Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19

Η πανδημία κορωνοϊού 2019-20 είχε σοβαρές συνέπειες πέρα από την εξάπλωση της νόσου και τις προσπάθειες για την απομόνωση της. Καθώς η πανδημία έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι ανησυχίες έχουν μετατοπιστεί από τα ζητήματα της τροφοδοσίας του κατασκευαστικού τομέα προς τη μείωση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον τομέα των υπηρεσιών.[1]

Οι ελλείψεις εφοδιασμού αναμένεται να επηρεάσουν ορισμένους τομείς λόγω της πανικού, της αυξημένης χρήσης αγαθών για την καταπολέμηση της πανδημίας και της διακοπής των εργοστασίων και της εφοδιαστικής αλυσίδας στην ηπειρωτική Κίνα. Έχουν υπάρξει εκτεταμένες αναφορές για έλλειψη εφοδιασμού με φαρμακευτικά προϊόντα [2] και μεταποιημένα προϊόντα λόγω διακοπής της εγκατάστασης στην Κίνα [3] με πολλές περιοχές να βλέπουν την αγορά πανικού και συνακόλουθη έλλειψη τροφίμων και άλλων βασικών ειδών παντοπωλείου.[4][5][6] Ειδικότερα, ο κλάδος της τεχνολογίας προειδοποίησε για καθυστερήσεις στην αποστολή ηλεκτρονικών προϊόντων.[7]

Στις 25 Φεβρουαρίου, αναμενόταν ότι η Αυστραλία, η ηπειρωτική Κίνα και το Χονγκ Κονγκ θα είχαν τις πιο άμεσες οικονομικές επιπτώσεις από την αναστάτωση,[8] ενώ το Χονγκ Κονγκ ήταν ήδη σε ύφεση την εποχή εκείνη μετά από μια μακρά περίοδο συνεχιζόμενων διαμαρτυριών από το 2019,[9] και η Αυστραλία αναμένεται ότι θα βρίσκεται σε ύφεση με το ΑΕΠ να αναχαιτίζεται κατά 0,2% έως 0,5% για το 2020, αλλά η Morgan Stanley αναμένει αύξηση της οικονομίας της Κίνας κατά 5,6% (χειρότερο σενάριο) ως 5,9% για το 2020. Δεδομένου ότι η ηπειρωτική Κίνα είναι μια μεγάλη οικονομία και κέντρο παραγωγής, η ιογενής εκδήλωση θεωρείται ότι αποτελεί μια σημαντική αποσταθεροποιητική απειλή για την παγκόσμια οικονομία. Ο Agathe Demarais της Economist Intelligence Unit πρόβλεψε τον Ιανουάριο ότι οι αγορές θα παραμείνουν ασταθείς μέχρι να προκύψει μια σαφέστερη εικόνα σχετικά με τα δυνητικά αποτελέσματα. Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ήδη από τον Ιανουάριο ότι η οικονομική επίπτωση της επιδημίας στην παγκόσμια ανάπτυξη θα μπορούσε να ξεπεράσει εκείνη της επιδημίας SARS.[10] Ο Δρ. Πάνος Κουβέλης, διευθυντής του "The Boeing Center" στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σαιντ Λούις, εκτιμά ότι ο αντίκτυπος της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας θα ανέλθει σε 300 δισεκατομμύρια δολάρια και θα διαρκέσει μέχρι δύο χρόνια.[11] Ο Οργανισμός Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών αναφέρθηκε σε "ταχεία απογείωση" μετά από μια απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου λόγω της χαμηλότερης ζήτησης από την Κίνα.[12] Οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές μειώθηκαν στις 24 Φεβρουαρίου 2020 λόγω της σημαντικής αύξησης του αριθμού των περιπτώσεων COVID-19 εκτός ηπειρωτικής Κίνας.[13][14] Μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2020, οι χρηματιστηριακές αγορές παγκοσμίως σημείωσαν τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία πτώση από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. [15] [16] [17] Οι παγκόσμιες χρηματιστηριακές αγορές κατέρρευσαν τον Μάρτιο του 2020, με μεγάλη ποσοστιαία πτώση στους κυριότερους δείκτες παγκοσμίως. Καθώς η πανδημία εξαπλώνεται, τα παγκόσμια συνέδρια και εκδηλώσεις για την τεχνολογία, τη μόδα και τον αθλητισμό ακυρώνονται ή αναβάλλονται.[18] Ενώ η νομισματική επίπτωση στον τομέα των ταξιδιών και του εμπορίου δεν έχει ακόμη εκτιμηθεί, είναι πιθανό να είναι δισεκατομμύρια και να αυξηθεί.

Ιστορικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μετακίνηση της τιμής WTI από το 2019, με τη Μαύρη Δευτέρα του 2020 επισημασμένη με κόκκινο χρώμα.

Η πανδημία συνέπεσε με την Chunyun, μια μεγάλη ταξιδιωτική περίοδο που συνδέεται με τις διακοπές της κινεζικής Πρωτοχρονιάς. Ορισμένες εκδηλώσεις που αφορούσαν μεγάλα πλήθη ακυρώθηκαν από εθνικές και περιφερειακές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων ετήσιων φεστιβάλ Πρωτοχρονιάς, με ιδιωτικές εταιρείες να κλείνουν επίσης ανεξάρτητα τα καταστήματα και τα τουριστικά τους αξιοθέατα όπως η Χονγκ Κονγκ Disneyland και η Σαγκάη Disneyland.[19][20] Πολλές εκδηλώσεις της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς και τουριστικά αξιοθέατα έχουν κλείσει για να αποφευχθούν μαζικές συγκεντρώσεις, όπως η Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου και οι παραδοσιακές πανηγύρεις ναών.[21] Σε 24 από τις 31 επαρχίες της Κίνας, δήμους και περιφέρειες, οι αρχές επέκτειναν τις διακοπές της Πρωτοχρονιάς στις 10 Φεβρουαρίου, δίνοντας εντολή στους περισσότερους χώρους εργασίας να μην ανοίξουν ξανά μέχρι εκείνη την ημερομηνία.[22][23] Οι περιφέρειες αυτές αντιπροσώπευαν το 80% του ΑΕΠ της χώρας και το 90% των εξαγωγών.[23] Το Χονγκ Κονγκ αύξησε το επίπεδο απόκρισης των μολυσματικών νόσων στο υψηλότερο και κήρυξε έκτακτη ανάγκη, κλείνοντας τα σχολεία μέχρι τον Μάρτιο και ακυρώνοντας τις εορταστικές εκδηλώσεις του νέου έτους.[24][25]

Η ζήτηση για εξοπλισμό ατομικής προστασίας έχει αυξηθεί εκατονταπλάσια, σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του ΠΟΥ, Tedros Adhanom. Η ζήτηση αυτή οδήγησε στην αύξηση των τιμών μέχρι και είκοσι φορές της κανονικής τιμής και προκάλεσε επίσης καθυστερήσεις στην προμήθεια ιατρικών ειδών για διάστημα τεσσάρων έως έξι μηνών.[26][27]

Οικονομικές επιπτώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικονομική αναταραχή που συνδέεται με την πανδημία του κοροναϊού έχει ευρείες και σοβαρές επιπτώσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, συμπεριλαμβανομένων των αγορών μετοχών, ομολόγων και εμπορευμάτων (συμπεριλαμβανομένου του αργού πετρελαίου και του χρυσού). Σημαντικές εκδηλώσεις περιελάμβαναν τον πόλεμο τιμών πετρελαίου Ρωσίας-Σαουδικής Αραβίας που οδήγησε σε κατάρρευση των τιμών του αργού πετρελαίου και σε συντριβή του χρηματιστηρίου τον Μάρτιο του 2020. Επίσης, θα χαθεί ένα τεράστιο εισόδημα σε κάθε κράτος από τον τουρισμό.

