Κοσμολογικό επιχείρημα

Σειρά λημμάτων για τον Αθεϊσμό
Αθεϊσμός
Έννοιες • Ιστορία
Αγνωστικισμός • Αγνωστικιστικός αθεϊσμός • Αθεϊσμός • Αθρησκία • Ανθρωπισμός • Αντιθεϊσμός • Απαθεϊσμός • Θεολογική αγνωσία • Ιγνωστικισμός • Μη θεϊσμός • Ιστορία του αθεϊσμού • Αθεϊσμός στην Αρχαία Ελλάδα
Τύποι
Θετικός και αρνητικός αθεϊσμός • Νέος αθεϊσμός • Σαφής και ασαφής αθεϊσμός • Αθεϊστικός φεμινισμός • Κίνημα των Μπράιτ • Κοσμική ηθική
Επιχειρήματα
Παράδοξο της παντοδυναμίας • Πρόβλημα του κακού • Τελεολογικό Επιχείρημα (ή επιχείρημα του Σχεδιασμού) • Κοσμολογικό επιχείρημα • Οντολογικό επιχείρημα • Τσαγιέρα του Ράσελ • Το στοίχημα του Πασκάλ • Στοίχημα του άθεου• Επιχείρημα της θρησκευτικής ποικιλομορφίας • Επιχείρημα της ελεύθερης βούλησης • Επιχείρημα από τη μη πίστη • Eπιχείρημα της θείας απόκρυψης • Επιχείρημα από την ηθική
Άνθρωποι
Βιβλίογραφία
Οργανισμοί

Αθεϊσμός

Το κοσμολογικό επιχείρημα (ή Πρώτης Αιτίας ή Επαρκούς Λόγου) ισχυρίζεται πως από την στιγμή που τα πράγματα έχουν ένα αίτιο, σημαίνει το σύμπαν έχει ένα αίτιο και αυτό είναι ο Θεός, ο οποίος ήταν το αρχικό αίτιο. Το επιχείρημα αποδίδεται στον Θωμά τον Ακινάτη, ο οποίος εμπνεύστηκε από το «Πρώτο Κινούν» του Αριστοτέλη.[1] (αν και ο Αριστοτέλης δεν περιέγραψε το «πρώτο κινούν» σαν κάτι που πρέπει να λατρεύεται, πόσο μάλλον να είναι κάποιος πανάγαθος, πάνσοφος και πανταχού παρών θεός όπως περιγράφεται στις αβρααμικές θρησκείες). To επιχείρημα έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των φιλοσόφων του 20ού και 21ου αιώνα. Ο κορυφαίος θεϊστής φιλόσοφος Alvin Plantinga ισχυρίζεται πως είναι αναποτελεσματικό ενώ οι αθεϊστές φιλόσοφοι (όπως ο Μάικλ Μάρτιν, John Mackie, Κουέντιν Σμιθ και άλλοι), ισχυρίζονται το επιχείρημα εμπεριέχει απιθανότητα και δεν είναι είναι έγκυρο - ωστόσο υπάρχουν και φωνές που διαφωνούν.[2]. Αμφισβήτηση του επιχειρήματος έχει προκύψει και από φυσικούς που μελετούν τη Μεγάλη Έκρηξη (bing bang) ενώ ο Κουέντιν Σμιθ επιχείρησε να ανατρέψει το επιχείρημα, το οποίο ανέστρεψε για να αποδείξει πως δεν υπάρχει θεός.[3]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι πρώτη εκδοχή του κοσμολογικού επιχειρήματος βρίσκεται στα έργα του Πλάτωνα, το κλασσικό επιχείρημα εδράζεται περισσότερο στα έργα του Αριστοτέλη (Φυσικά VIII, 4–6 και Μεταφυσικά XII, 1–6). Η Ισλαμική φιλοσοφία αργότερα θα αναπτύξει και άλλο το κοσμολογικό επιχείρημα, το οποίο εξέλιξε σε δύο: το επιχείρημα της έκτακτης ανάγκης, το οποίο αργότερα θα υιοθετήσει ο Θωμάς ο Ακινάτης και το επιχείρημα που σήμερα είναι γνωστό ως επιχείρημα του Καλάμ[4]

