Καλοκύβη η κοντόποδη

Καλοκύβη η κοντόποδη

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Μύκητες (Fungi)
Συνομοταξία: Βασιδιομύκητες (Basidiomycota)
Ομοταξία: Αγαρικομύκητες (Agaricomycetes)
Τάξη: Αγαρικώδη (Agaricales)
Οικογένεια: Λυοφυλλοειδή (Lyophyllaceae)
Γένος: Καλοκύβη (Calocybe)
Είδος: Καλοκύβη η κοντόποδη (Calocybe gambosa)
Διώνυμο
Calocybe gambosa (Fr.) Donk (1962)

Η Καλοκύβη η κοντόποδη (Calocybe gambosa) είναι μανιτάρι γνωστό κοινώς ως αγιωργίτικο ή μοσχομανίταρο.

Εμφανίζεται κυρίως την άνοιξη, κυρίως σε λιβάδια με αραιούς θάμνους, κυρίως άρκευθου, και σε ασβεστολιθικά εδάφη. Αποτελεί εξαιρετικά εδώδιμο και περιζήτητο είδος.[1]

Παλαιότερα θεωρείτο μέλος του γένους του Τριχολώματος, και σε παλαιότερα κείμενα μπορεί να βρεθεί ως Tricholoma gambosum.

Ταξινόμηση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρχικά περιγράφηκε ως Agaricus gambosus από τον Σουηδό μυκητολόγο Ηλία Μάγκνους Φρις, στο σημαντικό έργο του 1821 Systema Mycologicum [2] . Το επίθετο gambosum προέρχεται από τα λατινικά και σημαίνει "ραιβόποδος", "στραβόποδος", επειδή έχει κοντόχοντρο στύπο.[3] Αργότερα ονομάστηκε Tricholoma gambosum από τον Πωλ Κούμερ το 1871[4]. Το όνομα του γένους προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις καλός -που στα αρχαία σημαίνει "όμορφος" και κύβη, δηλαδή "κεφάλη". Δηλαδή το όνομα "καλοκύβη" σημαίνει "ομορφοκέφαλη".[5] [6]

Περιγραφή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πηλίδιο έχει διάμετρο 5 με 12 εκ. και έχει λεία υφή, ελαφρώς βελούδινο. Το χρώμα του πηλιδίου, στύπου και της σάρκας κυμαίνεται από λευκωπό-κρεμ σε κιτρινωπό. Τα ολοστυπικά ελάσματα είναι λευκά και πυκνά. Η σάρκα είναι πυκνή και μαλακή και έχει μυρωδιά άλευρου ή αγγουριού. [3] Το αποτύπωμα των σπόρων είναι λευκό. Ο κοντόχοντρος στύπος φαρδαίνει στη βάση του.

Παρόμοια είδη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν πρέπει να μπερδευτεί με το εξαιρετικά δηλητηριώδες Ινόσπερμα το ερυθρωπό (Inosperma erubescens), που μεγαλώνει στα ίδια οικοσυστήματα. Αυτό το τελευταίο έχει μια πιο έντονη φρουτώδη μυρωδιά και στην καταπόνηση κοκκινίζει. Το Εντόλωμα το κολπωτό, επίσης δηλητηριώδες, έχει μια βαριά, σάπια μυρωδιά.[7]

Ινόσπερμα το ερυθρωπό Inosperma erubescens

Διάδοση και οικοσύστημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Καλοκύβη η κοντόποδη είναι συνηθισμένη στα Ευρωπαϊκά λιβάδια, συχνά σε εδάφη πλούσια σε ασβεστόλιθο. Εντοπίζεται την άνοιξη στην Ελλάδα.[1]

Εδωδιμότητα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μανιτάρι είναι καλύτερο να μαζεύεται σε ξηρό καιρό. Η Ρουμανία είναι μεγάλος εξαγωγέας του είδους προς τη Δυτική Ευρώπη.[3] Ήταν πολύτιμο στη μεσαιωνική Ιταλία. Ακόμη τρώγεται τοπικά στην Αιμιλία-Ρωμανία και τη Τοσκάνη. [8]

Το αγιωργίτικο είναι πολύ δημοφιλές στη χώρα των Βάσκων στην Ισπανία, όπου πουλιέται σε πολύ υψηλές τιμές.[9] Στην Άλαβα, παραδοσιακά τρώγεται κατά τη γιορτή του Αγίου Προυντένσιου (28 Απριλίου), μαζί με σαλιγκάρια. [10] Το μανιτάρι είναι σημαντικό στοιχείο της γαστρονομίας του Μπιλμπάο, όπου τυπικά τρώγεται σε ομελέτα. [11]

Αναφορές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Αθανασίου, Ζαχαρίας Θ. (2012). Οδηγός Αναγνώρισης : Άγρια Μανιτάρια - 250 είδη. Αθήνα: Ψυχάλου. σελ. 52. ISBN 978-960-8455-92-4. 
  2. ↑ Fries EM (1821). Systema Mycologicum. 1. Lundae: Ex Officina Berlingiana. σελ. 50. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Carluccio, A. (2003). The Complete Mushroom Book. Quadrille. σελ. 75. ISBN 1-84400-040-0. 
  4. ↑ Kummer, Paul (1871). Der Führer in die Pilzknde (στα Γερμανικά) (1η έκδοση). Zerbst, Γερμανία. σελ. 131. 
  5. ↑ Fungi of Northern Europe 2: Gill-Fungi. Penguin. 1977. σελ. 24. ISBN 0-14-063006-6. 
  6. ↑ «Κύβη». Liddell, Scott, Jones Ancient Greek Lexicon. 
  7. ↑ Zeitlmayr, Linus (1976). Wild Mushrooms:An Illustrated Handbook. Garden City Press, Hertfordshire. σελ. 70. ISBN 0-584-10324-7. 
  8. ↑ Sitta, Nicola; Floriani, Marco (2008). «Nationalization and Globalization Trends in the Wild Mushroom Commerce of Italy with Emphasis on Porcini ( Boletus edulis and Allied Species)». Economic Botany 62 (3): 307–22. doi:10.1007/s12231-008-9037-4. 
  9. ↑ «El precio del perretxiko supera los 40 euros el kilo». EITB. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2021. 
  10. ↑ «De 'La comida del Gargantúa' a la primera Tamborrada» (στα Spanish). elcorreo.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 April 2015. https://web.archive.org/web/20150402104441/http://www.elcorreo.com/san-prudencio/2014/comida-gargantua-primera-tamborrada-201404241937.html. Ανακτήθηκε στις 26 May 2016. 
  11. ↑ JULIÁN MÉNDEZ (Μαΐου 2017). «Perretxikos, el tesoro de la primavera». El Correro.