Πολιτικές επιπτώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένας αριθμός επαρχιακών διοικητικών στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (CPC) αποπέμφθηκε για τον χειρισμό των προσπαθειών απομόνωσης στην Κεντρική Κίνα, σημάδι δυσαρέσκειας για την αντίδραση του πολιτικού κατεστημένου στην επιδημία σε αυτές τις περιοχές. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι αυτό είναι πιθανό σε μια κίνηση για την προστασία του γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Σι Τζινπίνγκ από τη λαϊκή οργή για την έξαρση του κοροναϊού.[28] Ορισμένοι σχολιαστές θεωρούν ότι η κατακραυγή για τη νόσο θα μπορούσε να είναι μια σπάνια διαμαρτυρία ενάντια στο ΚΚΚ.[29] Επιπλέον, οι διαδηλώσεις στην ειδική διοικητική περιοχή του Χονγκ Κονγκ ενισχύθηκαν λόγω φόβων μετανάστευσης από την ηπειρωτική Κίνα.[30] Η Ταϊβάν εξέφρασε επίσης την ανησυχία της για τη συμπερίληψή της σε οποιαδήποτε ταξιδιωτική απαγόρευση που αφορά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας λόγω της «πολιτικής της μίας Κίνας» και της αμφισβητούμενης πολιτικής της κατάστασης. Εξάλλου, ο υπουργός οικονομικών της Αυστραλίας δεν μπόρεσε να διατηρήσει μια δέσμευση να διατηρήσει ένα δημοσιονομικό πλεόνασμα λόγω της επίδρασης του κοροναϊού στην οικονομία. Ορισμένες χώρες έχουν χρησιμοποιήσει την επιδημία για να δείξουν την υποστήριξή τους στην Κίνα, όπως όταν ο πρωθυπουργός Χουν Σεν της Καμπότζης πραγματοποίησε ειδική επίσκεψη στην Κίνα με στόχο να προβάλει την υποστήριξη της Καμπότζης στην Κίνα για την καταπολέμηση της επιδημίας. [31]

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ επικρίθηκε για την αντίδρασή του στην πανδημία.[32][33][34] Κατηγορήθηκε ότι έκανε αρκετούς παραπλανητικούς ή ψευδείς ισχυρισμούς, ότι δεν παρείχε επαρκείς πληροφορίες, και ότι υποτίμησε τη σημασία της πανδημίας.[35] Ο Τραμπ κατηγορήθηκε επίσης ότι έκλεισε τη μονάδα παγκόσμιας ασφάλειας υγείας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία ιδρύθηκε για να προετοιμάσει την κυβέρνηση για πιθανές πανδημίες.[36] Η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις πιθανότητες επανεκλογής του στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2020.[37]

Η κυβέρνηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν έχει πληγεί σοβαρά από τον ιό, με τουλάχιστον δύο δωδεκάδες (περίπου το 10%) μέλη του ιρανικού κοινοβουλίου να έχουν μολυνθεί, καθώς και τουλάχιστον 15 άλλοι σημερινοί ή πρώην ανώτατοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του αντιπρόεδρου.[38][39] Οι σύμβουλοι του Αλί Χαμενεΐ και του Μοχάμεντ Τζαβάντ Ζαρίφ έχουν πεθάνει από τη νόσο.[40] Η εξάπλωση του ιού έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη μελλοντική επιβίωση του καθεστώτος.[41]

