καταπίεσης.

Έχουν διατυπωθεί προβληματισμοί από μέρος του γυναικείου κινήματος σχετικά με την κατά καιρούς προσχηματική χρήση της ισότητας των φύλων για την εξίσωση των φύλων προς τα κάτω, με συνολική χειροτέρευση των όρων ζωής τους. [3] Για αυτό τον λόγο ορισμένες οργανώσεις γυναικών διεκδικούν αντί της ισότητας, την ισοτιμία των φύλων. Στην Ελλάδα αυτή τη στάση πρεσβεύει η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας (ΟΓΕ). [4] Η συγκεκριμένη οργάνωση είναι δραστήρια στην Παγκόσμια Δημοκρατική Ομοσπονδία Γυναικών (ΠΔΟΓ), και είναι συντονίστρια του ευρωπαϊκού γραφείου από το 2007. [5] Πολλοί ισχυρίζονται ότι οι γυναίκες σήμερα έχουν κατακτήσει την ισότητα δεδομένου του ότι άρθηκαν μια σειρά αναχρονιστικές αντιλήψεις και προωθήθηκε η νομική ισότητα. Ωστόσο σύμφωνα και με την ΟΓΕ, εργατικά σωματεία και το ταξικό εργατικό κίνημα: [6]

  • "παρατηρείται το φαινόμενο έγκυες γυναίκες [7], [8], [9], [10], [11], [12], [13], [14], [15], [16], [17], [18],[19], [20], [21], [22] κ.ά ή νέες εργαζόμενες μητέρες να απολύονται παράνομα μετά από την άδεια μητρότητας [23], [24] αλλά και νέες γυναίκες να εκβιάζονται να υπογράψουν δήλωση ότι δε θα δημιουργήσουν οικογένεια προκειμένου να προσληφθούν. [25] , [26]
  • Η μητρότητα αντιμετωπίζεται ως «κόστος» για την εργοδοσία και το κράτος.
  • Συχνά οι γυναίκες των λαϊκών οικογενειών, επιφορτίζονται με τη φροντίδα του ατομικού νοικοκυριού, των παιδιών, των ηλικιωμένων, των ΑμΕΑ, λόγω της υποβάθμισης ή ακόμα και της απουσίας κοινωνικών υποδομών για τη φροντίδα της οικογένειας και της εμπορευματοποίησης της Υγείας, της Παιδείας, της Πρόνοιας.
  • Ακόμη παρατηρείται πλειοψηφία των γυναικών στην ανεργία, στη μερική απασχόληση και την εκ περιτροπής εργασία, στις ελαστικές εργασιακές σχέσεις, ενώ εξακολουθεί να υπάρχει διαφορά στους μισθούς, στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
  • Όλες αυτές είναι διακρίσεις που εκ του αποτελέσματος αυξάνουν τα κέρδη των βιομηχάνων, των μεγαλεμπόρων, των μεγαλοξενοδόχων, των τραπεζιτών, γενικά των επιχειρηματικών ομίλων.
  • Η ανισοτιμία είναι πρόβλημα κοινωνικό, με ταξική και φυλετική διάσταση. Έχει σημαδέψει την ταξική εκμεταλλευτική κοινωνία, γιατί είναι γέννημά της και θα εξαλειφθεί πλήρως μόνο με την κατάργησή της."
  1. LeMoyne, Roger (2011). «Promoting Gender Equality: An Equity-based Approach to Programming» (PDF). Operational Guidance Overview in Brief. UNICEF. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2011. 
  2. The ILO similarly defines gender equality as "the enjoyment of equal rights, opportunities and treatment by men and women and by boys and girls in all spheres of life"
  3. Meriküll, Jaanika; Mõtsmees, Pille (2017-09-04). «Do you get what you ask? The gender gap in desired and realised wages». International Journal of Manpower 38 (6): 893–908. doi:10.1108/ijm-11-2015-0197. ISSN 0143-7720.