Κατούνα Αιτωλοακαρνανίας

Συντεταγμένες: 38°47′7.1″N 21°7′0.1″E / 38.785306°N 21.116694°E / 38.785306; 21.116694

Κατούνα
Κατούνα is located in Greece
Κατούνα
Κατούνα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτικής Ελλάδας
Περιφερειακή ΕνότηταΑιτωλοακαρνανίας
ΔήμοςΑκτίου - Βόνιτσας
Δημοτική ΕνότηταΜεδεώνος
Δημοτική ΚοινότηταΚατούνας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΣτερεάς Ελλάδας
ΝομόςΑιτωλοακαρνανίας
Υψόμετρο330
Πληθυσμός
Μόνιμος1.535
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας300 04
Τηλ. κωδικός2646
δεδομένα

Η Κατούνα είναι κωμόπολη στο βορειοδυτικό τμήμα του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, σε απόσταση 42.9 χιλιομέτρων από το Αγρίνιο. Είναι κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε ένα λόφο, ανάμεσα στα Ακαρνανικά όρη, (κορυφή Περγαντί υψόμετρο 1.423 μ.) και την οροσειρά της Bελαώρας. Έχει στενούς δρόμους και παραδοσιακή αρχιτεκτονική, με τα σπίτια να είναι κυρίως πετρόχτιστα, δίπατα και με κεραμοσκεπές. Κύριες ασχολίες των κατοίκων της είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.

Ονομασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη κατούνα σημαίνει σκηνή, τέντα και προέρχεται από το ρήμα κατουνεύω, κατασκηνώνω. Μεταφορικά, σημαίνει «Οικιακή κοινότητα», όρος που έχει χρησιμοποιηθεί για τον βαλκανικό τύπο της πολυπυρηνικής οικογένειας, γνωστό ως zadruga.[1] [Σημ. 1][Παρ. Σημ. 1]

Γεωγραφική θέση - Τοποθεσία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κατούνα βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Δυτικής Αιτωλοακαρνανίας. Απέχει:

  • 32,2 χλμ. από την Βόνιτσα, πρωτεύουσα του δήμου
  • 82 χλμ. (μέσω Σαμαρίου) και 106 χλμ. (μέσω Αστακού) και 89 χλμ. (μέσω Φυτειών) από το Μεσολόγγι, πρωτεύουσα του νομού
  • 20,5 χιλ. από την Αμφιλοχία
  • 307 χιλ. από την Αθήνα

Το χωριό είναι κτισμένο σε ημιορεινή τοποθεσία και έχει θέα νοτιοανατολικά τη λίμνη της Αμβρακίας και την οροσειρά του Πεταλά, ανατολικά την οροσειρά της Βελαώρας και δυτικά τα Ακαρνανικά όρη. Συνορεύει με τα χωριά Τρύφος, Κομπωτή, Αετός, Άγιος Νικόλαος, Κωνωπίνα.

Αξιοθέατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ένα περίπου χιλιόμετρο νότια από τη σημερινή κωμόπολη, στο λόφο που είναι κτισμένο το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, έχουν εντοπιστεί τα ερείπια της αρχαίας ακαρνανικής πόλης Μεδεών.
  • Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου στην πλατεία της κωμόπολης. Από τα κειμήλια του Ναού με ιστορική αξία είναι: ο Επιτάφιος του Αγίου Αθανασίου και μια εικόνα ζωγραφισμένη με ρετσίνα.
  • Το Δασύλλιο της κωμόπολης, στην κορυφή του λόφου.
  • Το Λαογραφικό Μουσείο Κατούνας στην πλατεία της κωμόπολης.
  • Ο παράλιος οικισμός Λουτράκι, 11 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Κατούνας, στις ακτές του Αμβρακικού Κόλπου.
  • Η Λίμνη Αμβρακία στα νοτιοανατολικά της Κατούνας, που ανήκει στο δίκτυο Natura 2000.
  • Το ποτάμι της Νήσσας βορειοδυτικά της Κατούνας, που ξεκινά από τα Ακαρνανικά όρη και χύνεται στον Αμβρακικό κόλπο. Ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσετε το ποτάμι είναι η πεζοπορία στο διαμορφωμένο μονοπάτι, το οποίο σου δίνει τη δυνατότητα να κινείσαι για 1-2 ώρες κατά μήκος του ποταμού. Ο περιπατητής μπορεί από διάφορα σημεία να απολαύσει τη θέα με τους ερειπωμένους νερόμυλους και τους καταρράκτες. Σε σημείο της διαδρομής, στην θέση «Κάμπος», υπάρχει πέτρινο μονότοξο γεφύρι που χτίστηκε περίπου το 1830.
  • Η αρχαία Μεδεών, πόλη της Ακαρνανίας, λείψανα της οποίας σώζονται αλλά δεν είναι αναδεδειγμένα δυστυχώς. Γενέτειρα του Φιλίππου του Ακαρνάνα[2], γιατρού του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Διοικητική εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους, η Κατούνα αποτέλεσε τμήμα του δήμου Εχίνου, με έδρα την Κατούνα, (1836 ως το 1912) που ανήκε στην επαρχία Ξηρομέρου, του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανιας.

Το 1912 με τον νόμο "Περί Δήμων και Κοινοτήτων" αναγνωρίστηκε, για πρώτη φορά, ως αυτόνομη κοινότητα του Νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας, καθώς πληρούσε και τις δύο προϋποθέσεις, δηλαδή είχε πληθυσμό πάνω από 300 κατοίκους και διέθετε σχολείο στοιχειώδους εκπαίδευσης.[3]

Από το 1986 η Κατούνα μαζί με τους συνοικισμούς Άγιος Νικόλαος, Αχυρά, Λουτράκι δημιούργησαν τον Δήμο Κατούνας.[3]

Από το 1999 μέχρι το 2010, με το Πρόγραμμα Καποδίστριας, η Κατούνα ήταν έδρα του Δήμου Μεδεώνος.

Από την 1η Ιανουαρίου 2011 με το Πρόγραμμα Καλλικράτης, υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Ακτίου - Βόνιτσας.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πορεία του επίσημου πληθυσμού της Κατούνας

Έτος 1920 1928 1940 1970 1981 1991 2001 2011 2021
Πληθυσμός 2.018 2.727 3.167 3.500 3.157 2.612 2.331 1.677 1.535

Οικονομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριες ασχολίες των κατοίκων της Κατούνας είναι:

  • η γεωργία

Η αγροτική παραγωγή της Κατούνας περιλαμβάνει τυριά και φρέσκο γάλα, ελιές και ελαιόλαδο, εσπεριδοειδή, κηπευτικά, κρασί από μικρούς παραγωγούς, αμπέλια, σιτηρά και καλαμπόκι, τριφύλλι. Παλαιότερα υπήρχε αξιόλογη (για τα τοπικά δεδομένα) παραγωγή καπνού (ποικιλία τσεμπέλι). Η ποιότητα του καπνού ήταν άριστη, εξαιτίας του ορεινού εδάφους και του κλίματος, και μάλιστα τα καπνά της Κατούνας θεωρούνταν από τα καλύτερα της παγκόσμιας παραγωγής και είχαν αποσπάσει πολλές φορές τα πρώτα βραβεία στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης - "καπνά Κατούνας".

  • η κτηνοτροφία

Η κτηνοτροφική παραγωγή της Κατούνας περιλαμβάνει μονάδες εκτροφής αιγοπροβάτων, βοοειδών και χοίρων.

Θρησκεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εκκλησία της Κατούνας, στην κεντρική πλατεία, είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου. Εορτάζει στις 18 Ιανουαρίου. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, που βρίσκεται στο συνοικισμό Κατωμερήσια, εορτάζει στις 26 Ιουλίου. Η ενορία της Κατούνας υπάγεται στην Αρχιερατική Περιφέρεια Κατούνας, της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Ξωκλήσια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Η Ιερά Μονή Παναγιάς Δευτέρας Κατούνας
  • Ο Άγιος Δημήτριος
  • Ο Προφήτης Ηλίας
  • Ο Άγιος Γεώργιος- Βελαώρας
  • Παμμεγίστων Ταξιαρχών
  • Η Αγία Παρασκευή Μπόικου ή Λόγκου
  • Ο Άγιος Νεκτάριος - Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός
  • Το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου
  • Ο Άγιος Προκόπιος
  • Ο Άγιος Σπυρίδων στο Λουτράκι

Αθλητισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κατούνα διαθέτει ποδοσφαιρική ομάδα με το όνομα Μεδεών Κατούνας που αγωνίζεται στα τοπικά πρωταθλήματα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Με τον όρο «οικιακή κοινότητα» εννοούμε μια ομάδα που είναι αρκετά αυτάρκης και αυτόνομη από άλλες παρόμοιες. Δεν είμαστε όμως σαφείς αν εννοούμε τον τύπο οικογένειας που συναντάμε κατά κανόνα σε κτηνοτρόφους ή γεωργοκτηνοτρόφους, όπου η ανεξάρτητη οικιστική εγκατάσταση αντιστοιχεί σε μια μικρότερη ή μεγαλύτερη οικιστική ομάδα, δηλαδή την απλή «κατούνα». Τέτοιοι τύποι οικογενειών, όπου η οικιακή μονάδα αντιστοιχεί στην οικιακή κοινότητα και την κατούνα, πράγματι συναντώνται στην Ελλάδα, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι πάντα πολυπυρηνικές. Αντίθετα, πολυπυρηνικές οικογένειες μπορούν να υπάρξουν και σε οργανωμένα χωριά και κωμοπόλεις. Πρόκειται επομένως για ανόμοια πράγματα.
Παραπομπές σημειώσεων
  1. ↑ {{Αλεξάκης, Ε. (2004), «Αναζητώντας τις οικογενειακές δομές στη νεότερη Ελλάδα. Η περίπτωση της πολυπυρινικής οικογένειας», Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, τ. 29-30 (1999-2003): 35-60 (www.kentrolaografias.gr/filew/pdf/epethrides/ep_29_30w.pdf)}}

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Αλεξάκης, Ε. (2004), «Αναζητώντας τις οικογενειακές δομές στη νεότερη Ελλάδα. Η περίπτωση της πολυπυρινικής οικογένειας», Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, τ. 29-30 (1999-2003): 35-60 (www.kentrolaografias.gr/filew/pdf/epethrides/ep_29_30w.pdf)
  2. ↑ «Φίλιππος ο Ακαρνάν ο γιατρός του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την Κατούνα». Xiromeronews - Ξηρόμερο Νέα. 28 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2019. [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ 3,0 3,1 «Διοικητικές Μεταβολές Δήμων και Κοινοτήτωνwebsite=ΕΕΤΑΑ». Ανακτήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 2017. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μήτσης Θεοδ. Νικόλαος, Κατούνα Ξηρομέρου, Έκδοση του Δήμου Κατούνας, 1990.
  • Δ. Κ. Σαμσάρης, Η Άκτια Νικόπολη και η «χώρα» της (Νότια Ήπειρος-Ακαρνανία). Ιστορικογεωγραφική και επιγραφική συμβολή, Θεσσαλονίκη 1994, σ. 127.
  • Παντελή Π. Φακου, Γνωρίστε το Ξηρόμερο, Αθήνα 1978.
  • Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Οδηγός Χιλιομετρικών Αποστάσεων οδικού δικτύου της Χώρας, Αθήνα Ιούνιος 2006.
  • Ελληνική Στατιστική Αρχή, Απογραφή πληθυσμού 2001 Αρχειοθετήθηκε 2011-02-27 στο Wayback Machine.