Εκπαιδευτικές επιπτώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πανδημία έχει επηρεάσει τα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως, οδηγώντας στο γενικό κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων. Από τις 16 Μαρτίου 2020, κυβερνήσεις σε 73 χώρες ανακοίνωσαν ή έθεσαν σε εφαρμογή το κλείσιμο σχολείων, συμπεριλαμβανομένων 56 χωρών που έκλεισαν σχολεία σε εθνικό επίπεδο και 17 χώρες με τοπικό κλείσιμο σχολείων. Το κλείσιμο σχολείων σε ολόκληρη τη χώρα έχει πλήξει πάνω από 421 εκατομμύρια μαθητές παγκοσμίως, ενώ το τοπικό κλείσιμο σχολείων έχει θέσει σε κίνδυνο 577 εκατομμύρια μαθητές. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η UNESCO στις 10 Μαρτίου, το κλείσιμο σχολείων και πανεπιστημίων λόγω του COVID-19 έχει αφήσει παγκοσμίως έναν στους πέντε φοιτητές εκτός σχολείου.

Θρησκευτικές επιπτώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πανδημία έχει επηρεάσει τη θρησκεία με διάφορους τρόπους, όπως η ακύρωση των λατρευτικών τελετών διαφόρων θρησκειών, το κλείσιμο των κατηχητικών, καθώς και η ακύρωση προσκυνήματος σχετιζόμενου με ιεροτελεστίες και εορτές.[42] Πολλές εκκλησίες, συναγωγές, τζαμιά και ναοί πρόσφεραν λατρεία μέσω διαδικτυακής μετάδοσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.[43] Πτέρυγες βοήθειας των θρησκευτικών οργανώσεων έχουν αποστείλει προμήθειες απολύμανσης, μηχανικούς αναπνευστήρες καθαρισμού αέρα, ασπίδες προσώπου, γάντια, αντιδραστήρια ανίχνευσης νουκλεϊκού οξέος κορονοϊού, αναπνευστήρες, μόνιτορ ασθενών, σύριγγες, αντλίες έγχυσης, και τρόφιμα στις πληγείσες περιοχές.[44] Πιστοί πολλών θρησκειών έχουν συγκεντρωθεί για να προσευχηθούν για το τέλος της πανδημίας COVID-19, για όσους επηρεάζονται από αυτήν, καθώς και για τον Θεό να δώσει στους γιατρούς και τους επιστήμονες τη σοφία να καταπολεμήσουν την ασθένεια.[45][46][47] Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ όρισε την 15 Μαρτίου 2020 ως Εθνική Ημέρα Προσευχής για τους Αμερικανούς για να ζητήσουν τη βοήθεια του Θεού για την πανδημία.[48][49]

Πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έχει αναφερθεί η πιθανότητα ότι η πανδημία θα μπορούσε να προκαλέσει μια «επανάσταση στην εργασία από το σπίτι», καθώς οι μεγάλες εταιρείες έχουν εφαρμόσει εκτεταμένες ρυθμίσεις τηλεργασίας για τους υπαλλήλους τους, προκειμένου να αποτρέψουν τον ιό να εξαπλωθεί.[50] Θα μπορούσε επίσης να υπάρξει αρνητική επίπτωση στα επαγγελματικά ταξίδια και στις διεθνείς διασκέψεις και στην άνοδο των εικονικών τους ισοδύναμων. [51]

Υπήρξαν επίσης ισχυρισμοί ότι η παγκοσμιοποίηση θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο από μια παρατεταμένη παγκόσμια κρίση της υγείας, καθώς οι αλυσίδες εφοδιασμού διαταράχθηκαν και αμφισβητήθηκε η εξάρτηση από την κινεζική οικονομία.[52]

Η πανδημία μπορεί να έχει μικτές επιπτώσεις στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι μειώσεις της βιομηχανικής και μεταφορικής δραστηριότητας θα πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές βραχυπρόθεσμα, ενώ οι φθηνότερες τιμές του πετρελαίου θα δυσκολευτούν να ανταγωνιστούν το πιο ρυπογόνο πετρέλαιο.[53] Ωστόσο, οι εκπομπές αναμένεται να ανακάμψουν μετά από πιθανή ύφεση. Καθώς οι πόροι εκτρέπονται από την κλιματική δράση, η μετάβαση του κόσμου στην καθαρή ενέργεια μπορεί να επιβραδυνθεί. [54]

