Κεντρική Επιτροπή Πολωνοεβραίων Centralny Komitet Żydów w Polsce | |
---|---|
Έδρα του Εβραϊκού Ιστορικού Ινστιτούτου στη Βαρσοβία, που κρατά όλα τα αρχεία της ΚΕΠ | |
Επιχείρηση | |
Ίδρυση | 12 Νοεμβρίου 1944 |
Αναμόρφωση | 1950, ως Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce (pl) |
Τοποθεσία | Βαρσοβία |
Η Κεντρική Επιτροπή Πολωνοεβραίων, ΚΕΠ (πολωνικά: Centralny Komitet Żydów w Polsce, γίντις: צענטראלער קאמיטעט פון די יידן אין פוילן) ήταν πολιτική εκπροσώπηση των Εβραίων στην Πολωνία χρηματοδοτούμενη από το κράτος στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.[1] Ιδρύθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1944, ως διάδοχος της Προσωρινής Κεντρικής Επιτροπής των Πολωνοεβραίων που σχηματίστηκε ένα μήνα νωρίτερα υπό την ομπρέλα της κομμουνιστικής Πολωνικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Η ΚΕΠ παρείχε φροντίδα και βοήθεια στους Εβραίους που επέζησαν του Ολοκαυτώματος. Εκπροσωπούσε νόμιμα όλους τους εγγεγραμμένους Πολωνοεβραίους στην ΚΕΠ στις συναλλαγές τους με τη νέα κυβέρνηση και τις υπηρεσίες της.[2] Υπήρχε μέχρι το 1950 όταν, μαζί με την Εβραϊκή Πολιτιστική Εταιρεία, όπου εκπρόσωποι της ΚΕΠ ίδρυσαν την Κοινωνικοπολιτιστική Ένωση Εβραίων στην Πολωνία.[3]
Η Επιτροπή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση και την υλοποίηση των προσπαθειών των εβραϊκών αλίγια για τη Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή, και από τα μέσα Μαΐου 1948, στο νεοσύστατο Κράτος του Ισραήλ.[4] Οι εργάτες της ΚΕΠ κατέγραψαν 86.000 επιζώντες τον Ιανουάριο του 1946 από όλη την προπολεμική Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία.[5] Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, ο αριθμός των Εβραίων που εγγράφηκαν είχε αυξηθεί σε περίπου 205.000–210.000 (240.000 εγγραφές με πάνω από 30.000 αντίγραφα).[6] Πάνω από 100.000 πρόσφυγες (ή, περίπου 180.000 σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Ένγκελ), πολλοί με εργασιακές γνώσεις γίντις, ήρθαν στη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας από τη Σοβιετική Ένωση χάρη σε μια Πολωνο-Σοβιετική συμφωνία επαναπατρισμού.[7] Ο Μάριαν Σπιχάλσκι υπέγραψε διάταγμα που τους επέτρεπε να εγκαταλείψουν την Πολωνία χωρίς βίζα ή άδειες εξόδου. Η Πολωνία ήταν η μόνη χώρα του Ανατολικού Μπλοκ που το έκανε.[4] Την άνοιξη του 1947, με τη βοήθεια της ΚΕΠ, περισσότεροι από 150.000 Εβραίοι μετανάστευσαν (επιπλέον αριθμός, εκτός αυτής της περιόδου).[5][6][8] Για να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή τους, η ΚΕΠ συγκέντρωσε ομαδικές μαρτυρίες, ωστόσο, το πολωνικό διάταγμα εγκρίθηκε εύκολα από το Κρεμλίνο, επιδιώκοντας να υπονομεύσει τη βρετανική επιρροή στη Μέση Ανατολή.[6] Η μετανάστευση των Εβραίων (γνωστή ως μπρίχα) υποκινήθηκε από την καταστροφή της εβραϊκής ζωής στην Πολωνία και την αντιεβραϊκή βία στην Πολωνία, με το πιο γνωστό περιστατικό να είναι το Πογκρόμ του Κιέλτσε.[9]
Source: J. Polak and J. Spyra, "Żydzi w Bielsku, Białej i okolicy". Μπιέλσκο-Μπιάουα, 1996.
Suggested reading: Arieh J. Kochavi, "Britain and the Jewish Exodus...," Polin 7 (1992): pp. 161–175