Κορνέλις ντε Φος

Κορνέλις ντε Φος
Γέννηση1585[1][2][3]
Χουλστ
Θάνατος9  Μαΐου 1651[4][5][6]
Αμβέρσα
Χώρα πολιτογράφησηςΙσπανικές Κάτω Χώρες
Ιδιότηταζωγράφος[7][8] και σκιτσογράφος[8]
ΑδέλφιαΠάουλ ντε Φος[9]
Margareta Snyders
ΚίνημαΦλαμανδική ζωγραφική μπαρόκ
Είδος τέχνηςπροσωπογραφία
Καλλιτεχνικά ρεύματαΦλαμανδική ζωγραφική μπαρόκ
Σημαντικά έργαPortrait of a Lady και The Card Game
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Κορνέλις ντε Φος (φλαμανδικά: Cornelis de Vos[10] (1584 – 9 Μαΐου 1651) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδιαστής και έμπορος έργων τέχνης. Ήταν ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους προσωπογραφιών στην Αμβέρσα και είναι ιδιαίτερα γνωστός για τα γεμάτα ευαισθσησία πορτρέτα του, ιδιαίτερα παιδιών και οικογενειών. Ήταν, επίσης, επιτυχημένος και σε άλλες μορφές ζωγραφικής, όπως στους ιστορικούς και θρησκευτικούς πίνακες αλλά και στη ρωπογραφία. Ήταν τακτικός συνεργάτης του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στο Χουλστ, κοντά στην Αμβέρσα (σήμερα ανήκει στην ολλανδική επαρχία της Ζηλανδίας). Ελάχιστα είναι γνωστά για την παιδική του ηλικία. Ο πατέρας του μετοίκησε με την οικογένειά του στην Αμβέρσα το 1596.[11] Ο Κορνέλις και οι μικρότερος αδελφοί του Πάουλ ντε Φος και Γιαν (ή Χανς) σπούδασαν ζωγραφική με τον ελάχιστα γνωστό ζωγράφο Νταβίντ Ρεμέιους (David Remeeus, 1559–1626). Το 1599 ο Κορνέλις αναφέρεται ως μαθητής του Ρεμέιους ενώ στις 8 Μαΐου αναφέρεται ως ο πρώτος βοηθός του.[12]

Στις 29 Απριλίου 1604 ο ντε Φος έκανε αίτηση στο Συμβούλιο της πόλεως της Αμβέρσας για ένα πάσσο που θα του επέτρεπε να ταξιδέψει. Αυτή ήταν η προβλεπόμενη διαδικασία για τους καλλιτέχνες που επιθυμούσαν να εκπαιδευτούν στο εξωτερικό. Δεν είναι γνωστό αν ο νεαρός καλλιτέχνης έφυγε τελικά από την πόλη για σπουδές στο εξωτερικό. Το 1608 καταγράφεται ως μέλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της πόλης, σε ηλικία 24 ετών.[13] Όταν, το 1616, έγινε πολίτης της Αμβέρσας, καταχώρισε το επάγγελμά του ως "έμπορος έργων τέχνης".[14]

Ο βασιλιάς Δαβίδ παραδίδει το σκήπτρο στον Σολομώντα

Στις 27 Μαΐου 1617 ο Κορνέλις νυμφεύτηκε την ετεροθαλή αδελφή του τοπιογράφου Γιαν Βίλντενς, Σουσάννα Κοκ. Το ζευγάρι απέκτησε έξι παιδιά.[15] Η αδελφή του Μαργκαρέτα παντρεύτηκε τον διακεκριμένο ζωγράφο ζώων Φρανς Σνάιντερς. Οι γάμοι αυτοί επιβεβαίωσαν και ισχυροποίησαν τον ρόλο του ντε Φος στην καλλιτεχνική ζωή της Αμβέρσας.[11]

Το 1619 ο ντε Φος υπηρέτησε ως "πρύτανις" της Συντεχνίας του Αγίου Λουκά. Την ίδια χρονιά έκανε αίτηση στο δημοτικο συμβούλιο της πόλης για τη χορήγηση άδειας να μεταβεί στην αγορά του Σαιν Ζερμαίν στο Παρίσι ως έμπορος έργων τέχνης.[15] Το 1620 εκλέχθηκε ως ανώτατος πρύτανις της Συντεχνίας, σε αναγνώριση του κύρους του στην πόλη.[11]