Στις 24 Μαρτίου 2020, ο Γερμανός οικονομικός αναλυτής Βάλτερ Κολ προειδοποίησε ότι εκτός από την ιατρική και οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία, ήταν πιθανό να οδηγήσει και σε νομισματική κρίση στην Ευρωζώνη. Η Ιταλία και η Ισπανία, οι δύο χώρες της ΕΕ που πλήττονται περισσότερο από τη νόσο, δεν έχουν ακόμη ανακάμψει πλήρως από την ευρωπαϊκή κρίση χρέους του 2014 και ενδέχεται να χρειαστούν υποστήριξη για την αποφυγή της εθνικής χρεωκοπίας.[55]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Real-time data show virus hit to global economic activity». www.ft.com. 22 March 2020. https://www.ft.com/content/d184fa0a-6904-11ea-800d-da70cff6e4d3. Ανακτήθηκε στις 22 March 2020. 
  2. ↑ «FDA anticipates disruptions, shortages as China outbreak plays out». FiercePharma (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  3. ↑ Shih, Willy. «COVID-19 And Global Supply Chains: Watch Out For Bullwhip Effects». Forbes (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  4. ↑ Sirletti, Sonia· Remondini, Chiara· Lepido, Daniele (24 Φεβρουαρίου 2020). «Virus Outbreak Drives Italians to Panic-Buying of Masks and Food». www.bloomberg.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2020. 
  5. ↑ «Viral hysteria: Hong Kong panic buying sparks run on toilet paper». CNA (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  6. ↑ Rummler, Orion. «Household basics are scarce in Hong Kong under coronavirus lockdown». Axios (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  7. ↑ Strumpf, Dan (31 January 2020). «Tech Sector Fears Supply Delays as Effects of Virus Ripple Through China» (στα αγγλικά). Wall Street Journal. ISSN 0099-9660. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 January 2020. https://web.archive.org/web/20200131223159/https://www.wsj.com/articles/tech-sector-fears-supply-delays-as-effects-of-virus-ripple-through-china-11580484181. Ανακτήθηκε στις 26 February 2020. 
  8. ↑ «Commentary: As it stands, the economic impact of the Wuhan virus will be limited». CNA (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2020. 
  9. ↑ «Bloomberg - Are you a robot?». bloomberg.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2020. 
  10. ↑ «China's coronavirus epidemic threatens global economy». DW.COM. 30 Ιανουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2020. 
  11. ↑ Miller, Jill Young (7 Φεβρουαρίου 2020). «WashU Expert: Coronavirus far greater threat than SARS to global supply chain | The Source | Washington University in St. Louis». The Source. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2020. 
  12. ↑ Reed, Stanley (3 February 2020). «OPEC Scrambles to React to Falling Oil Demand From China». The New York Times. ISSN 0362-4331. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 February 2020. https://web.archive.org/web/20200205114212/https://www.nytimes.com/2020/02/03/business/energy-environment/china-oil-opec.html. Ανακτήθηκε στις 14 February 2020. 
  13. ↑ Business, Rob McLean, Laura He and Anneken Tappe, CNN. «Dow plunges 1,000 points as coronavirus cases surge in South Korea and Italy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 February 2020. https://web.archive.org/web/20200227113440/https://www.cnn.com/2020/02/23/business/stock-futures-coronavirus/index.html. Ανακτήθηκε στις 27 February 2020. 
  14. ↑ «FTSE 100 plunges 3.7 per cent as Italy confirms sixth coronavirus death». CityAM. 24 Φεβρουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2020. 
  15. ↑ Smith, Elliot (28 February 2020). «Global stocks head for worst week since the financial crisis amid fears of a possible pandemic». CNBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 February 2020. https://web.archive.org/web/20200228210138/https://www.cnbc.com/2020/02/28/global-stocks-head-for-worst-week-since-financial-crisis-on-coronavirus-fears.html. Ανακτήθηκε στις 28 February 2020. 
  16. ↑ Imbert, Fred; Huang, Eustance (27 February 2020). «Dow falls 350 points Friday to cap the worst week for Wall Street since the financial crisis». CNBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 February 2020. https://web.archive.org/web/20200228213917/https://www.cnbc.com/2020/02/27/dow-futures-fall-100-points-after-another-massive-rout-amid-coronavirus-fears.html. Ανακτήθηκε στις 28 February 2020. 