Εκδοχές του Κοσμολογικού επιχειρήματος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τροπικό Κοσμολογικό Επιχείρημα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Τροπικό Κοσμολογικό Επιχείρημα, (ή επιχείρημα έκτακτης ανάγκης), υποδηλώνει ότι επειδή το σύμπαν θα μπορούσε να μην υπάρχει, χρειαζόμαστε τότε κάποια εξήγηση γιατί υπάρχει σήμερα. Δηλαδή επειδή υπάρχουν δύο δυνατότητες (ύπαρξη ή μη του σύμπαντος), κάτι πρέπει να καθορίσει ποια από τις δυνατότητες αυτές θα πραγματοποιηθεί. Επομένως, καθώς το σύμπαν (ή ο κόσμος) είναι εξαρτημένο, πρέπει να υπάρχει κάποιος λόγος για την ύπαρξή του, δηλαδή πρέπει να έχει μια αιτία. To μοναδικό είδος της ύπαρξης που δεν απαιτεί εξήγηση είναι ένα «απαραίτητο ον», ο θεός. Η αρχική αιτία όλων πρέπει επομένως να είναι ένα αναγκαίο ον, όπως ο Θεός.[5]

Το κοσμολογικό επιχείρημα του Λάιμπνιτς

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτή η εκδοχή πήρε το όνομα της από τον γερμανό φιλόσοφο Λάιμπνιτς. Σύμφωνα με αυτό το επιχείρημα, πρέπει να βρεθεί μια απάντηση στο «γιατί να υπάρχει κάτι, παρά να μην υπάρχει τίποτα;» Για τον Λάιμνιτς πρέπει να υπάρχει εξήγηση ή «ικανοποιητικός λόγος» για κάθε τι που υπάρχει, ο οποίος είναι είτε εσωτερικός (εκ της φύσεως του κάθε αντικειμένου) ή εξωτερικός. Το επιχείρημα ολοκληρώνει με το ότι η εξήγηση για το σύμπαν πρέπει να βασίζεται σε ένα υπερβατικό Ον, τον Θεό, μιας και το σύμπαν δεν έχει από μόνο του την ανάγκη της ύπαρξης του.[5]

To κοσμολογικό επιχείρημα του Καλάμ

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο William Lane Craig δίνει το επιχείρημα στην ακόλουθη του μορφή:[6]

  1. Οτιδήποτε ξεκινά να υπάρχει, έχει αιτία.
  2. Το σύμπαν ξεκίνησε να υπάρχει.
  3. Άρα το σύμπαν έχει αιτία.

Σύμφωνα με τον Craig, από τη φύση του γεγονότος (γένεση του Σύμπαντος), ιδιότητες οι οποίες αποδίδονται μόνο στην έννοια του Θεού, πρέπει να αποδοθούν και στην αιτία του γεγονότος (ιδιότητες όπως παντοδυναμία, δημιουργία, αιωνιότητα, αυτάρκεια) Από την στιγμή που αυτές οι ιδιότητες είναι μοναδικές στον θεό, οτιδήποτε που κατέχει αυτές τις ιδιότητες είναι Θεός.[6]

Αντιρρήσεις και αντεπιχειρήματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ποια αιτία είχε η πρώτη αιτία;

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ένσταση για το επιχείρημα είναι ότι αφήνει ανοικτό το ερώτημα γιατί η πρώτη αιτία είναι μοναδική και δεν χρειάζεται κι αυτή μια αιτία. Οι υποστηρικτές της Πρώτης Αιτίας υποστηρίζουν πως αποτελεί εξαίρεση, ενώ οι κριτικοί της υποστηρίζουν πως δεν γίνεται να αγνοούμε τις πτυχές που δεν μας συμφέρουν και πως το επιχείρημα της πρώτης αιτίας είναι αναληθές.[7] Οι κριτικοί συχνά ρωτάνε γιατί η Πρώτη Αιτία αποτελεί πράγματι εξαίρεση στον κανόνα[8] ενώ οι υποστηρικτές του λένε πως δεν έχουν τα πάντα Πρώτη Αιτία.[9]

