Κεντρική Επιτροπή Πολωνοεβραίων

Κεντρική Επιτροπή Πολωνοεβραίων
Centralny Komitet Żydów w Polsce
Έδρα του Εβραϊκού Ιστορικού Ινστιτούτου στη Βαρσοβία, που κρατά όλα τα αρχεία της ΚΕΠ
Επιχείρηση
Ίδρυση12 Νοεμβρίου 1944
Αναμόρφωση1950, ως Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce (pl)
ΤοποθεσίαΒαρσοβία

Η Κεντρική Επιτροπή Πολωνοεβραίων, ΚΕΠ (πολωνικά: Centralny Komitet Żydów w Polsce, γίντις: צענטראלער קאמיטעט פון די יידן אין פוילן) ήταν πολιτική εκπροσώπηση των Εβραίων στην Πολωνία χρηματοδοτούμενη από το κράτος στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.[1] Ιδρύθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1944, ως διάδοχος της Προσωρινής Κεντρικής Επιτροπής των Πολωνοεβραίων που σχηματίστηκε ένα μήνα νωρίτερα υπό την ομπρέλα της κομμουνιστικής Πολωνικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ). Η ΚΕΠ παρείχε φροντίδα και βοήθεια στους Εβραίους που επέζησαν του Ολοκαυτώματος. Εκπροσωπούσε νόμιμα όλους τους εγγεγραμμένους Πολωνοεβραίους στην ΚΕΠ στις συναλλαγές τους με τη νέα κυβέρνηση και τις υπηρεσίες της.[2] Υπήρχε μέχρι το 1950 όταν, μαζί με την Εβραϊκή Πολιτιστική Εταιρεία, όπου εκπρόσωποι της ΚΕΠ ίδρυσαν την Κοινωνικοπολιτιστική Ένωση Εβραίων στην Πολωνία.[3]

Η Επιτροπή έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση και την υλοποίηση των προσπαθειών των εβραϊκών αλίγια για τη Παλαιστίνη υπό Βρετανική Εντολή, και από τα μέσα Μαΐου 1948, στο νεοσύστατο Κράτος του Ισραήλ.[4] Οι εργάτες της ΚΕΠ κατέγραψαν 86.000 επιζώντες τον Ιανουάριο του 1946 από όλη την προπολεμική Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία.[5] Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, ο αριθμός των Εβραίων που εγγράφηκαν είχε αυξηθεί σε περίπου 205.000–210.000 (240.000 εγγραφές με πάνω από 30.000 αντίγραφα).[6] Πάνω από 100.000 πρόσφυγες (ή, περίπου 180.000 σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Ένγκελ), πολλοί με εργασιακές γνώσεις γίντις, ήρθαν στη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας από τη Σοβιετική Ένωση χάρη σε μια Πολωνο-Σοβιετική συμφωνία επαναπατρισμού.[7] Ο Μάριαν Σπιχάλσκι υπέγραψε διάταγμα που τους επέτρεπε να εγκαταλείψουν την Πολωνία χωρίς βίζα ή άδειες εξόδου. Η Πολωνία ήταν η μόνη χώρα του Ανατολικού Μπλοκ που το έκανε.[4] Την άνοιξη του 1947, με τη βοήθεια της ΚΕΠ, περισσότεροι από 150.000 Εβραίοι μετανάστευσαν (επιπλέον αριθμός, εκτός αυτής της περιόδου).[5][6][8] Για να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή τους, η ΚΕΠ συγκέντρωσε ομαδικές μαρτυρίες, ωστόσο, το πολωνικό διάταγμα εγκρίθηκε εύκολα από το Κρεμλίνο, επιδιώκοντας να υπονομεύσει τη βρετανική επιρροή στη Μέση Ανατολή.[6] Η μετανάστευση των Εβραίων (γνωστή ως μπρίχα) υποκινήθηκε από την καταστροφή της εβραϊκής ζωής στην Πολωνία και την αντιεβραϊκή βία στην Πολωνία, με το πιο γνωστό περιστατικό να είναι το Πογκρόμ του Κιέλτσε.[9]

  1. Dorota Wiewióra. «Struktura organizacyjna społeczności żydowskiej w Polsce po II wojnie światowej». Stowarzyszenie OLSZÓWKA, Μπιέλσκο-Μπιάουα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2011. Source: J. Polak and J. Spyra, "Żydzi w Bielsku, Białej i okolicy". Μπιέλσκο-Μπιάουα, 1996. 
  2. Albert Stankowski, with August Grabski and Grzegorz Berendt (2000). Studia z historii Żydów w Polsce po 1945 roku. Εβραϊκό Ιστορικό Ινστιτούτο, Βαρσοβία. σελίδες 107–111. ISBN 83-85888-36-5. 
  3. «Centralny Komitet Żydów w Polsce (CKŻP)». Ινστιτούτο Άνταμ Μιτσκιέβιτς. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2011. 
  4. 4,0 4,1 Devorah Hakohen, Immigrants in turmoil: mass immigration to Israel and its repercussions... Syracuse University Press, 2003 - 325 σελίδες. Σελ. 70. (ISBN 0-8156-2969-9)
  5. 5,0 5,1 Aleksiun, Natalia. «Beriḥah». YIVO. Suggested reading: Arieh J. Kochavi, "Britain and the Jewish Exodus...," Polin 7 (1992): pp. 161–175 
  6. 6,0 6,1 6,2 David Engel. «Poland. Liberation, Reconstruction, and Flight (1944-1947)» (PDF). YIVO. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Μαΐου 2011. 
  7. Philipp Ther, Ana Siljak (2001). Redrawing nations: ethnic cleansing in East-Central Europe, 1944-1948. Rowman & Littlefield. σελ. 138. ISBN 0-7425-1094-8. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2011. 
  8. Richard C. Lukas, Out of the Inferno: Poles Remember the Holocaust University Press of Kentucky 1989 - 201 pages. Page 13; also in Richard C. Lukas, The Forgotten Holocaust: The Poles Under German Occupation, 1939-1944, University Press of Kentucky 1986 - 300 pages.
  9. "What! Still Alive?!": Jewish Survivors in Poland and Israel Remember Homecoming Monika Rice, Syracuse University Press, σελ. 91