  17. ↑ Smith, Elliot (28 February 2020). «European stocks fall 12% on the week as coronavirus grips markets». CNBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 February 2020. https://web.archive.org/web/20200228210951/https://www.cnbc.com/2020/02/28/europe-markets-coronavirus-hammers-global-stocks.html. Ανακτήθηκε στις 28 February 2020. 
  18. ↑ «Major Events Cancelled or Postponed Due to Coronavirus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2020. 
  19. ↑ «New virus mutes Lunar New Year celebrations worldwide». AP NEWS. 25 Ιανουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2020. 
  20. ↑ «Shanghai Disney shuts to prevent spread of virus». CNBC. 24 Ιανουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2020. 
  21. ↑ «China cancels Lunar New Year events over deadly virus fears». Deutsche Welle. 23 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2020. 
  22. ↑ Gigi Choy, Echo Xie (4 Φεβρουαρίου 2020). «As China goes back to work, will the coronavirus spread even more rapidly?». South China Morning Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2020. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Cheng, Evelyn (1 Φεβρουαρίου 2020). «More than half of China extends shutdown over virus». CNBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2020. 
  24. ↑ «Hong Kong Chinese New Year». Hong Kong Tourism Board. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2020. 
  25. ↑ Lum, Alvin; Sum, Lok-kei (25 January 2020). «China coronavirus: Hong Kong leader hits back at delay criticism as she suspends school classes, cancels marathon and declares city at highest level of emergency». South China Morning Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 January 2020. https://web.archive.org/web/20200125085413/https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047645/china-coronavirus-hong-kong-students-get-two-more. Ανακτήθηκε στις 26 January 2020. 
  26. ↑ swissinfo.ch, S. W. I.· Corporation, a branch of the Swiss Broadcasting. «Procura por máscaras aumenta 100 vezes e prejudica luta contra o coronavírus». SWI swissinfo.ch (στα Πορτογαλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2020. 
  27. ↑ Boseley, Sarah (7 February 2020). «WHO warns of global shortage of face masks and protective suits». The Guardian. ISSN 0261-3077. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 February 2020. https://web.archive.org/web/20200212140107/https://www.theguardian.com/world/2020/feb/07/who-warns-global-shortage-face-masks-protective-suits-coronavirus. Ανακτήθηκε στις 12 February 2020. 
  28. ↑ Bostock, Bill (13 Φεβρουαρίου 2020). «China sacked a brace of top officials in Hubei province, likely in a move to protect Xi Jinping from people's anger over the coronavirus outbreak». Business Insider. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  29. ↑ Yu, Sun (9 Φεβρουαρίου 2020). «Coronavirus death toll tops Sars as public backlash grows». Financial Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  30. ↑ «Hong Kong protesters torch planned Wuhan virus quarantine building». CNA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2020. 
  31. ↑ Tiezzi, Shannon (6 Φεβρουαρίου 2020). «China and Cambodia: Love in the Time of Coronavirus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2020. 
  32. ↑ Smith, David (14 March 2020). «'I don't take responsibility': Trump shakes hands and spreads blame over coronavirus» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/us-news/2020/mar/13/donald-trump-coronavirus-national-emergency-sketch. Ανακτήθηκε στις 15 March 2020. 