Δεύτερο, επιχειρηματολογείται πως στον όρο της αιτιότητας (τον πρώτο όρο δηλαδή) έχουμε καταλήξει μέσω της εμπειρικής a posteriori γνώσης, αφού η επαγωγική λογική εξαρτάται από την εμπειρία. Ο Ντέιβιντ Χιουμ τόνισε το συγκεκριμένο πρόβλημα και επιχειρηματολόγησε πως το επιχείρημα του πρώτου αιτίου δεν είναι ούτε a priori ούτε a posteriori αληθινό. Ωστόσο η συζήτηση συνεχίζεται. Επιπλέον, κριτικοί του επιχειρήματος, ισχυρίζονται πως δεν είναι σοφό να καταλήγει κάποιος σε συμπεράσματα από εμπειρικά δεδομένα τα οποία δεν έχουμε γνωρίσει.[10]

Δεν είναι απόδειξη για έναν θεϊστικό Θεό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το βασικό κοσμολογικό επιχείρημα προσπαθεί να εξηγήσει ότι η Πρώτη Αιτία υπάρχει, αλλά δεν κατορθώνει να δώσει αυτή την ιδιότητα στον θεϊστικό Θεό (πάνσοφος, παντοδύναμος, πανάγαθος)[8] Για αυτό, το επιχείρημα σύνήθως επεκτείνεται για να δείξει ότι μερικές θείες ιδιότητες είναι αληθείς[10]

Υπαρξη απείρων πρώτων αιτιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ντέιβιντ Χιουμ και ο Paul Edwards αργότερα, έχουν παρουσιάσει άλλη μια αρχή στην κριτική τους για το κοσμολογικό επιχείρημα. Ο William L. Rowe το ονομάζει ως Χιουμ-Έντουαρντ αξίωμα. [11]

Αν η ύπαρξη κάθε μέλους ενός συνόλου εξηγηθεί, η ύπαρξη αυτού του συνόλου εξηγείται.

Ο Χιουμ επιχειρηματολογεί πως η Έννοια της επ' άπειρον διαδοχής για να εξηγηθεί η ύπαρξη της πρώτης αιτίας, είναι λανθασμένη.[12] Ο Demea δηλώσε πως ακόμη και αν διαδοχή των αιτιών συνέχιζε στο άπειρο, πάλι αυτή η αλυσίδα θα ήθελε μια αιτία. [13] Για να το εξηγήσει αυτό, έδωσε το εξής παράδειγμα: υποθέστε πως υπάρχει μια αλυσίδα από άπειρα τυχαία κατασκευασμένα όντα τα οποία έχουν αιτία ένα προηγούμενο ον. Ένα από αυτά ρωτάει: «Γιατί υπάρχουν όντα;» δεν θα βοηθήσει η απάντηση «γιατί ένα προηγούμενο ον τα δημιούργησε». Αυτή η απάντηση προϋποθέτει προηγούμενα όντα. Μια ικανοποιητική απάντηση θα απαιτούσε ένα διαφορετικό ον ένα ον το οποίο να είναι απαραίτητο και όχι τυχαίο.[14]

Η κοσμολογία του Big Bang

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένοι κοσμολόγοι και φυσικοί, ασκούν κριτική στο κοσμολογικό επιχείρημα, επιχειρηματολογώντας πως στο κοσμολογικό επιχείρημα, βασιζόμενοι στην έννοια του χρόνου, η οποία εξαφανίζεται στην εξίσωση Wheeler–DeWitt και μπορεί να μην υπάρχει.[15]. Σύμφωνα με τη θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης, η έκρηξη ηταν το σημείο στο οποίο όλες οι διαστάσεις (χώρος και χρόνος) ξεκίνησαν να υπάρχουν.[16] Έτσι η ερώτηση: «τι υπήρχε πριν το Σύμπαν» δεν έχει νόημα, καθώς η έννοια του «πριν» δεν έχει νόημα χωρίς τον χρόνο. Αυτό υποστήριξαν οι J. Richard Gott III[α], James E. Gunn[β], David N. Schramm[γ], και Beatrice Tinsley[δ], η οποία είπε πως το να ρωτάς τι υπήρχε πριν το Big Bang είναι σαν να ρωτάς τι είναι βορειότερα του Βόρειου Πόλου. Πάντως κοσμολόγοι και φυσικοί επιχειρούν να ερμηνεύσουν την αιτία του Bing Bang χρησιμοποιώντας σενάρια όπως η θεωρία χορδών[17]. Σύμφωνα με τον Stephen Hawkins, η μεγάλη έκρηξη εξηγείται από τους εσωτερικούς νόμους του σύμπαντος και δεν απαιτείται εξωτερική παρέμβαση για να συμβεί.[18][19]