Ο ντε Φος ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα ως ζωγράφος, ιδιαίτερα προσωπογραφιών. Το 1620 ζωγράφισε το πορτρέτο του ζωγράφου Άμπρααμ Γκράφεους (σήμερα στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας), το οποίο δώρησε στον χώρο του ζωγράφου στη Συντεχνία. Έλαβε πολλαπλές παραγγελίες για οικογενειακά πορτρέτα από τοπικούς πάτρονες, όπως ο εύπορος έμπορος Γιόρις Φέκεμανς (Joris Vekemans), ο οποίος του παράγγειλε μια σειρά πορτρέτων των μελών της οικογενείας του το 1624. Το 1627 πάτρονάς του έγινε η βασιλική οικογένεια, καθώς έλαβε παραγγελία για έξι πορτρέτα, του Φιλίππου Β΄ της Ισπανίας, των Αρχιδουκών Αλβέρτου Β΄ της Αυστρίας και Ισαβέλλας - Κλάρας - Ευγενίας, του Ερρίκου Γ΄ της Γαλλίας, Ερρίκου Δ΄ της Γαλλίας και της Μαρίας των Μεδίκων. Εργάστηκε, επίσης, σε παραγγελίες από θρησκευτικά ιδρύματα.[15] Το 1628 ζωγράφισε το μοναδικό γνωστό τοπίο του, την Άποψη του Χουλστ, το οποίο δώρισε στη γενέτειρά του και εκτίθεται και σήμερα στο δημαρχείο της πόλης.[13][16]

πορτρέτο του ζωγράφου Άμπρααμ Γκράφεους

Κατά την περίοδο αυτή, και ενώ ήταν απασχολημένος ως ζωγράφος, συνέχισε τη δραστηριότητά του ως έμπορος έργων τέχνης. Δημιούργησε, επίσης, έργα ειδικά για εξαγωγή, κυρίως στην Ισπανία.

Ο Κορνέλις ντε Φος ήταν ένας από τους καλλιτέχνες που συμμετείχαν στις διακοσμήσεις για τη θριαμβευτική είσοδο στην Αμβέρσα του νέου κυβερνήτη των αψβουργικών Κάτω Χωρών Καρδιναλίου - Ινφάντη Φερδινάνδου το 1635. Επικεφαλής του όλου προγράμματος ήταν ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Ο ντε Φος φιλοτέχνησε πίνακες σε σχέδια του Ρούμπενς. Μια από τις λαξευμένες εικόνες που περιέβαλαν την θριαμβευτική αψίδα στη Μέιρ, πάνω από την οδό Huidevettersstraat έχει διατηρηθεί και αποδίδεται στο εργαστήριο του ντε Φος (Δίας και Ήρα, Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών Αμβέρσας).

Κατά την περίοδο 1636 - 1638 το εργαστήριο του Ρούμπενς ανέλαβε μια μεγάλη παραγγελία για τη διακόσμηση του κυνηγετικού περιπτέρου "Torre de la Parada" κοντά στη Μαδρίτη, για λογαριασμό του Φιλίππου Δ΄ της Ισπανίας. Για το σκοπό αυτό ο ντε Φος, μαζί με άλλους καλλιτέχνες του κύκλου του Ρούμπενς, ζωγράφισε διακοσμήσεις σε σχεδιάσματα ελαιογραφιών του Ρούμπενς.[15]

Ο ντε Φος απεβίωσε στην Αμβέρσα και τάφηκε στον καθεδρικό ναό.[12]

Ανάμεσα στους μαθητές του συγκαταλέγονται οι Γιαν Κόσσιερς, Αλεξάντερ Ντεμπς και Σίμον ντε Φος (με τον οποίο δεν ήταν συγγενής).[14]

Έργο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γενικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πορτρέτο της Σουσσάνα ντε Φος

Ο Κορνέλις ντε Φος ασχολήθηκε με ποικίλα είδη ζωγραφικής. Αρχικά ζωγράφιζε κατά κύριο λόγο πορτρέτα, μυθολογικές, ιστορικές και βιβλικές σκηνές. Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1620 ζωγράφισε μερικέςς μνημειώδεις ρωπογραφίες. Χρησιμοποιούσε ως υπογραφή το σύμπλεγμα CDVF.[12]