  33. ↑ News, A. B. C. «Fact Check Friday: Trump's coronavirus response plagued with misstatements». ABC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  34. ↑ Collinson, Stephen. «Trump address sparks chaos as coronavirus crisis deepens». CNN. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  35. ↑ Burns, Katelyn (13 Μαρτίου 2020). «Trump's 7 worst statements on the coronavirus outbreak». Vox (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  36. ↑ «Trump struggles to explain why he disbanded his global health team». MSNBC.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  37. ↑ Haberman, Maggie; Martin, Jonathan (12 March 2020). «Trump’s Re-election Chances Suddenly Look Shakier» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2020/03/12/us/politics/trump-vs-biden.html. Ανακτήθηκε στις 15 March 2020. 
  38. ↑ Cunningham, Erin· Iran, closeErin CunninghamMiddle East reporter covering· Turkey· Syria· corruption.EmailEmailBioBioFollowFollow, the wider regionEmailEmailBioBioFollowFollowDalton Bennett closeDalton BennettReporter focusing on investigative stories ranging from government accountability to international. «Coronavirus pummels Iran leadership as data show spread is far worse than reported». Washington Post (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  39. ↑ «Iran Says 10 Percent of Iranian Lawmakers Infected With Coronavirus». National Review (στα Αγγλικά). 3 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  40. ↑ Agencies. «Iran: 124 dead from virus including FM's adviser, could use force to stop travel». www.timesofisrael.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  41. ↑ «Will Iran's Regime Survive Coronavirus?». National Review (στα Αγγλικά). 12 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2020. 
  42. ↑ Burke, Daniel (14 Μαρτίου 2020). «What churches, mosques and temples are doing to fight the spread of coronavirus» (στα Αγγλικά). CNN. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2020. 
  43. ↑ Parke, Caleb (13 Μαρτίου 2020). «Churches cancel Sunday service, move online amid coronavirus outbreak» (στα Αγγλικά). Fox News. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2020. 
  44. ↑ «Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)» (στα Αγγλικά). Evangelical Lutheran Church in America. 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2020. 
  45. ↑ Sheva, Arutz (15 Φεβρουαρίου 2020). «Thousands to pray at Western Wall for end to COVID-19 epidemic» (στα Αγγλικά). Israel National News. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2020. 
  46. ↑ Solovy, Alden (27 Φεβρουαρίου 2020). «Coronavirus: A Prayer for Medical Scientists» (στα Αγγλικά). Union for Reform Judaism. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2020. 
  47. ↑ Donald Trump (14 Μαρτίου 2020). «Proclamation on the National Day of Prayer for all Americans Affected by the Coronavirus Pandemic and for our National Response Efforts» (στα Αγγλικά). The White House. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2020. 
  48. ↑ Casiano, Louis (13 Μαρτίου 2020). «Trump declares Sunday a National Day of Prayer amid coronavirus crisis» (στα Αγγλικά). Fox News. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2020. 
  49. ↑ Parke, Caleb (16 Μαρτίου 2020). «Trump, millions go to church online on National Day of Prayer amid coronavirus» (στα Αγγλικά). Fox News. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2020. 
  50. ↑ Sander, Libby. «Coronavirus could spark a revolution in working from home. Are we ready?». The Conversation (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2020. 
  51. ↑ «The long-term effects of the coronavirus». The Jerusalem Post | JPost.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2020. 
  52. ↑ Goodman, Peter S. (5 March 2020). «A Global Outbreak Is Fueling the Backlash to Globalization» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 March 2020. https://web.archive.org/web/20200309105205/https://www.nytimes.com/2020/03/05/business/coronavirus-globalism.html. Ανακτήθηκε στις 12 March 2020. 
  53. ↑ «Emissions are down thanks to coronavirus, but that's bad». Politico. 13 Μαρτίου 2020. 
  54. ↑ «Coronavirus poses threat to climate action, says watchdog». The Guardian. 12 Μαρτίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2020. 
  55. ↑ Kähler, Alexander (host); Kohl, Walter (guest) (24 Μαρτίου 2020). Drastische Maßnahmen - Wie handlungsfähig ist die Politik? (στα Γερμανικά). Phoenix. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2020.