Αμφισβήτηση της Αρχής της Αιτιότητας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια άλλη γραμμή κριτικής στο κοσμολογικό επιχείρημα, είναι η αμφισβήτηση της αρχής της αιτιότητα (δηλαδή το σημείο 1 στο επιχείρημα του Καλά, ότι όλα τα πράγματα που υπάρχουν, έχουν μια αιτία η οποία τα δημιούργησε) . O Ντέιβιντ Χιουμ πρώτος υποστήριξε πως η αρχή της αιτιότητας είναι ένα a posteriori επιχείρημα οπου σύμφωνα με τον Richard M. Gale[ε], μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει κατά πόσο το Σύμπαν μπορεί να κατανοηθεί με λογικούς όρους απ άκρη σ΄ άκρη (άρα και η αρχή της αιτιότητας). Μερικοί υπερασπιστές του κοσμολογικού επιχειρήματος ισχυρίζονται πως η αρχή είναι αυταπόδεικτη -κάτι που ο Gale δεν δέχεται καθώς αναφέρει πως το ότι είναι αυταπόδεικτο δεν επαρκεί ως εξήγηση. O Gale συζητά και άλλα ενδεχόμενα επιχειρήματα για την αρχή της αιτιότητας τα οποία βρίσκει στο τέλος προβληματικά.[20] Στην ίδια γραμμή σκέψης, ο Quentin Smith σχολιάζει πως όχι μόνο δεν υπάρχουν ενδείξεις για την αρχή της αιτιότητας, αλλά πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις, δείχνουν το αντίθετο.[21]

Το επιχείρημα του Καλάμ για τον Αθεϊσμό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με τον φιλόσοφο Κουέντιν Σμιθ, ο οποίος επικαλείται πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις στην κοσμολογία, η πιθανότητα να δημιουργηθεί ξαφνικά, εκ του μηδενός σύμπαν, στην οποία να υπάρχει ζωή, είναι 95%. Αν ο θεός ήθελε να υπάρχει σίγουρα ζωή, οι φυσικοί νόμοι θα ήταν τέτοιοι ώστε η πιθανότητα εμφάνισης ζωής να ήταν 100%.[21]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον (Princeton University)
  2. ↑ Αμερικάνος ανθρωπολόγος, μελετητής και συγγραφέας
  3. ↑ αμερικάνος αστροφυσικός και εκπαιδευτής
  4. ↑ Νεοζηλανδή αστρολόγος, της οποίας η εργασία βοήθησε την κατανόηση της εξέλιξης των γαλαξιών
  5. ↑ Αμερικάνος φιλόσοφος γνωστός για την εργασία του σχετικά με την θεωρία του χρόνου