Τα πρώιμα έργα του δείχνουν με σαφήνεια την επιρροή του Ρούμπενς ως προς τη θεματολογία και τα μοτίβα και επιδράσεις από τον Καραβάτζιο. Το έργο του είναι αξιοσημείωτο για τη θερμή χρωματική του παλέτα και τη λεπτομερή αποτύπωση των υφασμάτων.[15] Σημαντικά χαρακτηριστικά του προσωπικού του ύφους ήταν η διαυγής πλαστικότητα της ζωγραφισμένης σάρκας και η λαμπρότητα των εμφατικών σημείων.[11]

Πορτρέτα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ντε Φος ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένος ως ζωγράφος πορτρέτων, ατομικών και ομαδικών, στα οποία ανέπτυξε το δικό του ύφος.[17] Μετά την αναχώρηση του Άντονι βαν Ντάικ για την Αγγλία το 1621 και την απουσία του Ρούμπενς από την Αμβέρσα λόγω διπλωματικών και καλλιτεχνικών αποστολών, έγινε η ηγετική μορφή των ζωγράφων προσωπογραφιών της υψηλής αριστοκρατίας της Αμβέρσας και της κοινωνίας των πατρικίων.[11] Τα πορτρέτα του εμφανίζουν την επιρροή του βαν Ντάικ.[15] Τοποθετούσε τα μοντέλα του σε συγκρατημένα πλούσιους εσωτερικούς χώρους. Είχε την ικανότητα να επιτυγχάνει ευαίσθητη αποτύπωση των χαρακτήρων των μοντέλων του και τις ποικίλες υφές των ενδυμάτων τους μέσω της χρήσης ομοιόμορφου, έντονου φωτός. Άρχισε να ζωγραφίζει πορτρέτα πλήρους μεγέθους μετά την επιστροφή του βαν Ντάικ στην Αμβέρσα το 1627. Σε αυτά τυπικά τα μοντέλα του τα τοποθετούσε μπροστά από κάποιο αρχιτεκτόνημα ή κάποιο ανοικτό τοπίο.[17]

Ήταν ιδιαίτερα επιδέξιος στην απεικόνιση ομαδικών πορτρέτων αλλά και πορτρέτων παιδιών.[15] Ενώ τα πορτρέτα του ντε Φος παρουσιάζουν νέα ευχέρεια του στυλ ζωγραφικής και τον αυθορμητισμό στην απεικόνιση των παιδιών και αυτά σε συνδυασμό με την απλότητα χωρίς ρητορείες που ανάγεται στο ύφος των παλαιότερων Φλαμανδών ζωγράφων. Τα πορτρέτα του ντε Φος αποπνέουν μια χαλαρή και ζεστή ανθρώπινη αγάπη. Στην απεικόνιση των παιδιών ήταν κορυφαίος στην έκφραση των θετικών στοιχείων της προσωπικότητάς τους και την παιχνιδιάρικη ενέργειά τους.[11]

Μαγκνταλένα και Γιαν-Μπάπτιστ ντε Φος

Φιλοτέχνησε μερικά εντυπωσιακά πορτρέτα των δικών του παιδιών.[11] Σε ένα από αυτά, το πορτρέτο της Σουσάννα ντε Φος (1617, Städel) ζωγράφισε τη θυγατέρα του Σουσάννα με ιδιαίτερα περιγραφικό τρόπο. Με την πρώτη ματιά, ο πίνακας μοιάζει ρωπογραφία αντί προσωπογραφίας κάποιου συγκεκριμένου παιδιού. Είναι σαφές ότι ο πίνακας προοριζόταν για προσωπική χρήση, καθώς ζωγράφισε τη θυγατέρα του σε πολύ οικείο περιβάλλον κι ενώ αυτή μασούσε γλυκά.[18] Στο πορτρέτο των δύο μεγαλύτερων παιδιών του, Μαγκνταλένα και Γιαν-Μπάπτιστ , ο ντε Φος τα απεικονίζει όχι από απόσταση, αλλά φέροντάς τα κοντά στον χώρο του θεατή. Η Μαγκνταλένα κοιτάζει προς τα πίσω προς τον θεατή πάνω από τον ώμο της και μοιάζει να τον προσκαλεί, ενώ ο Γιαν-Μπάπτιστ σκύβει προς τα εμπρός με κεκλιμένο το κεφάλι του, επίσης κοιτάζοντας προς τον θεατή. Έχει τα πόδια του συστραμμένα και φαίνονται μέχρι και οι σόλες των παπουτσιών του. Σε πολλά από τα πορτρέτα του ο ντε Φος περιλάμβανε καρπούς ως σύμβολα των μοντέλων του. Στο πορτρέτο με τα δυο του μεγαλύτερα παιδιά, η Μαγκνταλένα κρατά κεράσια στο δεξιό χέρι της και ένα ροδάκινο στο αριστερό. Τα κεράσια και τα ροδάκινα είναι σύμβολα τόσο της νεότητας όσο και της γονιμότητας.[11]

Τα οικογενειακά του πορτρέτα δίνουν έμφαση στην αντίληψη της οικογενειακής ευτυχίας με τον γάμο και την άμεση δημιουργία οικογένειας ως θεμελιώδεις αξίες.[15] Καθώς οι πάτρονες του ντε Φος προέρχονταν κυρίως από την αστική τάξη της Αμβέρσας και όχι από την αριστοκρατία, ήταν λιγότερο πιεσμένος στο να προσδώσει μεγαλείο στα μοντέλα του μέσω ρητορικών χειρονομιών και ευγενικών χαρίτων, όπως συμβαίνει στα πορτρέτα του βαν Ντάικ. Αναπαριστά τη σχέση μεταξύ των μοντέλων του μέσω ευαίσθητων χειρονομιών, που συχνά αναπτύσσονται σε πολύπλοκες εναρμονίσεις: Να δίνεις, να παίρνεις, να συγκινείς, να καθησυχάζεις. Τα επιτεύγματα των μοντέλων του απεικονίζονται μέσω των πολυτελών ενδυμάτων τους και των με ακριβή διακόσμηση εσωτερικών, ενώ τα ίδια τα μοντέλα του αποπνέουν συμπαγή, συμπαθή και ήρεμη εμπιστοσύνη.[11]

Πίνακες με ιστορικό περιεχόμενο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εύρεση του Μωυσή

Ο Κορνέλις ντε Φος δεν ήταν μόνον ένας από τους κορυφαίους προσωπογράφους της Αμβέρσας κατά το πρώτο ήμισυ του 17ου αιώνα, ήταν επίσης περιζήτητος για τους πίνακές του με ιστορικό περιεχόμενο. Ιδιαίτερα μετά το 1635 ο ντε Φος, επιτυχημένος έμπορος έργων τέχνης, διέγνωσε σωστά την αυξανόμενη ζήτηση για παρόμοιας θεματολογίας πίνακες τόσο στην τοπική όσο και στη διεθνή αγορά. Από εκείνη τη χρονολογία και ύστερα άρχισε να ασχολείται με πίνακες ποικίλου ιστορικού περιεχομένου, ενώ η παραγωγή του σε πορτρέτα μειώθηκε. Οι ιστορικοί του πίνακες βασίζονταν, ως προς την αρχική τους έμπνευση, σε συνθέσεις του Ρούμπενς. Παράδειγμα παρόμοιας σύνθεσης είναι το έργο Η εύρεση του Μωυσή (περ. 1631-1635, σε δημοπρασία από τον οίκο Christie's στις 6 Μαΐου 2008, Άμστερνταμ). Ο πίνακας ανάγεται σε έναν, χαμένο πλέον, πίνακα του Ρούμπενς με την ίδια σύνθεση και το ίδιο θέμα, που είναι γνωστός μόνον μέσω ενός αντιγράφου του σε ιδιωτική συλλογή στη Γενεύη.[19]

Από το 1624 και ύστερα ο Κορνέλις ντε Φος εγκαταλείπει τις πυκνές πινελιές υιοθετώντας ένα πιο ελαφρύ ύφος και ως παρασκήνιο τοποθετεί τοπία. Η αλλαγή αυτή πιθανόν έγινε υπό την επιρροή του Ρούμπενς. Ξεκινώντας από το 1630 περίπου, οι συνθέσεις του έγιναν λιγότερο "ανάγλυφες" και οι μορφές του τοποθετούνται με μεγαλύτερο ρεαλισμό στον χώρο. Στα τοπία, επίσης, σταδιακά αποδίδει μεγαλύτερη προσοχή, ενώ οι εκφράσεις των προσώπων περισσότερο επιτατικές, ενώ τα αρχιτεκτονήματα του παρασκηνίου πιο εξελιγμένα. Οι αλλαγές αυτές ακολούθησαν τις σύγχρονες εξελίξεις στο ύφος μπαρόκ.[15]

Ρωπογραφίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χαρτοπαίκτες και εταίρες μέσα σε σκηνή

Λιγότερο γνωστές είναι οι ρωπογραφίες του Κορνέλις ντε Φος. Μοιάζουν με τις επηρεασμένες από τον Καραβάτζιο συνθέσεις των συγχρόνων και των μαθητών του, όπως οι Γιαν Κόσσιερς, Σίμον ντε Φος και Τέοντοορ Ρομπάουτς. Παράδειγμα ρωπογραφίας του αποτελεί Το Χαρτοπαίγνιο (Nationalmuseum, Στοκχόλμη), πίνακας στον οποίο απεικονίζονται παίκτες να χαρτοπαίζουν, θέμα πολύ δημοφιλές στους Φλαμανδούς θαυμαστές του Καραβάτζιο. Η σύνθεση αυτή έγινε γνωστή και μέσω του χαρακτικού του Αλεξάντερ Φουτ του πρεσβύτερου, στο οποίο αναφέρεται σαφώς ο ντε Φος ως δημιουργός του πρωτότυπου πίνακα.[20]

Μια άλλη παραλλαγή του θέματος, Χαρτοπαίκτες και εταίρες μέσα σε σκηνή (μουσείο Πικαρδίας) αποδίδεται στον ντε Φος με βάση τις ομοιότητες με το έργο της Στοκχόλμης. Παλαιότερα αποδιδόταν στον Γάλλο θαυμαστή του Καραβάτζιο, Βαλεντέν ντε Μπουλόνι (Valentin de Boulogne).[21]

Μια ακόμη σύνθεση, που περιλαμβάνει παίκτες ταβλιού Το παιχνίδι του ταβλιού, του 1630, αποδίδεται στον Κορνέλις ντε Φος και σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Boucher-de-Perthes της Αμπβίλ (Abbeville).

Συνεργασίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αλληγορία της Γης, συνεργασία με τον Πάουλ ντε Φος

Όπως συνηθιζόταν στην Αμβέρσα εκείνη την εποχή, ο Κορνέλις ντε Φος συνεργάστηκε με άλλους καλλιτέχνες της πόλης. Ζωγράφιζε το "σταφάζ" σε νεκρές φύσεις του γαμπρού του Φρανς Σνάιντερς και, σε ανάλλαγμα, οι Πάουλ και Φρανς Σνάιντερς ζωγράφιζαν τα φρούτα, τα ζώα, τα ασημένια πιάτα και τις πανοπλίες στα δικά του έργα. Ο Γιαν Βίλντενς, άλλος γαμπρός του, τον βοήθησε στα τοπία σε πολλές συνθέσεις του.[14]

Ο ντε Φος ήταν τακτικός συνεργάτης του Ρούμπενς. Περί το 1617 ζωγράφισε δύο πάνελ, την Προσκύνηση των ποιμένων και την Εμφάνιση του Ιησού στον Ναό, τμήμα μιας σειράς πινάκων στο θέμα "Το μυστήριο του κύκλου του ροζάριου", στην οποία συμμετείχαν άλλοι τοπικοί ζωγράφοι, περιλαμβανομένων των Ρούμπενς (ο οποίος επέβλεπε το όλο έργο), βαν Ντάικ και Γιάκομπ Γιόρντενς. Οι δύο πίνακες του ντε Φος αναμίχθηκαν με τους υπόλοιπους δεκατρείς στον Ιερό Ναό του Αγίου Παύλου στην Αμβέρσα, όπου πλαισίωσαν την Παναγία του ροζάριο του Καραβάτζιο, που είχε τοποθετηθεί στον Ναό το 1620. Ενώ το αριστούργημα του Καραβάτζιο αργότερα κλάπηκε από τους Αυστριακούς ηγεμόνες της νότιας Ολλανδίας, τα έργα του ντε Φος βρίσκονται ακόμη στον Άγιο Παύλο.[22]