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Reichenbach, 1.Historical Overview.
  2. ↑ Reichenbach, Historical Overview: Alvin Plantinga concludes “that this piece of natural theology is ineffective” (1967: chap. 1). Richard Gale contends, in Kantian fashion, that since the conclusion of all versions of the cosmological argument invokes an impossibility, no cosmological arguments can provide examples of sound reasoning (1991: chap. 7)...Similarly, Michael Martin (1990: chap. 4), John Mackie (1982: chap. 5), Quentin Smith (Craig and Smith 1993), Bede Rundle (2004), Wes Morriston (2000, 2002, 2003, 2010), and Graham Oppy (2006: chap. 3) reason that no current version of the cosmological argument is sound. Yet dissenting voices can be heard...
  3. ↑ Martin 2006, chapter 11, Kalam Cosmological Arguments for Atheism, σελ. 182-198.
  4. ↑ Reichenbach, History:Although in Western philosophy the earliest formulation of a version of the cosmological argument is found in Plato’s Laws, 893–96, the classical argument is firmly rooted in Aristotle’s Physics ( and Metaphysics (). Islamic philosophy enriches the tradition, developing two types of arguments. Arabic philosophers (falasifa), such as Ibn Sina (c. 980–1037), developed the argument from contingency, which is taken up by Thomas Aquinas (1225–74) in his Summa Theologica (I,q.2,a.3) and his Summa Contra Gentiles (I, 13). Influenced by John Philoponus (5th c) (Davidson 1969) the mutakallimūm—theologians who used reason and argumentation to support their revealed Islamic beliefs—developed the temporal version of the argument from the impossibility of an infinite regress, now referred to as the kalām argument
  5. ↑ 5,0 5,1 Meister, 4.b. Cosmological Arguments.
  6. ↑ 6,0 6,1 Craig 1991.
  7. ↑ Reichenbach.
  8. ↑ 8,0 8,1 Cline.
  9. ↑ Clark 2005, chapter 5.
  10. ↑ 10,0 10,1 reichenbach.
  11. ↑ Pruss.
  12. ↑ White.
  13. ↑ Calvert.
  14. ↑ Rota.
  15. ↑ Folger 2012.
  16. ↑ Got 1976, σελ. 65.
  17. ↑ Britt 2001.
  18. ↑ Hawkin:… There is no dynamical reason why the motion of bodies in the solar system can not be extrapolated back in time, far beyond four thousand and four BC, the date for the creation of the universe, according to the book of Genesis. Thus it would require the direct intervention of God, if the universe began at that date. By contrast, the Big Bang is a beginning that is required by the dynamical laws that govern the universe. It is therefore intrinsic to the universe, and is not imposed on it from outside…
  19. ↑ Gabbat 2010:… In the new work, The Grand Design, Professor Stephen Hawking argues that the Big Bang, rather than occurring following the intervention of a divine being, was inevitable due to the law of gravity. In his 1988 book, A Brief History of Time, Hawking had seemed to accept the role of God in the creation of the universe. But in the new text, co-written with American physicist Leonard Mlodinow, he said new theories showed a creator is "not necessary". The Grand Design, an extract of which appears in the Times today, sets out to contest Sir Isaac Newton's belief that the universe must have been designed by God as it could not have been created out of chaos. "Because there is a law such as gravity, the universe can and will create itself from nothing," he writes. "Spontaneous creation is the reason there is something rather than nothing, why the universe exists, why we exist…
  20. ↑ Martin 2006, σελ. 95-6.
  21. ↑ 21,0 21,1 Smith 1996:… But the more important point is this: not only is there no evidence for the theist's case, there's evidence against it. The claim that the beginning of our universe has a cause conflicts with current scientific theory. The scientific theory is called the wave function of the universe. It has been developed in the past ten years or so by Stephen Hawking, Andre Vilenkin, Alex Linde, and many others. Their theory is that there is a scientific law of nature called the Wave Function of the Universe that implies that it is highly probable that a universe with our characteristics will come into existence without a cause. Hawking's theory is based on assigning numbers to all possible universes. All of the numbers cancel out except for a universe with features our universe possesses. For example, contains intelligent organisms such as humans. This remaining universe has a certain probability very high -- near to a hundred percent -- of coming into existence uncaused. … Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " FOOTNOTESmith1996 " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Bιβλία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Clarke, WN. (2009). The Creative Retrieval of Saint Thomas Aquinas: Essays in Thomistic Philosophy, New and Old. Fordham Univ Press. 
  • Feser, Edward (2008). The Last Superstition. St. Augustine Press. 
  • Martin, Michael, επιμ. (2006). The Cambridge Companion to Atheism. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-52184270-0. OL 22379448M. 

Διαδίκτυο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ακαδημαϊκά περιοδικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εγκυκλοπαίδειες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]