Ο Θρίαμβος του Βάκχου

Ο ντε Φος βοηθούσε τον Ρούμπενς στις μεγάλες παραγγελίες του εργαστηρίου του κατά τη δεκαετία του 1630. Συνεργάστηκε με τον Ρούμπενς για τη θριαμβευτική είσοδο στην Αμβέρσα του Καρδιναλίου - Ινφάντη Φερδινάνδου, πρόγραμμα για το οποίο ο ντε Φος δημιούργησε δώδεκα βασιλικά πορτρέτα σε σχεδιάσματα του Ρούμπενς. Μεταξύ 1636 και 1638, μαζί με τον αδελφό του Πάουλ και πολλούς άλλους καλλιτέχνες της Αμβέρσας, βοήθησαν τον Ρούμπενς στη διακόσμηση του κυνηγετικού περιπτέρου "Torre de la Parada" στη Μαδρίτη. Ο Κορνέλις δημιούργησε τέσσερις πίνακες με μυθολογικά θέματα για το περίπτερο: Ο Θρίαμβος του Βάκχου, Η γέννηση της Αφροδίτης, Απόλλων και Πύθων και Ο Απόλλων κυνηγά τη Δάφνη. Και τα τέσσερα έργα ανήκουν σήμερα στη συλλογή του Μουσείου Πράδο. Βασίστηκαν σε σχεδιάσματα του Ρούμπενς, τα οποία έχουν επίσης διασωθεί. Αυτό καθιστά δυνατή τη σύγκριση μεταξύ σχεδιασμάτων και τελικών έργων. Στον Θρίαμβο του Βάκχου οι πινελιές του ντε Φος είναι λιγότερο ενεργητικές και ελεύθερες σε σχέση με το σχεδίασμα του Ρούμπενς. Διαφέρει, επίσης, και ο χειρισμός των προσώπων, καθώς είναι λιγότερο εκφραστικά και δραματικά σε σχέση με το σχεδίασμα.[23]

Ενώ οι συνεργασίες του με τον Ρούμπενς φαίνεται ότι άφησαν ανεπηρέαστο το ύφος του, εν τούτοις επηρέασαν την τεχνική του.[14]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πορτρέτο μια κυρίας με τη θυγατέρα της
  1. ↑ 03154231X.
  2. ↑ 12273750f.
  3. ↑ a11863250.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12273750f. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. ↑ «Cornelis de Vos». Biografisch Portaal. 40636487.
  6. ↑ (Ολλανδικά) RKDartists. 81876. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  7. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 20  Νοεμβρίου 2017. 500022702. Ανακτήθηκε στις 14  Μαΐου 2019.
  8. ↑ 8,0 8,1 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/59895. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  9. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 20  Νοεμβρίου 2017. 500022702. Ανακτήθηκε στις 21  Μαΐου 2021.
  10. ↑ Κάποιες πηγές τον αναφέρουν ως 'Cornelius de Vos'
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 Vivien Gaston, A Powerful Appearance of Life: Cornelis de Vos’s Mother and child
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Cornelis de Vos at the Netherlands Institute for Art History (Ολλανδικό Ίδρυμα Ιστορίας της Τέχνης) (Ολλανδικά)
  13. ↑ 13,0 13,1 Frans Jozef Peter Van den Branden, Geschiedenis der Antwerpsche schilderschool, Antwerpen, 1883, p. 639-654 (Ολλανδικά)
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 Katlijne Van der Stighelen and Arnout Balis. "Vos, de (i)." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 20 Feb. 2015
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 15,8 Matthias Depoorter, Cornelis de Vos Αρχειοθετήθηκε 2015-08-28 στο Wayback Machine. at barokinvlaanderen
  16. ↑ Schilderij “Gezicht op Hulst” terug in Hulst (Ολλανδικά)
  17. ↑ 17,0 17,1 Ford-Wille, Clare. "Vos, Cornelis de." The Oxford Companion to Western Art. Ed. Hugh Brigstocke. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 20 Feb. 2015.
  18. ↑ Mirjam Neumeister, Changing Images of Childhood: The Children’s Portrait in Netherlandish Art and Its Influence, in: 'Images of Familial Intimacy in Eastern and Western Art', BRILL, 20 Feb 2014, p. 117
  19. ↑ Cornelis de Vos, The Finding of Moses at Christie's
  20. ↑ Alexander Voet, The card Players at the Royal Trust Collection
  21. ↑ Jeu de cartes aux armées at the Musée de Picardie (French)
  22. ↑ Sirjacobs, Raymond. Antwerpen Sint-Pauluskerk Rubens en de mysteries van de rozenkrans. Antwerp: Sint-Paulusvrienden, 2004 (Ολλανδικά)
  23. ↑ Cornelis de Vos, El triunfo de Baco at the Prado

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Cornelis de Vos στο Wikimedia Commons